Συγκεκριμένα, το γαϊδουρινό γάλα ήταν απαραίτητο (πολύ πριν την εποχή των μαζικών εμβολιασμών) για την ίαση παιδιών που είχαν προσβληθεί με το βακτήριο της Bordetellapertussis που προκαλούσε τον κοκίτη με συμπτώματα τον πολύ έντονο βήχα, ενώ ήταν γνωστή η χρήση του από την Κλεοπάτρα για το μπάνιο της. Η γαϊδούρα παράγει γάλα όπως και όλα τα θηλαστικά, αμέσως μετά την πρώτη γέννα και η γαλακτοφορία συνεχίζεται μέχρι και 200 μέρες, ενώ αρμέγοντας 2 φορές την ημέρα η παραγωγή φτάνει στα 750 ml- 1L γάλα. Το γάλα έχει μια γλυκιά γεύση, είναι ελαφρύ και είναι εντελώς άοσμο. Το γαϊδουρινό γάλα έχει χημική σύσταση που (εκτός από το ποσοστό λίπους), προσομοιάζει με το μητρικό, παρά με άλλα γαλακτοφόρα ζώα (π.χ. αγελάδα, κατσίκα, πρόβατο). Χαρακτηρίζεται από υψηλό ποσοστό λακτόζης (5,8-7,4%), χαμηλό ποσοστό λίπους (0,5-1,8%) και χαμηλό ποσοστό πρωτεΐνης (1,5-1,8%). Το σημαντικό ωστόσο είναι το χαμηλό ποσοστό καζεϊνών οι οποίες γενικά συμβάλλουν στις αλλεργίες που προκαλούνται από το γάλα. Για αυτόν τον λόγο το γαϊδουρινό γάλα έχει χαρακτηριστεί ως υπό-αλλεργικό. Επιπρόσθετα, λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης λυσοζύμης (φυσική αντιμικροβιακή πρωτεΐνη), έχει χαρακτηριστεί και αντιμικροβιακό. Το γαϊδουρινό γάλα φαίνεται να έχει θετική επίδραση και σε άτομα που πάσχουν από διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος με συμπτώματα αλλεργίας όπως βήχας, ρινίτιδα αλλά και δερματικές παθήσεις (ψωρίαση). Πάντως, το συγκεκριμένο γάλα, λόγω και της περιορισμένης δυνατότητας διάθεσής του, θα πρέπει να χρησιμοποιείται από ειδικές ομάδες πληθυσμού (π.χ. παιδιά, ηλικιωμένους ή και ενήλικες με θέματα υγείας) και σίγουρα ως ένα συμπλήρωμα διατροφής και μόνον.
Ο επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Γεωπονικών Επιστημών - Βιοτεχνολογίας και Επιστήμης Τροφίμων στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου κ. Φώτης Παπαδήμας σε συνέντευξή του στην «ΕτΔ» αποκαλύπτει τις προοπτικές που ανοίγει η εξελισσόμενη επιστημονική έρευνα με το ΤΕΙ Θεσσαλίας για τις θετικές επιδράσεις του γαϊδουρινού γάλακτος στην υγεία του ανθρώπου. Προτρέπει τα ανήσυχα επιχειρηματικά πνεύματα στη χώρα μας – δεδομένης και της ύπαρξης του σχετικού νομοθετικού πλαισίου - να ασχοληθούν σοβαρά με την παραγωγή και τυποποίησή του καθώς σύντομα τεκμηριώνονται οι φαρμακευτικές του ιδιότητες οι οποίες ήδηεκτιμώνται δεόντως από τους Κύπριους, αφού στη Μεγαλόνησο μια φάρμα έχει ξεκινήσει διάθεση ποσοτήτων στην αγορά!
