Τα 5 τελευταία χρόνια οι δραστηριότητες της ακαδημαϊκής κοινότητας απέφεραν χρηματοδοτήσεις ύψους 80 εκατ. ευρώ. Επιπλέον μέσα από το πρόγραμμα «Horizon 2020» έχουμε κερδίσει 30 ευρωπαϊκά προγράμματα, μέσα από τα οποία το Πανεπιστήμιο θα απορροφήσει καθαρά 20 εκατ., ενώ από το πρόγραμμα «Ερευνώ –Δημιουργώ -Καινοτομώ» η βασική χρηματοδότηση που εξασφαλίσαμε είναι 15 εκατ. περίπου. Στα παραπάνω ας προσθέσουμε από το Ίδρυμα Νιάρχος μια σημαντική χορηγία.
Τις σημαντικές διακρίσεις του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στον τομέα της «Έρευνας και Καινοτομίας» παρουσιάζει, μιλώντας στην «Ε» ο αντιπρύτανης Έρευνας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας καθηγητής Ζήσης Μαμούρης, ο οποίος αναφέρεται στην εξωστρέφεια του Ιδρύματος, στη συνεργασία με την Περιφέρεια, αλλά και στις προσδοκίες που υπάρχουν για συνέργεια με τον επιχειρηματικό τομέα.
Αναλυτικότερα η συζήτηση με τον αντιπρύτανη έχει ως εξής:
• Κύριε Μαμούρη, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας έχει πετύχει μια σημαντική διάκριση στην αξιοποίηση των προγραμμάτων της δράσης «Ερευνώ Καινοτομώ». Πού οφείλεται αυτή η επιτυχία;
- Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ενηλικιώθηκε πλέον και μας εκπλήσσει ευχάριστα και ιδιαίτερα εμάς τους καθηγητές που το παρακολουθούμε από τη γένεσή του. Αυτή τη στιγμή διαθέτουμε και θα τρέξουμε 63 προγράμματα από τη δράση «Ερευνώ Καινοτομώ» την οποία προκήρυξε το Υπουργείο Παιδείας, το οποίο έχει καταγραφεί ως επιτυχία και αυτό οφείλεται σε μια περίοδο εξωστρέφειας που ακολούθησαν οι Πρυτανικές αρχές και η διοίκηση του Πανεπιστημίου. Προκειμένου να υλοποιήσουν αυτά τα προγράμματα, μέσα από συνεχείς επαφές με υγιείς παραγωγικούς φορείς της Περιφέρειας κι ανά την επικράτεια, πέτυχαν μια συνεργασία που στηρίχθηκε σ’ ένα κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης, το οποίο έλειπε –μέχρι πρότινος- από τις ερευνητικές ομάδες και τους παραγωγικούς φορείς. Αυτή η συνεργασία δημιουργεί μια σημαντική μαγιά, για να μπορέσει η εκπαιδευτική κοινότητα να καταθέτει προγράμματα, έτοιμα προς χρηματοδότηση. Επιπλέον υπάρχει μια πολύ καλή συνεργασία του Πανεπιστημίου με την Περιφέρεια Θεσσαλίας, η οποία μέσα από ημερίδες και συναντήσεις με τους παραγωγικούς φορείς για την προώθηση της έρευνας, βοήθησε στο να δημιουργηθεί αυτό το κλίμα εμπιστοσύνης.
