Πριν από την εκλογή του είχε διατελέσει πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου της Λάρισας επί δημαρχίας Μιχαήλ Σάπκα.
Πολλοί συμπολίτες μας θεωρούν εσφαλμένα ότι ο Στυλιανός Αστεριάδης ανήκει στη μεγάλη οικογένεια των Αστεριάδηδων που ανέδειξε προσωπικότητες της Λάρισας: Αχιλλεύς Αστεριάδης (δήμαρχος), Κωνσταντίνος Αστεριάδης (φαρμακοποιός), Αγαμέμνων Αστεριάδης (φαρμακοποιός), Αγήνωρ Αστεριάδης (ζωγράφος), Αναστάσιος Αστεριάδης (ιατρός, καθηγητής Πανεπιστημίου και βουλευτής), κ.ά. Όμως ο Στυλιανός Αστεριάδης ήταν γόνος μιας άλλης μεγάλης οικογένειας που έφερε το ίδιο επώνυμο (Αστεριάδης), αλλά δεν είχε καμία απολύτως σχέση με τους προαναφερθέντες. Πατέρας του ήταν ο κτηματίας Κωνσταντίνος Αστεριάδης ή Πατόφλας που ήταν γιος της Βασιλικής και του Στέργιου Πατόφλα. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο Κωνσταντίνος Πατόφλας, άγνωστο για ποιους λόγους, άλλαξε το επώνυμο της οικογένειας από Πατόφλας σε Αστεριάδης. Για να τον ξεχωρίζουν όμως από τους άλλους Αστεριάδηδες υπέγραφε και με τα δύο ονόματα (το Πατόφλας το τοποθετούσε πάντα σε παρένθεση, αν και στην κοινωνία της Λάρισας ήταν γνωστός με το πατρογονικό του επίθετο).
Ποιος ήταν όμως ο Κωνσταντίνος Αστεριάδης (Πατόφλας); Οι πηγές κάνουν λόγο για έναν πανέξυπνο άνθρωπο που δραστηριοποιήθηκε σε πολλούς τομείς της επιχειρηματικής ζωής της Λάρισας: Ενοικιάσεις και διαχειρίσεις αγροτεμαχίων, εκμεταλλεύσεις δασών, ορυχείων και ιχθυοτρόφων λιμνών, καθώς και ενοικιάσεις καταστημάτων (εργαστηρίων) στο εμπορικό κέντρο της πόλης.
Οι απαρχές της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας εντοπίζονται στα μέσα της δεκαετίας του 1870, όταν τον συναντούμε ως εμποροϋπάλληλο (με εκτεταμένες αρμοδιότητες αντιπροσώπου) στις επιχειρήσεις του Βολιώτη βιομήχανου και κτηματία Γρηγορίου Χατζηλαζάρου (ο Αστεριάδης εργαζόταν στην «Εμπορική Εταιρία Υιού Χατζή Λαζάρου»). Από τις προμήθειες τις οποίες ελάμβανε δημιούργησε ένα κεφάλαιο, ικανό για να χρηματοδοτήσει τη μετέπειτα επιχειρηματική του δραστηριότητα.
Ήταν η εποχή που συνδέθηκε με ισχυρούς δεσμούς φιλίας και με τον Χρήστο Γεωργιάδη (μετέπειτα πρώτο αιρετό δήμαρχο της Λάρισας), ο οποίος είχε εγκατασταθεί στην πόλη την ίδια περίοδο. Και αυτός είναι ο λόγος που ο Χρήστος Γεωργιάδης λίγο πριν από τον θάνατό του (26 Δεκεμβρίου 1886), τον διόρισε μαζί με τον κτηματία Χρήστο Δημητριάδη, ως επιτρόπους και διαχειριστές της περιουσίας του, μέχρι την ενηλικίωση του υιού του και μοναδικού κληρονόμου Αθανασίου (ήταν τότε 15 ετών). Η περιουσία που κληρονόμησε ο Αθανάσιος Γεωργιάδης ήταν αμύθητη για τα δεδομένα της εποχής. Ανερχόταν στο συνολικό ποσό των 137.398,80 δρχ., σύμφωνα με τις απογραφές που διενεργήθηκαν και διήρκεσαν τρία ολόκληρα χρόνια [2].
Μετά από την απελευθέρωση της Λάρισας (1881), ο Κωνσταντίνος Αστεριάδης (Πατόφλας) πραγματοποίησε ειδικές συμφωνίες με μέλη της οικογένειας Χατζηλαζάρου που απ’ ό,τι αποδείχθηκε ήταν οικονομικά συμφέρουσες και στις δύο πλευρές. Το 1881 ενοικίασε τη μεγάλη έπαυλη του Γρηγορίου Χατζηλαζάρου στη Λάρισα, την οποία ευθύς αμέσως υπενοικίασε προς τον Δήμο της Λάρισας για να στεγαστεί Δημοτικό σχολείο. Στις 10 Ιουλίου 1883 (το σχολείο είχε ήδη μεταστεγαστεί), το κτίριο υπενοικιάστηκε στο Δημόσιο με σκοπό να χρησιμεύσει (μετά από τις απαραίτητες μετατροπές) ως κρατικό εργοστάσιο κοπής και επεξεργασίας καπνού [3]. Παράλληλα ενοικίασε την έπαυλη του Δημοσθένους Χατζηλαζάρου στη συνοικία Ντάρκολι (δίπλα ακριβώς από το φαρμακείο Λογιωτάτου), την οποία αμέσως υπενοικίασε στον Βασίλειο Αργυρόπουλο, δημοσιογράφο και εκδότη της εφημερίδας «Ανεξαρτησία» της Λάρισας [4].
