Προς την κατεύθυνση αυτή, ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος κ. Γιάννης Τσιρώνης έθεσε σε δημόσια διαβούλευση σχέδιο υπουργικής απόφασης (ΥΑ) με θέμα: «Καθορισμός τεχνικών προδιαγραφών χάραξης, σήμανσης, διάνοιξης και συντήρησης των ορειβατικών – πεζοπορικών μονοπατιών».
Στο σχέδιο της ΥΑ, ορίζεται ως μονοπάτι «ο στενός μη αμαξιτός δρόμος ο οποίος προορίζεται για τη διέλευση πεζών και ζώων. Η βασική διαφορά του από τον αμαξιτό δρόμο είναι ότι αφενός έχει μικρότερο και κυμαινόμενο πλάτος χωρίς περιορισμό στο ελάχιστο πλάτος του, αφετέρου μπορεί να έχει σημαντικές αυξομειώσεις στην κλίση του, καθώς να έχει και σκαλοπάτια».
ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ
Σύμφωνα με το σχέδιο της ΥΑ, «τα ορειβατικά – πεζοπορικά μονοπάτια αποτελούν δασοτεχνικά έργα και εκτελούνται από τη δασική υπηρεσία». Ωστόσο, ορίζεται ρητά ότι δικαιούχοι για την κατασκευή και συντήρηση ορειβατικών – πεζοπορικών μονοπατιών είναι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) α’ και β’ βαθμού, οι φορείς διαχείρισης προστατευομένων περιοχών καθώς και τα σωματεία ορειβατών, πεζοπόρων, αναρριχητών, περιβαλλοντικοί σύλλογοι ή / και σωματεία, η Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας – Αναρρίχησης (Ε.Ο.Ο.Α.) και ο Ε.Ο.Τ. Οι ΟΤΑ εκτελούν το έργο της κατασκευής των ορειβατικών μονοπατιών με προγραμματική σύμβαση, ενώ οι υπόλοιποι φορείς κατόπιν έγκρισης επέμβασης.
Η χωροθέτηση και η χάραξη ορειβατικού – πεζοπορικού μονοπατιού, εκπονείται κατόπιν σχετικής μελέτης, η οποία εγκρίνεται με απόφαση του συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ύστερα από θεώρηση της δασικής υπηρεσίας, η οποία και ασκεί τον έλεγχο εφαρμογής και εκτέλεσης των εργασιών. Πριν από την έγκριση προηγείται θετική γνώμη της αρμόδιας υπηρεσίας του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, όπου αυτή απαιτείται, για λόγους προστασίας των αρχαιοτήτων ή κηρυγμένων μνημείων.
Για την κατασκευή των ορειβατικών – πεζοπορικών μονοπατιών δεν απαιτείται περιβαλλοντική αδειοδότηση. Επίσης δεν απαιτείται αντάλλαγμα χρήσης ή αναδάσωση ή δάσωση ίσης έκτασης. Σε περίπτωση επέμβασης από τρίτους στις ιδιωτικού χαρακτήρα εκτάσεις απαιτείται και η έγγραφη συναίνεση του ιδιοκτήτη.
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ
Η ευθύνη για τη συντήρηση κάθε ορειβατικού – πεζοπορικού μονοπατιού και η μέριμνα για την καλή και ασφαλή κατάσταση αυτού μπορεί να βαρύνει κατόπιν απόφασης της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος του υπουργείου Περιβάλλοντος:
- τον δικαιούχο του έργου,
-την οικεία δασική υπηρεσία όταν το έργο βρίσκεται εντός δασών, δασικών εκτάσεων ως και σε δημόσιες χορτολιβαδικές και βραχώδεις εκτάσεις και έχει κατασκευαστεί από αυτήν
-τον φορέα διαχείρισης προστατευομένων περιοχών όταν βρίσκεται εντός προστατευόμενης περιοχής με φορέα διαχείρισης
-και τον οικείο ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού σε όλες τις άλλες περιπτώσεις.