• Προφανώς η συνέχεια αναμένεται πιο ελπιδοφόρα…
- Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης της Περιφέρειας, αφού διοχετεύει στην αγορά σημαντικά ποσά, τα οποία έχουν τονώσει την τοπική αγορά. Για παράδειγμα τα 5 τελευταία χρόνια οι δραστηριότητες της ακαδημαϊκής κοινότητας απέφεραν χρηματοδοτήσεις ύψους 80 εκατ. ευρώ. Από αυτά τα 25 εκατ. προέρχονται από διεθνή ευρωπαϊκά προγράμματα, τα 30 εκατ. από εθνικά προγράμματα και τα 25 εκατ. από την απορρόφηση ιδιωτικών πόρων. Σίγουρα αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη, καθώς οι χρηματοδοτήσεις αυτές που δίνονται μέσα από τα ερευνητικά εργαστήρια, υπό τη μορφή παροχής υπηρεσιών, μεταπτυχιακών προγραμμάτων, και γενικότερα σε όλο το φάσμα που δραστηριοποιείται το Π.Θ. Από τα 80 εκατ. ευρώ, τα 55 πήγανε σε αμοιβές παντός τύπου που βοήθησαν νέους ερευνητές να μείνουν στη Θεσσαλία και στην Ελλάδα, αποτρέποντας τη φυγή τους στο εξωτερικό. Υπολογίζουμε περίπου 15.000 άτομα χρηματοδοτήθηκαν με κάποια αμοιβή τα 5-6 χρόνια, ενώ τ΄άλλα 25 εκατ. προωθήθηκαν στην αγορά, δηλαδή σε επιχειρήσεις για τη στήριξη των ερευνητικών έργων. Εκτός από αυτά, οι ερευνητές του Ιδρύματος έχουν μια σημαντική επιτυχία στο πρόγραμμα «Horizon 2020». Στο νέο πλαίσιο που διέπει την ευρωπαϊκή έρευνα την τελευταία 7ετία, μέχρι στιγμής οι ερευνητές του ΠΘ έχουν κερδίσει 30 ευρωπαϊκά προγράμματα, μέσα από τα οποία το Πανεπιστήμιο θα απορροφήσει καθαρά 20 εκατ. χρήματα που θα διοχετευθούν στην έρευνα του πανεπιστημίου και της περιοχής. Ταυτόχρονα στο πρόγραμμα «Ερευνώ –Δημιουργώ -Καινοτομώ» η βασική χρηματοδότηση που εξασφαλίσαμε είναι 15 εκατ. περίπου. Δηλαδή σε αυτά τα 2 χρόνια το ΠΘ έχει απορροφήσει 35 εκατ. και αναμένουμε καλύτερα αποτελέσματα στο μέλλον.
• Την περασμένη Πέμπτη έγινε μια ενδιαφέρουσα εκδήλωση για αγροπροϊόντα και φάρμακα υψηλής αξίας. Μέσω ποιων προγραμμάτων θα πετύχουμε αυτούς τους στόχους;
- Πρόκειται για δύο έργα μεγάλου ενδιαφέροντος, την OMIC-ENGINE που στοχεύει στη διεπιστημονική έρευνα και ανάπτυξη με μεθόδους Συνθετικής Βιολογίας για εφαρμογές στο Αγροδιατροφικό Σύμπλεγμα και τα Φάρμακα. Η Ερευνητική Υποδομή OMIC-ENGINE είναι μία από τις 19 ερευνητικές υποδομές εθνικής εμβέλειας που χρηματοδοτούνται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014-2020» του ΕΣΠΑ.
Και δεύτερον ένα νέο ερευνητικό πρόγραμμα, ύψους 7 εκατ. ευρώ χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τίτλο PerformFISH ξεκίνησε επίσημα τον Μάιο του 2017. Το PerformFISH με κύριο γνώμονα τον καταναλωτή, στόχο έχει την ανάπτυξη παραγωγής προϊόντων υδατοκαλλιέργειας, ενσωματώνοντας καινοτόμες προσεγγίσεις που θα βοηθήσουν ώστε να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα και η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων υδατοκαλλιέργειας που παράγουν τσιπούρα και λαβράκι στη λεκάνη της Μεσογείου. Συντονιστής είναι το εργαστήριο Γενετικής, Συγκριτικής και Εξελικτικής Βιολογίας του Τμήματος Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας , με την κοινοπραξία του έργου να συγκεντρώνει 28 εταίρους από 10 διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα τεχνικής εξειδίκευσης και τεχνογνωσίας στον τομέα της Μεσογειακής υδατοκαλλιέργειας.
• Μερίδιο επιτυχίας για τα παραπάνω επιτεύγματα έχει και το αξιόλογο ερευνητικό δυναμικό του Ιδρύματος…
- Αναμφίβολα. Για να επιβραβεύσουμε μάλιστα τους ερευνητές δημιουργήσαμε μια δομή αριστείας, ονομάζεται συμβολικά «ΔΕΚΑ» κι έχει ως σκοπό να εντοπίσει, να αναδείξει και να επιβραβεύσει την αριστεία είτε με βραβεία, είτε δίνοντας υποτροφίες που θα χορηγούνται μέσω της Επιτροπής Ερευνών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η μεγάλη χορηγία που λάβαμε από το Ίδρυμα «Νιάρχος», συνολικού ύψους 1,5 εκατ ευρώ, που μεταφράστηκε σε 20 μεταδιδακτορικές υποτροφίες. Ουσιαστικά το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας έχοντας θέσει ως στόχους την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού υψηλής εξειδίκευσης και την αποτροπή της διαρροής άριστων επιστημόνων στο εξωτερικό, υλοποιεί με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος το Πρόγραμμα Χορήγησης Μεταδιδακτορικών Υποτροφιών Νέων Ερευνητών με διάρκεια τριών ετών. Το πρόγραμμα εγκρίθηκε από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, μετά από πρόταση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και εντάσσεται στην πρωτοβουλία του Ιδρύματος με τίτλο «Επανεκκίνηση και Ενίσχυση των Νέων», που έχει ως σκοπό τη συμβολή στη δημιουργία νέων ευκαιριών για τη νέα γενιά της Ελλάδας, η οποία έχει πληγεί έντονα από το ανησυχητικό ποσοστό ανεργίας στη χώρα. Στο πλαίσιο αυτό, την Τρίτη 23 Ιανουαρίου θα πραγματοποιηθεί η εναρκτήρια εκδήλωση του προγράμματος στο Βόλο, όπου θα πραγματοποιηθεί από τους μεταδιδακτορικούς ερευνητές μία σύντομη παρουσίαση των προτάσεων που θα υλοποιηθούν.