ΕΧΕΙ ΦΑΝΕΡΗ «ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ»
Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής:
• Διδάσκετε στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Κύπρου και ασχολείστε εμπεριστατωμένα με την έρευνα γύρω από τις σημαντικές φαρμακευτικές ιδιότητες ενός εκ των σχετικά άγνωστων «λειτουργικών τροφίμων» του γαϊδουρινού γάλακτος. Κύριε καθηγητά, τι είναι τα «λειτουργικά τρόφιμα» που ακούμε τελευταία να προωθούνται στις αγορές;
- Το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου έχει ιδρυθεί το 2004 και ξεκίνησε να δέχεται τους πρώτους φοιτητές το 2008. Είναι ένα καινούργιο Πανεπιστήμιο και συγκεκριμένα το δεύτερο δημόσιο Πανεπιστήμιο με την έδρα του να βρίσκεται στη Λεμεσό. Λόγω ακριβώς της νεαρής του ηλικίας θέλει και επιδιώκει συνεργασίες τόσο με Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της Ελλάδας όσο και του εξωτερικού. Το δικό μας Τμήμα Γεωπονικών Επιστημών έχει επιτύχει αρκετές τέτοιες συνεργασίες, όπως αυτή που εξελίσσεται με το ΤΕΙ Θεσσαλίας και το ΤΕΙ Αθηνών. Το συγκεκριμένο project υλοποιείται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος ERASMUS+ με στόχο την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού σε θέματα τροφίμων που δεν είναι ευρέως γνωστά, τα «λειτουργικά τρόφιμα»! Αυτά είναι τρόφιμα που μπορούν να παρέχουν στον άνθρωπο εκτός από τα βασικά θρεπτικά συστατικά τους και κάποια επιπλέον λειτουργία που ωφελεί την ανθρώπινη υγεία.
Τελευταία υπάρχει έντονο ενδιαφέρον επιχειρηματιών να επενδύσουν στα «λειτουργικά τρόφιμα», καθώς η αγορά είναι εξελισσόμενη, αφού επιχειρηματίες και καταναλωτές ψάχνουν να βρουν συνεχώς νέα προϊόντα! Στην Κύπρο ασχολούμαστε εμπεριστατωμένα στο Πανεπιστήμιό μας με το γαϊδουρινό γάλα, το οποίο θα μπορούσε κάποιος να το χαρακτηρίσει ένα μοναδικό factional food χωρίς να χρειάζεται να προσθέσεις κάτι! Υπάρχει λειτουργικότητα σε αυτό, φαίνεται, αλλά πρέπει να αποδειχθεί και επιστημονικά. Εμείς το ψάχνουμε και σύντομα θα έχουμε τα αποτελέσματα που θέλουμε.
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΓΑΛΑ ΑΛΛΑ ΤΡΟΦΟΦΑΡΜΑΚΟ
• Πώς μπορεί να επιτύχει μία επιχειρηματική επένδυση τη στιγμή που το προϊόν είναι πρωτόγνωρο σε ό,τι αφορά στην παραγωγή του στην Ελλάδα και δεν υπάρχει επάρκεια;
- Αυτό που θα πρέπει να σκεφτόμαστε είναι ότι το γαϊδουρινό γάλα δεν έρχεται να αντικαταστήσει οποιοδήποτε γάλα, αλλά να δώσει συμπληρωματικά μικρές ποσότητες όπως τα λεγόμενα τροφοφάρμακα. Με αυτόν τον τρόπο θα επαρκούν και οι παραγόμενες ποσότητες, ωστόσο η παραγωγή του συνεχώς αυξάνεται! Υπάρχει ένα εργαστήριο στο ΤΕΙ Λάρισας όπου φτιάχνουν το γαϊδουρινό γάλα σκόνη, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχει κινητικότητα και σε αυτόν τον τομέα των τροφίμων στην Ελλάδα, η οποία είναι πιο μπροστά από την Κύπρο σε θέματα συνεργασιών με επιχειρήσεις.
