Ηττημένη η σοσιαλδημοκρατία, στα όριά της η ακροδεξιά

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΚΑΙ ΟΜΟΤΙΜΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ K. ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΗΝ «ΕτΔ» ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΕ ΓΕΡΜΑΝΙΑ - ΑΥΣΤΡΙΑ:

Συνέντευξη στη Γεωργία Κωστακοπούλου

«Τόσο στη Γερμανία όσο και στην Αυστρία, η σοσιαλδημοκρατική πλευρά ταυτίσθηκε τόσο με την κλασική δεξιά, ώστε κατέληξε σήμερα να αποποιείται κάθε κυβερνητική συνεργασία με αυτήν στο μέλλον.

Αλλά και η δεξιά κυβέρνησε με τέτοιον τρόπο ώστε να μπλοκάρει τα κράτη-μελη στις κυριαρχικές επιλογές τους, αποδεχόμενη από την άλλη πλευρά τη φιλελεύθερη πρόταση για πλήρη αφοπλισμό της Ευρώπης από κάθε κυριαρχία είτε εθνική είτε ευρωπαϊκή, στο όνομα της κυριαρχίας των παγκοσμίων αγορών του χρήματος».
Αυτά μεταξύ άλλων τονίζει στην «ΕτΔ» ο ομότιμος καθηγητής και συγγραφέας Κώστας Βεργόπουλος.Η συνέντευξη:
* Πώς κρίνετε τα αποτελέσματα των εκλογικών αναμετρήσεων σε Αυστρία και Γερμανία;
- «Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, ηττημένη είναι η σοσιαλδημοκρατία. Όμως, όχι επειδή προβάλλει αριστερό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, αλλά αντίθετα επειδή έχει εγκαταλείψει κάθε παρόμοια φιλοδοξία που την είχε ιστορικά χαρακτηρίσει από το παρελθόν και κατέληξε ουσιαστικά να συμπλέει στα βασικά τουλάχιστον θέματα με τη συντηρητική δεξιά.
Υπάρχει οπωσδήποτε μια ενίσχυση της άκρας δεξιάς και στις δύο χώρες, όμως αυτό εξηγείται από την καταλυτική αδυναμία της αριστεράς να παρουσιάσει δικές της προτάσεις τόσο για το μεταναστευτικό πρόβλημα όσο και για την ευρωπαϊκή προοπτική. Την αύξουσα λαϊκή απελπισία οικειοποιείται η άκρα δεξιά, στο μέτρο που δεν εμφανίζεται αξιόπιστη προοπτική στη διαχείριση των δύο αυτών καυτών προβλημάτων ούτε από την αριστερά, αλλά βεβαίως ούτε και από τη δεξιά. Η τελευταία αντιστέκεται στη φθορά με την ενσωμάτωση όλο και περισσοτέρων θεμάτων από την ατζέντα της ακροδεξιάς.
Οι εθνικισμοί αναπτύσσονται στην Ευρώπη στο μέτρο που διαπιστώνεται το έλλειμμα ευρωπαϊκής κυριαρχίας. Μπορεί στην εποχή μας ο εθνικισμός να αποτελεί άλμα στο κενό, αλλά το αυτό ισχύει και για την ευρωπαϊκή ενοποίηση που παραμένει μετέωρη επίσης στο κενό. Ωστόσο, ενώ το εθνικιστικό κενό είναι βέβαιο, το αντίστοιχο ευρωπαϊκό δεν είναι, αφού υπάρχει πάντα η δυνατότητα να καλυφθεί, υπό τον όρο ότι η Ευρώπη θα περάσει σε αλλαγή πλεύσης επαναφέροντας την αρχή της ευρωπαϊκής σύγκλισης και συνοχής, που υπήρχε στην ιδρυτική Συνθήκη της Ρώμης (1957) και εγκαταλείφτηκε με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ (1992). Το μοντέλο που ακολουθείται από την ΕΕ με γερμανική έμπνευση από το 2008 μέχρι σήμερα προσφέρει μια αποτρόπαιη εικόνα της Ευρώπης που μόνο δυσπιστία προκαλεί στους λαούς της, ώστε αυτοί να καταλήγουν εύκολα θύματα των εθνικισμών.