• Πόσα από αυτά τα χρήματα, αξιοποιούνται από το Πανεπιστήμιο;
- Όπως προανέφερα, είναι σημαντικό οι πόροι που αντλούνται απ’ όλα τα παραπάνω να προσδίδουν ένα μεγάλο δυναμικό ανάπτυξης στην Περιφέρεια. Σε αυτά τα χρήματα στηρίχθηκε εδώ και πολλά χρόνια το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, λόγω της υποχρηματοδότησης που χαρακτηρίζει σήμερα την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αυτοί οι πόροι της έρευνας δεν στήριξαν μόνο τη λειτουργία του Πανεπιστημίου, αλλά το κατέταξαν στο 3,4% της παγκόσμιας κατάταξης των ανώτατων ιδρυμάτων. Αναμφίβολα πρόκειται για ένα σημαντικό επίτευγμα για το ανθρώπινο δυναμικό του. Μέσα από αυτά τα μεταπτυχιακά αναπτυξιακά προγράμματα, με τα οποία κατευθύνουμε τη βασική έρευνα και δίνει διεξόδους που αφορούν την παραγωγή στη χώρα, προσπαθούμε να κρατήσουμε τα παιδιά που είναι άριστα εκπαιδευμένα στην Ελλάδα και να μην εκχωρούμε αυτό το αξιόλογο πνευματικό κεφάλαιο στο εξωτερικό. Τους δίνουμε την ευκαιρία να αξιοποιήσουν αυτές τις γνώσεις στη χώρα τους, χωρίς να σημαίνει ότι τα αποκλείουμε να ανοίξουν τα φτερά τους και σε άλλες Πολιτείες. Όλα στην ώρα τους.
• Ως προς την εξωστρέφεια, πώς είναι η συνεργασία του Πανεπιστημίου με άλλους φορείς της Θεσσαλίας;
- Θα ξεκινήσω από την Περιφέρεια, με την οποία επικοινωνούμε πολύ καλά. Άλλωστε πολλά κτίρια του Ιδρύματος αυτή τη στιγμή βρίσκονται στη διαδικασία ανέγερσης, με πρωτοβουλία της Περιφέρειας, ενώ κάποια ολοκληρώθηκαν, όπως το κτίριο της Βιοχημείας στη Λάρισα. Επίσης, τα προγράμματα του τομέα «Έρευνα Καινοτομία», αν λειτουργήσουν συνδυαστικά με τη συνέργεια των εταιριών της αγοράς, μπορούν να δώσουν λύσεις σε εστιασμένα προβλήματα σ‘ ένα ευρύ φάσμα που εκτείνεται από τον πολιτισμό, τη χωροταξική ανάπτυξη, τον τουρισμό και την υγεία.
Τέλος να αναφέρω ότι με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένουμε και την έναρξη του περιφερειακού προγράμματος RIS, καθώς και από ’κει μπορούμε να αντλήσουμε χρήσιμα κεφάλαια. Κομβικός θα είναι ο ρόλος του Περιφερειακού Συμβουλίου Έρευνας Καινοτομίας, την προεδρία του οποίου με τιμή κατέχω. Ελπίζουμε να συντονίσουμε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς και να έχουμε εξίσου εντυπωσιακά αποτελέσματα. Φαίνεται ότι σιγά σιγά οι επιχειρήσεις ανακαλύπτουν ότι η γνώση δεν αποκτιέται σε μια νύχτα, αλλά θέλει δουλειά και υπομονή. Στο RIS η προηγούμενη διοίκηση έκανε μια καλή ζύμωση ανάμεσα σε φορείς και την εκπαιδευτική κοινότητα και στο πνεύμα αυτό θα κινηθούμε και μεις. Μια έρευνα μόνο για την έρευνα δεν έχει νόημα, αλλά αν καταφέρουμε τα αποτελέσματά της να τα διοχετεύσουμε στην αγορά, θα έχουμε κάνει ένα σημαντικό βήμα.
Συνέντευξη στον Γιώργο Ρούστα
