Επιμέλεια: Σοφία Ορφανιώτη
Η εξοικονόμηση ενέργειας είναι θέμα ζωτικής σημασίας στη σημερινή εποχή. Συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος, ενώ βοηθά τους χρήστες να εξοικονομήσουν ενέργεια και χρήματα. Η Ένωση Καταναλωτών Βόλου και Θεσσαλίας, εξέδωσε έναν εύχρηστο οδηγό για τους πολίτες, με βασικές αρχές για την ορθολογική χρήση της ενέργειας, στα σπίτια, είδη οικιακής χρήσης, θέρμανση κ.ά.
ΘΕΡΜΑΝΣΗ
* Το καλοκαίρι αερίζουμε τους χώρους του σπιτιού τις πρώτες πρωινές ώρες, αφού κλείσουμε το κλιματιστικό, για να εκμεταλλευτούμε τη φυσική δροσιά. Κατεβάζουμε τις τέντες και κλείνουμε τα εξώφυλλα των παραθύρων την ημέρα, για να προστατεύεται το σπίτι απ' τον ήλιο, το βράδυ ανοίγουμε τα παράθυρα για να δημιουργούνται ρεύματα και να δροσίζεται το σπίτι.
* Το χειμώνα αερίζουμε τους χώρους του σπιτιού τις μεσημεριανές ώρες αφού κλείσουμε το καλοριφέρ, για να εκμεταλλευτούμε τη φυσική θέρμανση. Την ημέρα ανοίγουμε τις κουρτίνες και τα παντζούρια και αφήνουμε τον ήλιο να μπαίνει στο σπίτι και να το ζεσταίνει. Το βράδυ κλείνουμε τα παντζούρια και τις κουρτίνες για να κρατήσουμε τη ζέστη στο χώρο μας. Κρατάμε κλειστές και τις εσωτερικές πόρτες, αερίζουμε τον χώρο της τουαλέτας και του μπάνιου τις κατάλληλες ώρες κλείνοντας την εσωτερική πόρτα.
* Δέντρα σωστά τοποθετημένα γύρω από το σπίτι βοηθούν ώστε να διατηρείται σκιερό κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, απορροφώντας μέρος της προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας.
* Φυτεύουμε γκαζόν στο έδαφος και αναρριχώμενα φυτά σε κήπους και αυλές για να μειωθεί η ανακλώμενη από το έδαφος ακτινοβολία.
*Δεν καλύπτουμε τα θερμαντικά σώματα με κουρτίνες, καλύμματα και έπιπλα γιατί μειώνεται σημαντικά η απόδοσή τους, κλείνουμε τα παράθυρα όταν λειτουργεί το σύστημα θέρμανσης, ή το σύστημα ψύξης, για να μη χάνεται πολύτιμη ενέργεια.
* Δεν καπνίζουμε στο σπίτι, είναι επιβλαβές και αυξάνει την ανάγκη για αερισμό του χώρου, με αποτέλεσμα πρόσθετες δαπάνες για θέρμανση ή ψύξη.
* Σβήνουμε ή αντικαθιστούμε τους λαμπτήρες πυρακτώσεως γιατί ζεσταίνουν τον χώρο (το 90% της ενέργειας που καταναλώνουν γίνεται θερμότητα).
ΜΟΝΩΣΗ
* Ένα κτίριο με μόνωση και διπλά τζάμια έχει πολύ μικρότερες απώλειες θερμότητας το χειμώνα και "ζεσταίνεται" δυσκολότερα το καλοκαίρι.
* Τοποθετούμε διπλά τζάμια ειδικά στα βόρεια ανοίγματα (πόρτες και παράθυρα). Κερδίζουμε 20%- 30% από τον λογαριασμό της θέρμανσης και του κλιματισμού. Μονώνουμε εξωτερικά την ταράτσα και τους τοίχους. Αν δεν έχουμε τη δυνατότητα τα βάφουμε με ανοιχτά χρώματα που ανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία.