Ωστόσο, οι ενδείξεις είναι ότι τα ακροδεξιά κινήματα σταματούν την άνοδό τους, όπως με τη Λεπέν στη Γαλλία, και από την άλλη πλευρά, η Ευρώπη έχει πλησιάσει στο σημείο για να αλλάξει κατεύθυνση. Αντί να αποκλείει περιοχές και χώρες, αντιλαμβάνεται η ίδια, ότι αυτό εγκυμονεί περισσοτέρους κίνδυνους για τη διατήρησή της στο άμεσο μέλλον και ότι έχει ανάγκη και συμφέρον η ίδια πάντα να επαναφέρει τις ενσωματωτικές πολιτικές που είχαν ισχύσει κατά τις τρεις πρώτες δεκαετίες από την ίδρυσή της.
* Μπορούμε να πούμε ότι παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά, τα πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα;
- «Τόσο στη Γερμανία όσο και στην Αυστρία, η σοσιαλδημοκρατική πλευρά ταυτίσθηκε τόσο με την κλασική δεξιά, ώστε κατέληξε σήμερα να αποποιείται κάθε κυβερνητική συνεργασία με αυτήν στο μέλλον. Αλλά και η δεξιά κυβέρνησε με τέτοιον τρόπο ώστε να μπλοκάρει τα κράτη-μέλη στις κυριαρχικές επιλογές τους, αποδεχόμενη από την άλλη πλευρά τη φιλελεύθερη πρόταση για πλήρη αφοπλισμό της Ευρώπης από κάθε κυριαρχία είτε εθνική είτε ευρωπαϊκή, στο όνομα της κυριαρχίας των παγκοσμίων αγορών του χρήματος.
Όλα αυτά οδηγούν στη σημερινή αποτυχία στον ευρωπαϊκό χώρο και εξ αυτού τροφοδοτείται η ακροδεξιά, χωρίς όμως πιθανότητα περαιτέρω ανόδου, αλλά ούτε και υποστήριξης κάποιου συγκεκριμένου προγράμματος.
* Η άνοδος της ακροδεξιάς, θεωρείτε ότι είναι μια φυσιολογική εξέλιξη και έχει άμεση σχέση με την εφαρμοζόμενη οικονομική πολιτική στην Ευρώπη;
- «Στη δεκαετία του 1930, η λαϊκή απόγνωση ήταν πλήρης και αυτό ήταν ο λόγος που αρκετοί προτίμησαν το άγνωστο από το γνωστό. Όμως σήμερα, ενώ η απόγνωση των πολιτών είναι οπωσδήποτε βαθιά, εντούτοις δεν είναι και πλήρης, στο μέτρο που η σημερινή κατάσταση κατευθύνεται με επιτάχυνση στο αδιέξοδο, και πολλοί είναι αυτοί που έχουν αρχίσει να το συνειδητοποιούν, με συνέπεια πως υπάρχει ακόμη κάποια ελπίδα για αλλαγή πλεύσης, αφού αυτό θα είναι προς το συμφέρον όλων.
* Πρέπει να αλλάξουν συγκεκριμένες πολιτικές; Και αν ναι ποιες είναι αυτές;
- «Με πολιτικές αυξημένης λιτότητας και μηδενικών δημοσίων ελλειμμάτων δεν οικοδομείται τίποτα απολύτως, ούτε ευρωπαϊκή συνοχή αλλά ούτε και εθνική.
Για να αλλάξουν ουσιαστικά τα πράγματα χρειάζεται δημοσιονομική ευελιξία και αύξηση των δημοσίων δαπανών, όχι μείωση, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα. Για παράδειγμα, το ευρωπαϊκό εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Εράσμους» παρουσίασε εντυπωσιακό απολογισμό της λειτουργίας του κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, με τις ανταλλαγές φοιτητών και τις ισοδυναμίες των διπλωματών μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ.
