Συνέντευξη στον Μενέλαο Κατσαμπέλα
«Με εθνική ομοψυχία και ενεργοποίηση της κοινωνίας, σχεδιασμένες κινήσεις και αποτελεσματικές συμμαχίες εντός και εκτός ευρωζώνης, χρειάζεται να πραγματοποιηθεί διαγραφή του επονείδιστου χρέους. Για να μην παραμείνουν οι Έλληνες χρεοδουλοπάροικοι στο διηνεκές, με την ιδιωτική και δημόσια περιουσία τους να οδηγείται σταδιακά στην εξυπηρέτηση του χρέους». Τα παραπάνω επισημαίνει στη σημερινή του συνέντευξη στην «Ε» ο Λαρισαίος Δρ Γεωπολιτικής Πανεπιστημίου Paris VIII, δικηγόρος Θεόδωρος Μπατρακούλης. Με αφορμή τις ραγδαίες οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων και λαμβάνοντας υπόψη τις λεπτές γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή μας και ευρύτερα, επιχειρεί μια πολύ ενδιαφέρουσα εξήγηση όσων συμβαίνουν στον τόπο και όσων θα πρέπει να γίνουν για την ανατροπή τους.
Ολόκληρο το κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
* Στην οικονομικής υφής ως επί το πλείστον διαπραγμάτευση που οδήγησε στη συμφωνία της περασμένης Δευτέρας μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των Θεσμών, έγιναν ιδιαίτερες αναφορές στους γεωπολιτικούς λόγους για τους οποίους ακόμα και οι σκληροί Γερμανοί «έδωσαν μια ευκαιρία στην Ελλάδα». Ποιοι είναι αυτοί οι γεωπολιτικοί λόγοι;
- Σε διεθνές επίπεδο εξελίσσονται πολύ σοβαρές, περίπλοκες αντιπαραθέσεις. Η αναμέτρηση στην Ευρασία είναι συνολική, στρατόπεδο της Δύσης εναντίον του αντίπαλου της Ανατολής. Με επίκεντρο αλληλένδετα, τον έλεγχο των πηγών ενέργειας και την αμφισβήτηση της δεσπόζουσας θέσης του δολαρίου. Από την αρχή του 2014 δημιουργούνταν ένα «ημικύκλιο» γεωπολιτικών μεταβολών σε μια ευρεία περιοχή -εκτείνεται από τη Μέση Ανατολή ως την Κεντρική Ασία και την Ουκρανία. Οι σουννίτες τζιχαντιστές του ad-Dawlah al-Islāmiyah fīl-ʿIrāq wash-Shām (ακρώνυμο Da’ish ή DAESH ή ISIS), μετά την απόκτηση του ελέγχου σημαντικών περιοχών στο βόρειο και δυτικό Ιράκ, διακήρυξαν την εγκαθίδρυση υπερεθνικού «χαλιφάτου» μετονομαζόμενοι σε «Ισλαμικό Κράτος» -περιγράφηκε ως η σημαντικότερη εξέλιξη στον διεθνή τζιχαντισμό μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001. Κατέχουν προηγμένα, βαριά όπλα που τους παραχωρήθηκαν -μέσω κρατών του Κόλπου- ή καταλήφθηκαν στις πρώτες επιχειρήσεις τους από τον ιρακινό στρατό. Οι μέθοδοί τους χαρακτηρίζονται από κτηνωδίες αλλά αποδείχτηκαν αποτελεσματικές. Χάρτης με τις περιοχές που το DAESH σχεδιάζει να θέσει υπό τον έλεγχό του εντός πέντε ετών, πέραν της Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής και μεγάλων περιοχών της Ασίας, αποκάλυπτε τη φιλοδοξία του να επεκταθεί στην Ευρώπη και μέχρι τα σύνορα της Κίνας. Η Ισπανία, τα βαλκανικά κράτη και η Ανατολική Ευρώπη (με την επωνυμία Ορόμπρα) -συμπεριλαμβανομένης της Αυστρίας-, θα αποτελούσαν μέρος του χαλιφάτου. Ακολούθησαν επιτυχίες των τζιχαντιστών στη μετακανταφική Λιβύη. Στον πόλεμο συμμετέχουν η Αίγυπτος και άλλα αραβικά κράτη, όχι όμως -ανοιχτά- το Ισραήλ.