Το 1884 συναντούμε τον Κωνσταντίνο Αστεριάδη ως μέτοχο στην Ομόρρυθμο Μετοχική Εταιρεία που είχε συστήσει ο εμποροκτηματίας Κωνσταντίνος Μ. Καμβουκίδης από τον Τύρναβο, για την ενοικίαση και εκμετάλλευση από το Δημόσιο της ιχθυοτρόφου λίμνης Βοιβηίδος (Κάρλας). Η αρχική ενοικίαση είχε διάρκεια δέκα ετών (από την 1η Μαρτίου 1884 έως την 28η Φεβρουαρίου 1894), ενώ εκτός από τους Καμβουκίδη και Αστεριάδη, ως μέτοχοι αναφέρονται οι Αριστείδης Μ. Χατζημέμος, Παναγιώτης Οικονομίδης, Ανδρέας Μιχαλόπουλος και Κοσμάς Τράκας [5].
Την πρώτη δεκαετία μετά από την απελευθέρωση της Θεσσαλίας, ο Κωνσταντίνος Αστεριάδης προέβη σε αγορές ακινήτων στην ευρύτερη περιφέρεια της Λάρισας, τόσο για λογαριασμό του ιδίου όσο και για λογαριασμό του Γρηγορίου Χατζηλαζάρου, του οποίου είχε ορισθεί γενικός πληρεξούσιος. Στην πλήρη κυριότητά του περιήλθαν το 1883 δεκάδες αγροτεμάχια στη θέση «Γκιόλια» [= περιοχή Αβερωφείου Γεωργικής Σχολής] της Λάρισας, που ανήκαν στον Δημήτριο Κων. Πάππαδη (ή Παπάζογλου) και στον Οθωμανό κτηματία Αλή πασά Ζουφτή Μουλά, ενώ το 1884 δύο αγροτεμάχια στο Μεγάλο Κεσερλή (σημ. Συκούριο) που ανήκαν στον πρώην Οθωμανό αστυνόμο Οσμάν αγά Μουσά [6]. Το 1887 περιήλθε στην κυριότητά του ένα μεγάλο οικόπεδο στη συνοικία Παράσχου (Αγίου Νικολάου) που ανήκε στον Δημήτριο Ευθυμίου [7], ενώ το 1888 περιήλθαν στην κατοχή του εκατοντάδες στρέμματα στο χωριό Μπαϊσλάρ (σημ. Τερψιθέα) [8].
(συνεχίζεται)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Ο Στυλιανός Αστεριάδης έλαβε 2.505 ψήφους έναντι 1.167 που έλαβε ο Μ. Σάπκας. Στις δημοτικές εκλογές της Λάρισας συμμετείχαν επίσης ως υποψήφιοι δήμαρχοι οι: Νικόλαος Βαλλιανάτος (έλαβε 606 ψήφους), ο Στέφανος Χάψας (έλαβε 7) και ο Κωνσταντίνος Τσαντζάλης (έλαβε μόνον 3). Βλ. Ελευθερία (Λάρισα), φ. 4044 (15 Φεβρουαρίου 1934). Περισσότερα για τον Στυλιανό Αστεριάδη βλ. Νικόλαος Παπαθεοδώρου, «Ο δήμαρχος Στυλιανός Αστεριάδης-Πατόφλας», Ελευθερία (Λάρισα), 2 Νοεμβρίου 2016.
[2]. Τις απογραφές πραγματοποίησε ο συμβολαιογράφος Αγαθάγγελος Ιωαννίδης, παρουσία των Χρήστου Δημητριάδη και Κωνσταντίνου Αστεριάδη (και αργότερα του Ιωάννη Βελλίδη). Βλ. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, «Χρήστος Γεωργιάδης (1833-1886): O πρώτος αιρετός δήμαρχος της Λάρισας», Θεσσαλικό Ημερολόγιο (Λάρισα), τ. 69 (2016), σελ. 393-404. Πρβλ. Ελευθερία (Λάρισα), φ. 33051 (8 Μαΐου 2016).
[3]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Ανδρέα Ροδόπουλου, φκ. 005, αρ. 1489 (10 Ιουλίου 1883).
[4]. ΓΑΚ/ΑΝΛ, Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 005, αρ. 1535 (30 Ιουλίου 1883).
[5]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 012, αρ. 3441 (26 Φεβρουαρίου 1885), φκ. 014, αρ. 3870 (1 Σεπτεμβρίου 1885) και φκ. 034, αρ. 9907 (16 Ιανουαρίου 1890).
[6]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 008, αρ. 2161 (16 Δεκεμβρίου 1883) & αρ. 2175 (22 Δεκεμβρίου 1883), φκ. 011, αρ. 2943 (4 Σεπτεμβρίου 1884).
[7]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 022, αρ. 6048 (18 Απριλίου 1887).
[8]. ΓΑΚ/ΑΝΛ, Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη, φκ. 023, αρ. 7402 (12 Φεβρουαρίου 1888).
Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