* Περιορίζουμε τις απώλειες ενέργειας από πόρτες, παράθυρα και άλλα ανοίγματα τοποθετώντας αεροστεγανωτική ταινία. Στο κάτω μέρος της εξώπορτας χρησιμοποιούμε τις ειδικές ταινίες- βούρτσες. Κλείνουμε το καπάκι της καπνοδόχου στο τζάκι όταν δεν το χρησιμοποιούμε. Τοποθετούμε ανοιχτόχρωμες τέντες στα μπαλκόνια και κυρίως στα νότια και δυτικά παράθυρα, έτσι η ηλιακή ακτινοβολία μειώνεται έως και 75%. Μονώνουμε τους εκτεθειμένους σωλήνες (καλοριφέρ ή θερμοσίφωνα) που μεταφέρουν ζεστό νερό στο σπίτι.
ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ
*Ρυθμίζουμε τον θερμοστάτη στους 18-19 βαθμούς Κελσίου τον χειμώνα.
* Συχνές αυξομειώσεις του θερμοστάτη αυξάνουν το κόστος λειτουργίας. Όταν βγαίνουμε έξω ρυθμίζουμε το θερμοστάτη στους 16C.
* Κλείνουμε τα καλοριφέρ στα δωμάτια που δεν χρησιμοποιούμε
* Εναλλακτικά ρυθμίζουμε τη θερμοκρασία με θερμοστατικούς διακόπτες σε κάθε σώμα ανάλογα µε τις ανάγκες κάθε δωματίου. Τοποθετούμε στον τοίχο πίσω από τα σώματα θερμομονωτικές πλάκες ή αλουμινόχαρτο που επιστρέφουν τη θερμότητα προς το χώρο.
* Εξαερώνουμε τα σώματα κάθε φθινόπωρο. Ο αέρας που παγιδεύεται στα σώματα εμποδίζει το ζεστό νερό να κυκλοφορεί.
* Αντικαθιστούμε τα παλιά συστήματα θέρμανσης με νέου τύπου που είναι πιο αποδοτικά (π.χ. φυσικού αερίου). Η χρήση των καυστήρων αυτών μπορεί να μειώσει το κόστος λειτουργίας κατά 30% με χρόνο απόσβεσης τα 3 χρόνια.
* Η συστηματική συντήρηση του λέβητα και του καυστήρα που πρέπει να γίνεται πριν την έναρξη χρήσης από ειδικευμένο τεχνικό εξασφαλίζει την καλή απόδοση της εγκατάστασης, που σημαίνει εξοικονόμηση καυσίμου και χαμηλή ρύπανση.
* Δεν χρησιμοποιούμε ηλεκτρικές θερμαντικά σώματα ή αερόθερμα, παρά μόνο σε περίπτωση μεγάλης ανάγκης. Προτιμάμε θερμάστρες υγραερίου.
* Διερευνούμε εναλλακτικούς τρόπους θέρμανσης όπως ενεργειακό τζάκι ή καυστήρα και σόμπα πέλετ.
ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ
*Επιλέγουμε κλιματιστικά ενεργειακής κατηγορίας τουλάχιστον Α για εξοικονόμηση ενέργειας.
* Ρυθμίζουμε το θερμοστάτη στους 26-27 C. Είναι ενεργοβόρο και ανθυγιεινό να έχουμε χαμηλότερες θερμοκρασίες το καλοκαίρι.
* Κάνουμε συντήρηση των κλιματιστικών και της εξωτερικής μονάδας κάθε 2-3 χρόνια και καθαρίζουμε συχνά τα φίλτρα, για να λειτουργούν καλύτερα και πιο αποδοτικά.
* Λειτουργούμε το κλιματισμό μόνο στο δωμάτιο που βρισκόμαστε, με πόρτες και παράθυρα κλειστά. Όταν δεν έχει καύσωνα χρησιμοποιούμε ανεμιστήρα,
ο οποίος καταναλώνει ενέργεια όση και ένας κοινός λαμπτήρας φωτισμού. Οι ανεμιστήρες οροφής µπορούν να δροσίσουν ένα µέσο δωμάτιο κατά τρεις βαθµούς Κελσίου.