Αφετέρου, οι ωδίνες στον μετασοβιετικό χώρο θα συνέχιζαν να απασχολούν τον πλανήτη. Μία εστία είναι αυτή της Ουκρανίας και των αυτονομημένων φιλορωσικών ανατολικών περιοχών. Το υφιστάμενο ουκρανικό ζήτημα έχει γεωπολιτικές διαστάσεις πού ξεπερνούσαν το ζήτημα του ελέγχου της χερσονήσου της Κριμαίας. Η ουκρανική κρίση αφορούσε στις σχέσεις των ΗΠΑ και των κρατών της ΕΕ με τη Ρωσική Ομοσπονδία. «Εάν η Ευρώπη χάσει τη Ρωσία, ο Πούτιν και η Κίνα θα προετοιμαστούν για τον πόλεμο τον οποίο ο αγώνας της Ουάσιγκτον για την παγκόσμια ηγεμονία καθιστά αναπόφευκτο», επισήμαινε ο Paul Craig Roberts τον Μάιο του 2014. Από πρώτη άποψη μπορούσε να θεωρηθεί ότι η ουκρανική κρίση και αυτές της Συρίας, του Ιράκ και της Λιβύης δεν συνδέονταν. Αλλά, υπήρχαν και διαφορετικές εκτιμήσεις.
Η Ελλάδα, σύμφωνα με τη στρατηγική των βορειοευρωπαϊκών κύκλων, που εκφράζεται προνομιακά από τον Σόιμπλε, αποτελεί «βαρίδι» για την ευρωζώνη. Αν βρισκόταν η κατάλληλη ευκαιρία, θα έπρεπε να εκδιωχθεί από αυτή και να περάσει στην κατηγορία των άλλων βαλκανικών και ανατολικοευρωπαϊκών χωρών, δηλαδή μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά όχι της ευρωζώνης. Αφετέρου, οι υπόλοιπες δυνάμεις, κυρίως η Γαλλία, δεν θα ήθελαν μία έξοδο της Ελλάδας, διότι αυτή θα ενίσχυε την πολιτική της δημοσιονομικής ασφυξίας και της λιτότητας, που θα έπληττε αναπόφευκτα και τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία. Ανάμεσα σε αυτές τις δύο ισχυρές τάσεις, είχε βρεθεί ένα σημείο συμβιβασμού -το προσωποποιούσαν η Μέρκελ, η Λαγκάρντ και ο Γιουνκέρ- γύρω από την εξής στρατηγική: Η Ελλάδα μπορεί να παραμείνει στην ευρωζώνη, όπως ζητά η δεύτερη άποψη, εάν εφαρμόσει την πολιτική λιτότητας που απαιτεί η πρώτη! Ο συμβιβασμός δεν σημαίνει ότι τα δύο στρατόπεδα εγκατέλειψαν τη βαθύτερη στρατηγική και επιδιώξεις τους. Γι’ αυτό και από τους πρώτους η Ελλάδα πιέζεται συστηματικά και εντονότατα, ώστε, αν συνέβαινε το περιβόητο «ατύχημα», να μπορεί ο Σόιμπλε να παριστάνει τον Πόντιο Πιλάτο.