Σε ό,τι αφορά στη δικιά μου επιστημονική έρευνα, αυτή επικεντρώνεται στην απομόνωση μικροοργανισμών που βρίσκουμε στο γάλα (οξυγαλακτικά βακτήρια) και στη ζύμωσή του μαζί τους ώστε να παράξουμε ένα προϊόν το οποίο θα έχει αντιοξειδωτική, αντιμικροβιακή και υποτασική δράση.
Στόχος είναι το παραγόμενο προϊόν να ωφελεί τη μικροχλωρίδα του εντέρου και σε ό,τι αφορά στην αντιοξειδωτική δράση να συμβάλλει στην αφομοίωση των ελεύθερων ριζών στον οργανισμό που προκαλεί το κάπνισμα και στη μη οξείδωση των κυττάρων. Η έρευνα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, αλλά βλέπουμε σε διεθνές επίπεδο (Ιταλία, Βαλκανικές χώρες) ότι υπάρχει μια τάση η οποία μπορεί να μας δείξει τον δρόμο. Να σας πω μόνο ότι στην Ολλανδία το αλογίσιο γάλα που είναι πολύ κοντά στο γαϊδουρινό, έχει μετατραπεί πια σε big business! Εκεί βέβαια φτιάχνουν καλλυντικά με τα οποία εμείς εδώ δεν ασχολούμαστε καθώς μας ενδιαφέρει το τρόφιμο, διότι το γαϊδουρινό γάλα έχει πάρα πολλές δυνατότητες. Από τη συνεργασία που ξεκινήσαμε πριν δυο χρόνια με το ΤΕΙ Τροφίμων, προσδοκούμε αποτελέσματα σχετικά με τη σύσταση του γάλακτος, τις φυλές των όνων στην Ελλάδα και στην Κύπρο, τις διαφορές στη συμπεριφορά και διαβίωσή τους κ.ά.
Επιπλέον, μας δίνεται η δυνατότητα μέσω χρηματοδοτούμενου ευρωπαϊκού προγράμματος να συνεργαστούμε και να ανταλλάξουμε πληροφορίες και στοιχεία με φορείς και ξένα Πανεπιστήμια για ενδυνάμωση της κινητικότητας στο γαϊδουρινό γάλα διότι με αυτό ασχολούνται λίγα άτομα σε διαφορετικές χώρες όπως η Ιταλία, η Ελλάδα και η Κύπρος. Φτιάχνουμε ένα δίκτυο προώθησης της τεχνογνωσίας για το συγκεκριμένο προϊόν, προκειμένου να υποβάλουμε νέες προτάσεις προς χρηματοδότηση από την Ε.Ε.
* Πιστεύετε ότι το γαϊδουρινό γάλα έχει προοπτικές για ανάπτυξη επιχειρηματικής δράσης;
- Πράγματι έχει προοπτικές κι αυτό το βλέπουμε εμείς στην Κύπρο από τον κόσμο που το αγοράζει καθώς εκεί πουλιέται στην αγορά. Βέβαια είναι περισσότερο διαδεδομένο ως σκόνη γάλακτος για καλλυντικά και όχι ως τρόφιμο, ενδεχομένως διότι έτσι προσφέρει μεγαλύτερα κέρδη. Αυτή τη στιγμή στην Κύπρο, πωλείται απευθείας από μια φάρμα η οποία αδειοδοτήθηκε από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Τον κόσμο που το αγοράζει τον έχουμε καταγράψει με τη χρήση ερωτηματολογίων για τους σκοπούς και τη συχνότητα προμήθειας. Οι απαντήσεις δείχνουν ότι το γάλα αγοράζεται για την ανακούφιση συμπτωμάτων της αλλεργικής ρινίτιδας, του βήχα και δερματικών παθήσεων. Εμείς αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι να δείξουμε πως η επεξεργασία αυτού του γάλακτος (νωπό, ή παστεριωμένο) μπορεί να επηρεάζει την ιδιότητα που διαθέτει, της ανοσορρύθμισης.
