Ο κ. Ζάγκας με αφορμή κείμενό του για τον πλάτανο της Βερδικούσιας, που η ηλικία του υπολογίζεται γύρω στα 850 χρόνια, αναφέρει στη συνέντευξή του ότι ο μοναδικός εχθρός των αιωνόβιων πλατάνων είναι ο φονικός μύκητας Ceratocystis platani, ο οποίος προκαλείται από ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Ακόμη ο καθηγητής του ΑΠΘ μιλάει για την κλιματική αλλαγή, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά και τα ορυχεία χρυσού στις Σκουριές. Ο κ. Ζάγκας αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «Θα πρέπει να γίνει ένας Στρατηγικός Σχεδιασμός, που να προστατεύει τα βουνά μας τα οποία είναι κιβωτοί βιοποικιλότητας, μοναδικά τοπία και οι ιδανικές περιοχές για την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων ποιοτικού νερού που αποτελεί κυριολεκτικά τον χρυσό του μέλλοντος».
Συνέντευξη στον Θανάση Αραμπατζή
*Κύριε Ζάγκα, με αφορμή το πρόσφατο κείμενό σας για τον πλάτανο της Βερδικούσιας, θα ήθελα να σας ρωτήσω αν τα τεράστια πλατάνια που στολίζουν τις πλατείες πολλών ελληνικών χωριών έχουν «ημερομηνία λήξης» αφού κι αυτά ως ζωντανοί οργανισμοί θα πεθάνουν; Τι πρέπει να κάνουμε ώστε να τα απολαμβάνουμε όσο το δυνατόν περισσότερα χρόνια;
-Κύριε Αραμπατζή, κατ' αρχάς θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τη φιλοξενία στην έγκριτη εφημερίδα σας.
Τα πλατάνια που στολίζουν τις πλατείες των χωριών, αυτά θα παραμείνουν για αιώνες, με μια όμως προϋπόθεση: Να τα σεβόμαστε και να τα φροντίζουμε με τη συνδρομή ειδικών επιστημόνων, αντί να τα πληγώνουμε και να τα κακοποιούμε στο πλαίσιο ανακατασκευών των πλατειών. Το πλατάνι είναι ιδιαίτερα μακρόβιο είδος και η μόνη του απειλή σήμερα είναι ο φονικός μύκητας Ceratocystis platani, ο οποίος προκαλεί τον καρκίνο του πλατανιού. Για τον λόγο αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή όταν γίνονται εργασίες στον χώρο του ριζικού συστήματος ή διενεργείται κλάδευση στην κόμη του.
*Φωτιές, αποψιλώσεις δέντρων, εκχερσώσεις δασών. Η «δασολογική» κατάσταση είναι τόσο τραγική όσο διαβάζουμε;
-Η μεγαλύτερη απειλή για τα ελληνικά δάση είναι οι δασικές πυρκαγιές, οι οποίες όπως είδαμε τα καλοκαίρια του 2007 και του 2018 δεν καίνε μόνο τα δάση μας αλλά και τους συνανθρώπους μας. Αυτό συμβαίνει για τους εξής λόγους:
α) Στα δάση της χαμηλής ζώνης έχει συσσωρευτεί λόγω της αλλαγής των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών, μεγάλη ποσότητα βιομάζας (καύσιμης ύλης) η οποία στο παρελθόν απομακρυνόταν από τους εκεί δραστηριοποιούμενους ανθρώπους, τους ρητινοκαλλιεργητές. Σήμερα οι περιοχές αυτές μετατράπηκαν σε οικιστικές με τον άναρχο τρόπο που όλοι γνωρίζουμε.
β) Το έτος 1998 η ευθύνη της δασοπυρόσβεσης μεταφέρθηκε από τη Δασική Υπηρεσία στο Πυροσβεστικό Σώμα. Ταυτόχρονα άλλαξε και η φιλοσοφία της δασοπυρόσβεσης, λόγω της διαφορετικής εκπαίδευσης του προσωπικού του Πυροσβεστικού Σώματος.
γ) Το όλο σύστημα δασοπυρόσβεσης της χώρας μας είναι βασισμένο στην καταστολή και όχι στην πρόληψη των δασικών πυρκαγιών. Επιβάλλεται να αλλάξει επειγόντως, γιατί διαφορετικά κάθε καλοκαίρι θα καίγονται τόσο δάση όσο και συνάνθρωποί μας.
Στην παρούσα φάση τα δάση της χώρας μας δεν απειλούνται από αποψιλώσεις και εκχερσώσεις. Απεναντίας στην ορεινή ζώνη, λόγω της εγκατάλειψης των περιοχών από τον άνθρωπο, παρατηρείται αύξηση της δασοκάλυψης.
Η κατάσταση σε εθνικό επίπεδο είναι ικανοποιητική. Θα πρέπει όμως με τρόπο συστηματικό να γίνει η επανεκκίνηση της οικονομίας του δάσους, η οποία θα συμβάλει στην αποτελεσματικότερη προστασία του και θα δώσει δουλειά σε συνανθρώπους μας που την έχουν ανάγκη.