* Όλο το προηγούμενο διάστημα, ως μεσολαβητής υπέρ της Ελλάδας πολλές φορές, ενήργησε ο Αμερικανός πρόεδρος, διά του υπουργού του των Οικονομικών. Είναι άραγε μόνο οικονομικοί οι λόγοι της συγκεκριμένης παρέμβασης;
- Οι ΗΠΑ είχαν πιο σύνθετα συμφέροντα και πολιτική που συμπεριλάμβανε στα βασικά πεδία της, πέραν της Μέσης Ανατολής, τις σχέσεις τους με τη Ρωσία και την Κίνα. Η αμερικανική ευημερία εξαρτάται από την ισχύ της και αυτή από μια αδιαμφισβήτητη πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ. Αφετέρου, φιλοδοξία του Πούτιν είναι να ξαναγίνει η Ρωσία μεγάλη δύναμη. Στις ΗΠΑ και σε άλλα Δυτικά κράτη εκφράζονταν ανησυχίες για επικείμενη ρωσο-ελληνική προσέγγιση, για το ότι οι διαπραγματεύσεις για το χρέος θα ανάγκαζαν την Ελλάδα να ενταχθεί στην τροχιά της Ρωσίας. Επιπλέον, η θεαματική ρωσική κίνηση στο κεφάλαιο των ενεργειακών αγωγών, η «έξοδος από τον South Stream, και η είσοδος στον Τurkish Stream» έμελλε να προκαλέσει μεσοπρόθεσμα μεγάλα γεωπολιτικά δονητικά κύματα σε ολόκληρη την Ευρασία. Ήταν ο πυρήνας αυτού που αφορούσε το Νέο Μεγάλο Παιχνίδι (New Great Game) στην Ευρασία.
Η Γαλλία στην προαναφερόμενη στρατηγική της ενισχυόταν από άλλες δυνάμεις. Από την Κίνα -που θεωρεί την Ελλάδα ένα από τα στρατηγικά σημεία για την εμπορική και οικονομική της διείσδυση στην Ευρώπη. Και από τις ΗΠΑ, μετά το 2012, για ευνόητους γεωπολιτικούς λόγους. Η στρατηγική των ΗΠΑ κινείται σε περισσότερα από ένα επίπεδα και εναλλακτικά σενάρια. Πάγιο χαρακτηριστικό όλων αυτών, είναι η εξασθένηση της γερμανικής παντοδυναμίας στην Ευρώπη καθώς και του ευρώ. Ας σημειωθεί και ο ρόλος του Levy Economics Institute of Bard College -με το οποίο σχετίζεται ο Γιάνης Βαρουφάκης-: Το 2013 διοργάνωσε συνέδριο στην Αθήνα -με συμμετοχή κορυφαίων στελεχών του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα-, οι ομιλητές του οποίου κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι με παραμονή στο ευρώ δεν υπάρχουν πολλές ελπίδες εξόδου της χώρας από την κρίση. Η πρόσφατη σοβαρή κινεζική κρίση, η εκλογή δηλωμένα αντιγερμανού προέδρου στην Πολωνία και η παρέμβαση του γαλλικού παράγοντα -με ταύτιση του Σαρκοζί με την πολιτική Ολάντ- έδειχναν ότι τουλάχιστον για την παρούσα φάση επιλεγόταν -χωρίς να είναι τελεσίδικο- η διατήρηση της Ελλάδας στην ευρωζώνη.