* Αερίζουμε το λουτρό μετά από κάθε μπάνιο ώστε να μην παραμένει στο σπίτι ο ζεστός - υγρός αέρας που επιβαρύνει τη λειτουργία του κλιματιστικού.
ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ
*Κλείνουμε τις ηλεκτρικές συσκευές από τον κεντρικό διακόπτη (ON/OFF), όχι από το τηλεχειριστήριο (Stand-by). Χρησιμοποιούμε πολύμπριζα με διακόπτη και τον κλείνουμε όταν δεν χρησιμοποιούμε τις συσκευές.
* Δεν ξεχνάμε τον φορτιστή μονίμως στην πρίζα. Ξοδεύουμε ενέργεια χωρίς λόγο.
* Προτιμάμε επαναφορτιζόμενες μπαταρίες για τις φορητές μας συσκευές.
* Εξοικονομούμε ενέργεια ρυθμίζοντας τη φωτεινότητα της τηλεόρασης.
*Όταν αγοράζουμε νέες ηλεκτρικές συσκευές, επιλέγουμε υψηλή ενεργειακή κλάση (Α++, Α+, Α).
* Φροντίζουμε να μην λειτουργεί συνεχώς ο ανεμιστήρας εξαερισμού της τουαλέτας όταν ο χώρος δεν χρησιμοποιείται.
* Τοποθετούμε ένα αλουμινόχαρτο κάτω από το κάλυμμα της σιδερώστρας, ώστε η θερμοκρασία θα διατηρείται περισσότερο.
ΠΛΥΝΤΗΡΙΟ
*Μαζεύουμε αρκετά άπλυτα ρούχα για να γεμίσει το πλυντήριο και μετά πλένουμε (κατανάλωση 280 watt/ώρα).
*Πλένουμε στους 40 C εξοικονομώντας 20% του κόστους θέρμανσης του νερού.
* Εκμεταλλευόμαστε το νυχτερινό τιμολόγιο της ΔΕΗ εξοικονομώντας 40% από το κόστος του ρεύματος.
*Βάζουμε πλυντήριο πιάτων το βράδυ και ανοίγουμε την πόρτα του ώστε να στεγνώσουν τα πιάτα μόνα τους κατά την διάρκεια της νύχτας αντί να τα θερμάνουμε.
ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ
Περίπου το 18% του λογαριασμού του ηλεκτρικού ρεύματος αφορά στο μαγείρεμα.
* Χρησιμοποιώντας τη χύτρα ταχύτητας εξοικονομούμε χρόνο αλλά κυρίως ενέργεια της τάξεως του 30-60%
* Μαγειρεύουμε με σκεπασμένη την κατσαρόλα.
* Χαμηλώνουμε τη φωτιά όταν αρχίσει να βράζει το φαγητό, ώστε απλά να συντηρείται ο βρασμός. Η υπερβολική θερμότητα προκαλεί μεγαλύτερη σπατάλη ηλεκτρισμού, χωρίς ιδιαίτερα οφέλη.
* Σβήνουμε το φούρνο ή την εστία 5-10 λεπτά πριν γίνει το φαγητό, καθώς η θερμότητα είναι αρκετή για να συνεχιστεί το μαγείρεμα.
* Χρησιμοποιούμε εμαγιέ σκεύη που απορροφούν καλύτερα τη θερμότητα.
* Χρησιμοποιούμε το σωστό μέγεθος ματιού ανάλογα με το σκεύος που χρησιμοποιούμε. Αν η βάση του σκεύους είναι 1-2 εκατοστά μικρότερη από την εστία σπαταλάμε 20 – 30% περισσότερη ενέργεια.
* Αξιοποιούμε την θερμότητα που είναι συσσωρευμένη στο μάτι ή τον φούρνο της ηλεκτρικής κουζίνας μετά το μαγείρεμα προκειμένου να ζεστάνουμε άλλα φαγητά.
* Καθαρίζουμε τακτικά τα μάτια και τον φούρνο για να μειώσουμε τις απαιτήσεις για ενέργεια.
* Δεν τοποθετούμε αλουμινόχαρτο στο κάτω μέρος του φούρνου για να μην λερώνεται. Μονώνει την κάτω αντίσταση, και έχουμε απώλεια ενέργειας.