*Ποια είναι η άποψή σας για την κλιματική αλλαγή, υπάρχει περίπτωση ανάσχεσής της με δεδομένο ότι πρόσφατα στην Αιθιοπία φυτεύτηκαν τριάμισι εκατομμύρια δέντρα και σύμφωνα με την άποψη ότι αν φυτευτούν 1 τρισεκατομμύριο δέντρα θα τη «φρενάρουν»… Αισιοδοξείτε ότι η κατάσταση είναι αναστρέψιμη;
-Η κλιματική αλλαγή είναι παρούσα και θα πρέπει να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για την ανάσχεσή της και όχι να τη θυμόμαστε όταν μας βολεύει για να καλύψουμε τις αδυναμίες και παραλείψεις μας. Ο κλάδος της Δασολογίας και του Φυσικού Περιβάλλοντος έχει απάντηση και σ’ αυτό το πρόβλημα. Η απάντηση βρίσκεται στην αύξηση της δασοκάλυψης και στην αλλαγή του τρόπου διαχείρισης των δασών. Υπό την επίβλεψή μου εκπονήθηκαν με ανάλογα θέματα μια Διδακτορική Διατριβή για τα δρυοδάση του Νομού Καρδίτσας και μια Μεταπτυχιακή Διατριβή για τα δρυοδάση του Νομού Τρικάλων. Τα αποτελέσματα αμφοτέρων παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
*Ποια είναι η άποψή σας για τις ανεμογεννήτριες στα Άγραφα;
-Όλοι θα πρέπει να είμαστε υπέρ των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, σεβόμενοι τις υποχρεώσεις της χώρας μας, η οποία ταυτόχρονα θα πρέπει να αντιμετωπίσει προς όφελός της κατά τρόπο ολοκληρωμένο το ενεργειακό ζήτημα που αποτελεί το θεμέλιο κάθε σύγχρονης οικονομίας. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει να προχωρήσει σε έναν Στρατηγικό Σχεδιασμό, προστατεύοντας τα βουνά μας τα οποία είναι κιβωτοί βιοποικιλότητας, μοναδικά τοπία και οι ιδανικές περιοχές για την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων ποιοτικού νερού που αποτελεί κυριολεκτικά τον χρυσό του μέλλοντος. Επομένως θα πρέπει να τα προστατέψουμε ως κόρη οφθαλμού και να στραφούμε σε άλλες περιοχές με χαμηλότερο δείκτη οικολογικής αξιολόγησης.
*Το μεγάλο κακό που γίνεται στο δάσος του Σέιχ Σου, όπου ξεραίνονται χιλιάδες στρέμματα με πεύκα θα σταματήσει; Κι έπειτα τι πρέπει να γίνει ώστε το εμβληματικό δάσος της Θεσσαλονίκης να αναζωογονηθεί;
-Ανάλογο πρόβλημα με το Δάσος του Σέιχ Σου της Θεσσαλονίκης θα πρέπει να σας ενημερώσω ότι αντιμετωπίζουμε στα φυσικά δάση Τραχείας Πεύκης της Θάσου, στα τεχνητά δάση του Κιλκίς, στο περιαστικό Δάσος της Ελασσόνας αλλά και σε δάση άλλων περιοχών. Τα δάση χρειάζονται συστηματική καλλιέργεια και φροντίδα. Διαφορετικά μας στέλνουν τα μηνύματά τους με αυτόν τον δραματικό τρόπο. Η λύση είναι η υλοτομία των νεκρών και προσβεβλημένων δένδρων και η φύτευση στη θέση τους κατάλληλων πλατύφυλλων ειδών.
*Σκουριές: Οι μεν υπέρμαχοι των ορυχείων χρυσού λένε ότι δεν θα επηρεαστεί το δασικό οικοσύστημα, οι δε πολέμιοι ότι πρόκειται για ξεκάθαρη οικολογική καταστροφή. Η αλήθεια ποια είναι;
-Πρόκειται για εξόρυξη μεγάλης κλίμακας που ξεπερνά τη φέρουσα ικανότητα της περιοχής και της χώρας ολόκληρης. Απειλεί με ολοκληρωτική καταστροφή τους πλούσιους υδατικούς πόρους και την τουριστική επιχειρηματικότητα ολόκληρης της Χαλκιδικής. Υπάρχουν ήδη σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα τα οποία απειλούν πρωτίστως τους εργαζόμενους, τον τοπικό πληθυσμό, τους υδατικούς πόρους, τα χερσαία και τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Η υφιστάμενη μεταλλευτική δραστηριότητα, μικρής σχετικά κλίμακας θα πρέπει να συνεχιστεί για λίγα χρόνια διαρκώς μειούμενη, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα τα υπάρχοντα περιβαλλοντικά προβλήματα.
Αφού ολοκληρωθεί η περιβαλλοντική αποκατάσταση θα πρέπει να σταματήσει η μεταλλευτική δραστηριότητα και να δοθεί βαρύτητα στον τουρισμό, με συγκριτικά πλεονεκτήματα την Πύλη του Αγίου Όρους, την πατρίδα του Αριστοτέλη, τους παραδοσιακούς οικισμούς και τις μοναδικές θάλασσες.
Η Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής είναι η μοναδική στη χώρα μας, η οποία προχώρησε στον Στρατηγικό Σχεδιασμό Δικτύου Μονοπατιών σε συνεργασία με το Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ. Διεκδικεί έτσι ένα μεγάλο μερίδιο από τον πεζοπορικό τουρισμό της Ευρώπης, πασχίζοντας ταυτόχρονα στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και την καλύτερη αξιοποίηση ολόκληρης της έκτασής της και όχι μόνο των παραλιών της.