* Το άνοιγμα της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ τόσο προς τη Ρωσία, όσο και προς την Κίνα, θεωρείτε ότι ωφέλησε ή έβλαψε το διαπραγματευτικό της διακύβευμα και ποια θα πρέπει να είναι η στάση της από εδώ και πέρα;
- Με την επιτάχυνση που οι ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-ΑΝΕΛ έδωσαν στα πράγματα, επιδιώκοντας άμεση άνοδό τους στην εξουσία, μετά τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου διαμορφώθηκαν νέοι όροι. Όμως, στρατηγικό σχέδιο δεν εκπόνησαν οι αντιμνημονιακές δυνάμεις για την αντιμετώπιση του χρέους ούτε για τις σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα. Απλώς, αναζήτησαν σε αυτές οικονομική ενίσχυση, μη βρίσκοντας ανταπόκριση. Η κυβέρνηση, που εμφανιζόταν αποφασισμένη να αγωνιστεί, τηρώντας τις προεκλογικές της δεσμεύσεις, στη συμφωνία στο Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου, αποδέχτηκε σχεδόν όλες τις απαιτήσεις των δανειστών με ελάχιστα ανταλλάγματα, χωρίς αναφορά στο πώς θα καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό της. Υπέβαλε τότε δέσμη διαρθρωτικών αλλαγών οι οποίες θα ελέγχονταν από την τρόικα («θεσμικά όργανα»). Στην συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου 2015 η κυβέρνηση ονομαζόταν «ελληνικές αρχές», όρος που χρησιμοποιούνταν και στις δύο Δανειακές Συμβάσεις-Μνημόνια (του 2010 και 2012).
Εάν αναγνωρισθεί η πραγματικότητα που περιγράψαμε ανωτέρω, και δεν διαπνεόμαστε από υποτέλεια και «ευρωλιγουρισμό», στον βαθμό που δεν επιθυμούμε, κυρίως για γεωπολιτικούς λόγους, μια έξοδο από την ευρωζώνη, είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθήσουμε τακτική «καταπόνησης του αντιπάλου». Γνωρίζοντας ότι η Ελλάδα δεν αποτελεί οργανικό μέρος της Δύσης και με τη Δυτική Ευρώπη έχει συνάψει συμμαχία μακράς διάρκειας. Κατά συνέπεια, μέχρις ότου η Ευρώπη αποκτήσει την ενότητα που οραματιζόταν ο ντε Γκωλ, από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια, και μέχρις ότου οι Κούρδοι και οι Αλεβί εκδημοκρατίσουν ουσιαστικά την Τουρκία -εξελίξεις που θα επέτρεπαν μια ισορροπημένη σχέση με το γεωπολιτικό μας περιβάλλον-, είμαστε υποχρεωμένοι να διατηρούμε αυτή την ισορροπία, έστω και ετεροβαρή. Και εάν οι «ευρωπαϊστές» μας αγνοούν αυτή την πραγματικότητα, την γνωρίζουν οι Δυτικοευρωπαίοι. Γι’ αυτό εξάλλου φοβούνται διαρκώς κάποια στροφή μας προς τη Ρωσία ή τη Σερβία, ανησυχώντας για την «ορθόδοξη» ταυτότητά μας -που μας προσεγγίζει κυρίως στη «ρωμαίικη-ελληνορθόδοξη καθ’ ημάς Ανατολή». Οι Δυτικοευρωπαίοι συνήθως εκλαμβάνουν αυτή τη συμμαχία σαν τακτικού χαρακτήρα και όχι οργανικού. Εάν βρουν την ευκαιρία, είναι έτοιμοι να εκδιώξουν από την ευρωζώνη το «βαρίδι» Ελλάδα. Εμείς, αντίθετα, έχοντας συνείδηση της γεωπολιτικής πραγματικότητας, πρέπει να αποφύγουμε τις μετωπικές συγκρούσεις, και μάλιστα όντας απομονωμένοι.