*Κάθε φορά που ανοίγουμε την πόρτα του φούρνου χάνεται έως και 20% της θερμότητας
* Για το ζέσταμα μικρών ποσοτήτων φαγητού προτιμάμε το φούρνο μικροκυμάτων γιατί εξοικονομεί ηλεκτρική ενέργεια και χρόνο.
* Χρησιμοποιούμε το θερμό αέρα του φούρνου για να μαγειρέψουμε περισσότερα φαγητά ταυτόχρονα.
* Χρησιμοποιούμε κουζίνες υγραερίου. Είναι πιο οικονομικές στην κατανάλωση ενέργειας.
* Αγοράζουμε και χρησιμοποιούμε ένα βραστήρα νερού. Καταναλώνει πολύ λιγότερο ρεύμα από την ηλεκτρική κουζίνα.
ΨΥΓΕΙΟ
Περίπου το 20% του λογαριασμού του ηλεκτρικού ρεύματος αφορά στο ψυγείο. Το ψυγείο καταναλώνει 200-700 watt την ώρα!
* Το ψυγείο να βρίσκεται μακριά από την ηλεκτρική κουζίνα και το καλοριφέρ γιατί επηρεάζεται αρνητικά η απόδοσή του.
Φροντίζουμε να μην είναι κολλημένο στον τοίχο ώστε να αερίζεται καλά η πλάτη του.
* Όταν απουσιάζουμε από το σπίτι για μεγάλα χρονικά διαστήματα βγάζουμε το ψυγείο από την πρίζα, το αδειάζουμε και αφήνουμε την πόρτα του ανοικτή
*Αποψύχουμε τα κατεψυγμένα τρόφιμα αργά τοποθετώντας τα στο ψυγείο. Απορροφούν θερμότητα από το θάλαμο ψύξης εξοικονομώντας ενέργεια.
* Κλείνουμε σε αεροστεγή δοχεία τα φαγητά πριν τα βάλουμε στο ψυγείο. Έτσι παγιδεύεται η όποια υγρασία στο δοχείο και ο αέρας του ψυγείου διατηρείται ξερός.
* Αν το ψυγείο δεν έχει αυτόματη απόψυξη, κάνουμε τακτικά απόψυξη. Ένα στρώμα πάγου πάχους 5 χιλιοστών αυξάνει κατά 30% την κατανάλωση ρεύματος.
* Αποψύχουμε τακτικά τους ψυγειοκαταψύκτες ώστε να απομακρύνεται ο πάγος από το εσωτερικό τους, διευκολύνοντας την ομαλή λειτουργία τους.
* Αγοράζουμε φρέσκα και όχι κατεψυγμένα τρόφιμα. Για την επεξεργασία των κατεψυγμένων τροφίμων απαιτείται 10 φορές περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια.
ΘΕΡΜΟΣΙΦΩΝΑΣ
Περίπου το 20% του λογαριασμού του ηλεκτρικού ρεύματος αφορά στο ζεστό νερό. Ο θερμοσίφωνας είναι από τις πιο ενεργοβόρες συσκευές στο σπίτι. Καταναλώνει 3000 watt την ώρα!
*Ανάβουμε τον θερμοσίφωνα μόνο όσο χρειάζεται για να ζεσταθεί το νερό.
* Ρυθμίζουμε το θερμοστάτη στους 40-50 βαθμούς κελσίου.
* Προτιμάμε ντους αντί για μπάνιο σε γεμάτη μπανιέρα. Έτσι ξοδεύουμε τρεις φορές λιγότερο ρεύμα και νερό.
*Προτιμάμε το ζεστό νερό από το λέβητα φυσικού αερίου αν έχουμε παρά από τον ηλιακό θερμοσίφωνα.
* Αγοράζουμε "τηλέφωνα" ντους εξοικονόμησης που αναμειγνύουν το νερό με αέρα και μειώνουν τη κατανάλωση ζεστού νερού κατά 40% τουλάχιστον.
* Εγκαθιστούμε στο σπίτι μας ηλιακό θερμοσίφωνα. Σε τρία χρόνια θα έχουμε κάνει απόσβεση.
