«Σιωπηλό» οικοσύστημα εκπέμπει SOS

ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΑΛΥΚΗΣ ΚΙΤΡΟΥΣ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
«Σιωπηλό» οικοσύστημα, καθώς δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή η αξία του, χαρακτηρίζεται η προστατευόμενη περιοχή των Αλυκών Κίτρους Πιερίας, όπου διαβιεί ένας από τους πυκνότερους πληθυσμούς χερσαίας χελώνας στον κόσμο. Ωστόσο, τη «σιωπή» του διαταράσσουν συχνά οχήματα που κινούνται παράνομα στις αμμοθίνες, αλλά και η εικόνα των σκουπιδιών που ξεβράζει η θάλασσα και προέρχονται κυρίως από τις μυδοκαλλιέργειες.

Στο νοτιότερο τμήμα του Εθνικού Πάρκου Δέλτα Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα εξαπλώνεται το υγροτοπικό σύμπλεγμα της Λιμνοθάλασσας Αλυκής Κίτρους, όπου βρίσκεται η μονάδα παραγωγής αλατιού και υγρότοποι που εκτείνονται έως και τον Κορινό.
Σύμφωνα με τον Φορέα Διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών Θερμαϊκού Κόλπου, «η ενιαία αυτή περιοχή έχει ιδιαίτερη αξία ως προς τη βιοποικιλότητα που φιλοξενεί και κυρίως ως προς την ορνιθοπανίδα, την ερπετοπανίδα, αλλά και τα είδη χλωρίδας που συναντά κανείς εκεί, χάρη στη μεγάλη ποικιλία των ενδιαιτημάτων που περιλαμβάνει: από τα αβαθή νερά της λιμνοθάλασσας ως τους αλμυρόβαλτους του νότιου τμήματος, τους παράκτιους θαμνότοπους και τις αμμοθίνες που εκτείνονται παράλληλα με την παράκτια ζώνη».
«Το χαρακτηριστικό της περιοχής αυτής, όπου βρίσκεται και ο απενεργοποιημένος φάρος της Αλυκής Κίτρους, είναι το εκτεταμένο αμμοθινικό σύστημα. Είναι ένα ευαίσθητο προστατευόμενο οικοσύστημα, το οποίο -μεταξύ άλλων- φιλοξενεί πολύ πλούσια ερπετοπανίδα, με χαρακτηριστικό τις χερσαίες χελώνες με τους μεγαλύτερους πληθυσμούς στην Ευρώπη», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η υπεύθυνη επικοινωνίας του Φορέα Διαχείρισης Λία Παπαδράγκα, προσθέτοντας ότι υπάρχουν και άλλα προστατευόμενα είδη, όπως είναι από την κατηγορία των φυτών, το κρινάκι της θάλασσας.
Σύμφωνα με την ίδια, «επειδή στο οικοσύστημα είναι αρκετά περιορισμένη η ανθρώπινη πρόσβαση, κατάφερε η ερπετοπανίδα να αναπτυχθεί, εντούτοις όμως υπάρχουν και σοβαρές πιέσεις όπως είναι η ανεξέλεγκτη κίνηση τροχοφόρων στην περιοχή και φωτιές που σημειώνονται κατά καιρούς και έχει συμβεί να καούν πολλές χελώνες».
Προκειμένου να προστατευθεί το ευαίσθητο οικοσύστημα, ο Φορέας Διαχείρισης Θερμαϊκού Κόλπου υλοποιεί αυτό το διάστημα συγκεκριμένα έργα με χρηματοδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠ-ΥΜΕΠΕΡΑΑ).
«Το πρόγραμμα αφορά στη διετή παρακολούθηση των ειδών της βλάστησης και της πανίδας, ενώ θα γίνουν και έργα περιορισμού της πρόσβασης, θα κλείσουν κάποια μονοπάτια που έχουν δημιουργηθεί ούτως ώστε να προστατευθεί ο οικότοπος.
Δεν σημαίνει βέβαια αυτό ότι θα απαγορεύσουμε την πρόσβαση τελείως, αλλά πρέπει αυτή να γίνεται με κανόνες, κάπου να παρκάρουν τα οχήματα και στη συνέχεια να περπατούν προκειμένου να χαρούν την ομορφιά του τοπίου».