* Ποια μπορεί να είναι τα οφέλη για τον τόπο, τόσο από τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας, τη δεδομένη χρονική στιγμή, όσο και από τη διαχείριση της κατάστασης εκ μέρους των κυβερνήσεών της;
- Στην ελλαδική χρεοαποικία, με τη σοβαρή δημογραφική κρίση και με δημόσιο χρέος που υπερβαίνει τα 300 δισ. ευρώ, πόσο ανεξάρτητη διαχείριση, για το συμφέρον της χώρας μπορούν να ασκούν τα αθηνοκεντρικά κόμματα που εναλλάσσονται στην εξουσία; Η Ελλάδα δεν απέκτησε ποτέ αξιόλογη βιομηχανία -πέραν ορισμένων περιπτώσεων. Και πλέον, δεν διαθέτει ούτε σημαντική βιοτεχνική παραγωγή, ούτε την απαραίτητη αγροτική παραγωγή, εκ των ουκ άνευ στην επίτευξη της εθνικής ανεξαρτησίας. Βεβαίως, υπάρχουν παραγωγικά εγχειρήματα που αξίζει να παραδειγματίσουν, π. χ. ο ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού Κοζάνης ή το κτηνοτροφικό χωριό Ανάβρα Μαγνησίας. Για την κυριαρχία των ΜΕΤΑΠΡΑΤΙΚΩΝ, ΠΑΡΑΣΙΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ στην οικονομία, αλλά και στους άλλους τομείς, φέρουν σοβαρές ευθύνες οι μετά το 1974/1981 κυβερνήσεις, το σύνολο σχεδόν του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος και οι ποικίλοι βασικοί υποστηρικτές του -εταιρίες ολιγαρχών που λυμαίνονται το δημόσιο χρήμα, διαπλεκόμενα ΜΜΕ, γραφειοκρατικό στρώμα κομματικών συνδικαλιστών, ανώτερα στελέχη του δημοσίου, ορισμένοι πανεπιστημιακοί και διανοούμενοι.
Το ελληνικό έθνος, έχοντας διανύσει μακραίωνη εξελικτική πορεία, διαθέτει πλούσια, ανεξάντλητη πολιτιστική παράδοση. Εξάλλου, σε πείσμα ορισμένων «κοσμοπολίτικων» ιδεολογημάτων η συνύπαρξη στα Βαλκάνια είναι δυνατή μόνο βασιζόμενη σε συνεργασία ανάμεσα σε ανεξάρτητα, δημοκρατικά κυβερνώμενα κράτη-έθνη. Η διαμόρφωση και η εφαρμογή μακροπρόθεσμου συνολικού στρατηγικού σχεδιασμού για τον Ελληνισμό, που διέπεται από τα ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΕΩΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΓΕΩ-ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ήταν ζωτική, επείγουσα ανάγκη εδώ και χρόνια. Τα γεωπολιτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας και της Κύπρου ενισχύονται από την τρέχουσα πολλαπλή αντιπαράθεση στην Ευρασία. Αξιοποίηση της γεωπολιτικής θέσης μας μπορούσε να γίνει μεθοδικά και στο πεδίο της διαπραγμάτευσης με τις κυβερνήσεις της Ε.Ε. και τη Γερμανία (και για τις γερμανικές πολεμικές επανορθώσεις), η οποία κυριαρχεί πλέον και σε θεσμικό επίπεδο. Και πρέπει να συνυπολογίζεται πάντοτε ότι η Τουρκία έχει, από το 1973/74, πάγια συνολική στρατηγική στοχοθεσία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και στο Κυπριακό (από το 1955), που επηρεάζονται από τις εξελίξεις στο ευρύτερο γεωπολιτικό σύστημα, από την επιβολή των Μνημονίων σε Ελλάδα και Κύπρο, και από το θέμα των υδρογονανθράκων στο Αιγαίο και στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Είναι καθαρές οι προθέσεις της Τουρκίας για την κυπριακή ΑΟΖ και στο Αιγαίο. Προσπαθεί να θέσει προ τετελεσμένων γεγονότων την ελλαδική και κυπριακή διπλωματία.
Με εθνική ομοψυχία και ενεργοποίηση της κοινωνίας, σχεδιασμένες κινήσεις και αποτελεσματικές συμμαχίες εντός και εκτός ευρωζώνης, χρειάζεται να πραγματοποιηθεί διαγραφή του επονείδιστου χρέους. Για να μην παραμείνουν οι Έλληνες χρεοδουλοπάροικοι στο διηνεκές, με την ιδιωτική και δημόσια περιουσία τους να οδηγείται σταδιακά στην εξυπηρέτηση του χρέους.