ΦΩΤΙΣΜΟΣ
Περίπου το 14% του λογαριασμού του ηλεκτρικού ρεύματος αφορά τον φωτισμό.
* Επιλέγουμε λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας γιατί καταναλώνουν 80% λιγότερη ενέργεια, έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής (8-12 χρόνια) μειώνουν το ετήσιο κόστος ηλεκτρικού ρεύματος (12 ευρώ/λάμπα).
* Προτιμάμε ένα χαμηλό γενικό φωτισμό και τοπικό φωτισμό όπου χρειάζεται.
* Βάφουμε με ανοικτά χρώματα τους τοίχους του σπιτιού σας, γιατί κάνουν το εσωτερικό περιβάλλον φωτεινότερο.
* Δεν αφήνουμε τα φώτα αναμμένα εκεί που δεν χρειάζονται. Όταν βγαίνουμε από ένα δωμάτιο σβήνουμε τα φώτα.
* Κατά τη διάρκεια της ημέρας, προτιμούμε το φυσικό φως που είναι και καλό για τον οργανισμό μας και σκοτώνει τα ακάρεα σκόνης.
* Ξεσκονίζουμε τακτικά τα φώτα του σπιτιού για να βελτιώσουμε την απόδοσή τους.
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ
* Προτιμάμε φορητό υπολογιστή που καταναλώνει 15 με 25 Watt σε σχέση με 400 Watt του σταθερού υπολογιστή (93% λιγότερη ενέργεια).
* Οι οθόνες χρησιμοποιούν μέχρι το 70% της ενέργειας των υπολογιστών.
Αγοράζουμε τη μικρότερη δυνατή επίπεδη οθόνη. Καταναλώνει έως και 79% λιγότερη ενέργεια.
* Η κατανάλωση ενέργειας αυξάνει με το μέγεθος και την ανάλυση της οθόνης και τη φωτεινότητα της οθόνης.
* Ενεργοποιήστε τις δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας που επιτρέπει στον υπολογιστή να εισέλθει σε λειτουργία αναμονής που μειώνει την ενέργεια κατά 70% κι εσείς να εξοικονομείτε 8 –12 ευρώ το χρόνο.
* Απενεργοποιείτε τον υπολογιστή σας όταν φύγετε από το γραφείο σας. Κλείνετε πάντα την οθόνη όταν δεν χρησιμοποιείτε τον υπολογιστή σας.
*Προτιμάτε τις γρήγορες συνδέσεις. Μία γρήγορη σύνδεση ADSL σας εξοικονομεί χρόνο και κατ’ επέκταση ενέργεια κατά το κατέβασμα μεγάλων αρχείων.
* Κλείνετε το router σας όταν τελειώνετε το σερφάρισμα. Καταναλώνει αρκετό ρεύμα ακόμη κι αν δεν είστε online.
ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
*Τοποθετούμε ηλιακό θερμοσίφωνα εξασφαλίζοντας ζεστό νερό για 300 τουλάχιστον μέρες το χρόνο, εξοικονομώντας περίπου 200 ευρώ.
*Υπάρχουν συστήματα συμπαραγωγής για ταυτόχρονη παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμικής ενέργειας.
* Μια καινοτόμος επιλογή είναι η χρήση της φυσικής θερμότητας του εδάφους για θέρμανση, με τη χρησιμοποίηση γεωθερμικών αντλιών θέρμανσης. Η εξοικονόμηση χρημάτων για θέρμανση ξεπερνά το 50-60% ετησίως και η απόσβεση γίνεται εντός 6-10 χρόνων.
* Μετά το νέο νόμο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα φωτοβολταϊκά (ν.3468/2006) κάθε κιλοβατώρα που παράγεται από τον ήλιο και τροφοδοτεί το δίκτυο της ΔΕΗ θα ενισχύεται με συγκεκριμένη αποζημίωση.
*Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε συστήματα βιομάζας για θέρμανση, μαγείρεμα και ζεστό νερό καθώς και μικρές ανεμογεννήτριες για παραγωγή ηλεκτρισμού από τον άνεμο.