Άλλωστε, για τη Λία Παπαδράγκα, πρόκειται «για ένα σιωπηλό οικοσύστημα που δεν καταλαβαίνουμε εύκολα την αξία του, όμως κάτω απ’ αυτές τις αμμοθίνες, κάτω από τη βλάστηση, βρίσκεται πάρα πολύ σημαντική βιοποικιλότητα».
ΜΕΤΡΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΧΕΛΩΝΕΣ
Το έργο της αποτύπωσης της χλωρίδας της περιοχής και της καταγραφής των χελωνών έχει αναλάβει από τον Φορέα Διαχείρισης, ο βιολόγος Δημήτρης Μπούσμπουρας μαζί με τη δασολόγο-βοτανικό Πηνελόπη Παπαπορφυρίου.
«Θέλουμε να καταγράψουμε τον αριθμό και να αποτυπώσουμε τις θέσεις που έχει το κρινάκι της θάλασσας, ένα φυτό στο οποίο δεν δίνει ιδιαίτερη σημασία ο κόσμος και το οποίο προστατεύεται με ειδική νομοθετική ρύθμιση», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Μπούσμπουρας.
Ο κρίνος της θάλασσας, ένα από τα πιο όμορφα φυτά της ελληνικής χλωρίδας, είναι ένα βολβόφυτο χαρακτηριστικό της παράκτιας ζώνης των αμμοθινών, με λευκά λουλούδια και λεπτό άρωμα που ανθίζουν τον Αύγουστο. Οι παράκτιες θίνες (οι αμμόλοφοι) όπου φύονται, δημιουργούνται από τη δράση της θάλασσας και του ανέμου και αποτελούν ένα φυσικό φράγμα που προστατεύει την ενδοχώρα από τις πλημμύρες και τους δυνατούς ανέμους και τις καλλιέργειες από το αλμυρό νερό.
«Πρέπει να κλείσουν όλες οι προσβάσεις οχημάτων για την προστατευόμενη περιοχή και η προσέλευση να γίνεται μόνο με τα πόδια γιατί τώρα βλέπουμε συχνά αποτυπώματα από ρόδες ΙΧ που κινούνται παράνομα πάνω στις αμμοθίνες» ξεκαθαρίζει ο Δημήτρης Μπούσμπουρας, εκτιμώντας ότι την περιοχή επιλέγουν πολλοί για παράνομη παγίδευση πουλιών αλλά και για να μαζέψουν σκουλήκια για δολώματα.
Όσον αφορά την καταγραφή του πληθυσμού της μεσογειακής χελώνας (Testudohermanni), οι επιστήμονες έχουν ξεκινήσει να σαρώνουν πλήρως την περιοχή και να σημαδεύουν όσα ζώα συναντούν προκειμένου να καταλήξουν σε μερικούς μήνες, σε μία εκτίμηση του πληθυσμού τους. «Είναι καλές οι συνθήκες για την αναπαραγωγή των χελωνών γιατί σκάβουν την άμμο, στις αμμοθίνες, για να γεννήσουν και τρέφονται με καρπούς που υπάρχουν σε μεγάλη ποικιλία», εξηγεί ο κ. Μπούσμπουρας.
Διαχρονικό και δυσεπίλυτο πρόβλημα αποτελεί και η συνεχιζόμενη ρύπανση των Αλυκών Πιερίας, όπου σύμφωνα με έρευνα σε 22 παραλίες της Μεσογείου, που δημοσιεύτηκε το 2018, στο πλαίσιο του «InterregMed ACT4LITTER», καταγράφηκε η υψηλότερη πυκνότητα απορριμμάτων (12.896 αντικείμενα σε 100 τ.μ.). Για το θέμα κατατέθηκε στα μέσα Απριλίου 2021 ερώτηση προς τους υπουργούς Εσωτερικών και Περιβάλλοντος από τους βουλευτές του ΚΚΕ Γιάννη Δελή και Λεωνίδα Στολτίδη, οι οποίοι ζητούσαν «να εξασφαλιστεί σε μόνιμη βάση ο έλεγχος και η αντιμετώπιση τόσο της θαλάσσιας όσο και της χερσαίας ρύπανσης, ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική και συνολική προστασία του οικοσυστήματος».