Όμως, αυτό κοστίζει και θα κοστίζει περισσότερο στο μέλλον, αλλά από την άλλη πλευρά τα οφέλη που αποκομίζει η Ευρώπη και οι χώρες μέλη στη μόρφωση και επιμόρφωση των νέων είναι συγκλονιστικά και ανυπολόγιστα.
Η γερμανική μεμψιμοιρία συνηθίζει να υπολογίζει μόνον το κόστος των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και να παρασιωπά κατά σύστημα τα εξ αυτού οφέλη. Ο Γερμανός φορολογούμενος παραπονείται ότι η καθαρή συνεισφορά της χώρας του στην Ευρώπη ανέρχεται ετησίως σε 20 δισ. ευρώ. Όμως, παρασιωπάται έτσι ότι με τη συμμετοχή της στην ΕΕ, η χώρα του αποκομίζει περισσότερα από 1.000 δισ. ευρώ ετησίως μέσω της ελεύθερης διακίνησης των εμπορευμάτων και των κεφαλαίων».
* Και η Ελλάδα; Θα συνεχίσει να αποτελεί πειραματόζωο, όταν ο λαός στερείται βασικά καθημερινά πράγματα;
-«Η Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε ως πειραματόζωο για το πείραμα της προσαρμογής μέσω «εσωτερικής υποτίμησης», πείραμα που αφορούσε όμως ολόκληρη την Ευρωζώνη. Ωστόσο, αυτό το πείραμα απέτυχε με δραματικές συνέπειες τόσο για τη χώρα όσο και τους εμπνευστές του. Ήδη στις Ισπανία, Πορτογαλία και Κύπρο δίδονται αυξήσεις μισθών και συντάξεων, με σύμφωνη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε να αναπληρώνονται οι περικοπές των τελευταίων ετών της λιτότητας και επίσης οι αντίστοιχες οικονομίες αρχίζουν να ανακάμπτουν. Όμως, όχι βέβαια επειδή τήρησαν τα προγράμματα λιτότητας του ευρωπαϊκού πειράματος, αλλά αντίθετα επειδή απομακρύνονται από αυτά, τα αθετούν και με ευρωπαϊκή σφραγίδα.
Όχι ότι δεν απαιτούνται μεταρρυθμίσεις και αλλαγές στα αντίστοιχα οικονομία συστήματα, αλλά αναγνωρίζεται επιτέλους σήμερα και με επώδυνο για εκατομμύρια Ευρωπαίων πολιτών τρόπο, ότι για την επιτυχία των οποίων μεταρρυθμίσεων και αλλαγών απαράκαμπτη προϋπόθεση είναι και παραμένει η οικονομία να κινείται και όχι να έχει περιπέσει σε αδράνεια, όπως περίπου έχει συμβεί με την χώρα μας.
Στην Ελλάδα, δεν εκτιμήθηκαν σωστά οι αρνητικές επιπτώσεις της λιτότητας, ώστε και σήμερα ακόμη, έπειτα από 8ετία «θεραπευτικής αγωγής», η χώρα να παραμένει σε δραματική αδυναμία να ανακάμψει. Ίσως σήμερα να έχει σταματήσει η περαιτέρω διολίσθηση της χώρας προς τα κάτω, ωστόσο αυτό δεν αρκεί για να γίνεται λόγος για «ρωμαλέα ανάκαμψη».
Αφού για κάτι τέτοιο η χώρα θα χρειαζόταν ειδική και έκτακτη στήριξη από αυτούς που την έχουν εξωθήσει στην κατάσταση της σημερινής αδυναμίας της. Μια τέτοια έκτακτη στήριξη θα μπορούσε να είναι η οριστική ρύθμιση του εξωτερικού δημοσίου χρέους της. Όμως, και αυτή δεν θα ήταν αρκετή, καθόσον για την πραγματική ανάκαμψη και με προοπτικές, θα απαιτούντο πρόσθετοι πόροι από το εξωτερικό, ώστε να ανταποκριθεί η χώρα στις προσδοκίες τόσο του λαού της, όσο και στις επείγουσες γεωπολιτικές φιλοδοξίες των συμμάχων της».