Την άνοιξη κάθε δεύτερου έτους, η αρμόδια τοπική δασική υπηρεσία είναι υποχρεωμένη να ελέγχει την κατάσταση των ορειβατικών – πεζοπορικών μονοπατιών στην περιοχή ευθύνης της και να καταρτίζει έκθεση για τη συντήρηση αυτών (ανάγκη συντήρησης των πινακίδων, κατασκευών, καθαρισμός της βλάστησης, των απορριμμάτων κ.λπ.). Η έκθεση θα κοινοποιείται στον φορέα ο οποίος βαρύνεται με τη συντήρηση και τη μέριμνα του ορειβατικού – πεζοπορικού μονοπατιού, ο οποίος οφείλει εντός εύλογου χρονικού διαστήματος να μεριμνά για τις απαραίτητες ενέργειες.
ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ
Αναψυχής, εκπαιδευτικά, επιβίωσης,
αθλητικά και προσβάσιμα σε ΑμεΑ
Σύμφωνα με το σχέδιο της ΥΑ, τα ορειβατικά – πεζοπορικά μονοπάτια ανάλογα με το σκοπό που εξυπηρετούν και τον χώρο που αναπτύσσονται διακρίνονται σε:
-Μονοπάτια αναψυχής (Ε): Αυτά απευθύνονται σε πεζοπόρους που επιθυμούν κυρίως να εξερευνήσουν μία περιοχή και να απολαύσουν τη φύση.
-Εκπαιδευτικά – θεματικά μονοπάτια (L): Απευθύνονται σε επισκέπτες που επιθυμούν να γνωρίσουν και να ενημερωθούν για το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον μιας περιοχής. Μπορεί να ενσωματώνουν στη διαδρομή τους ιδιαίτερα φυσικά και πολιτιστικά στοιχεία όπως τοπία, ρέματα, αρχαιολογικούς χώρους, παλιά πέτρινα γεφύρια, μοναστήρια, εκκλησίες κ.λπ. Μπορεί επίσης να είναι μονοπάτια που συνδέονται με ιδιαίτερες παραδοσιακές παραγωγικές διαδικασίες (π.χ. μονοπάτια κρασιού, μονοπάτια καπνού, τα μονοπάτια της ελιάς κ.λπ.). Σε κάποιες περιπτώσεις ο προορισμός είναι ένα πολιτιστικό δρώμενο (π.χ. πανηγύρι, φεστιβάλ κ.λπ.) και σε κάποιες άλλες πολιτιστικό χαρακτηριστικό αποτελεί το ίδιο το μονοπάτι (ιστορικό μονοπάτι, καλντερίμι κ.λπ.). Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν και τα εκπαιδευτικά μονοπάτια που προορίζονται για τη μελέτη της φύσης (φυτά, δέντρα, κύκλος νερού, ερπετά, έντομα, πουλιά, αλληλεξάρτηση ειδών, διατροφική αλυσίδα, γεωλογικοί σχηματισμοί, γεωμορφολογία, κ.λπ.).
- Αθλητικά μονοπάτια (S): Είναι μονοπάτια που έχουν τα χαρακτηριστικά των μονοπατιών αναψυχής με τη διαφορά ότι έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (βαθμός δυσκολίας, επίστρωση οδοστρώματος κ.λπ.) που τα κάνουν κατάλληλα και ελκυστικά για τρέξιμο, ποδηλασία κ.ά. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μην υπάρχουν στη διαδρομή αυτών σκαλοπάτια ή βαθμίδες. Απευθύνονται ανάλογα με τον βαθμό δυσκολίας τους σε δρομείς, ποδηλάτες ή επισκέπτες που επιθυμούν να εξερευνήσουν μια περιοχή. Η χρήση τους απαγορεύεται από μηχανοκίνητα μέσα.
-Μονοπάτια διαβίωσης (D): Αφορούν σε μονοπάτια που έχουν δημιουργηθεί για τις καθημερινές ασχολίες των κατοίκων της υπαίθρου. Ο προορισμός τους είναι καλλιεργούμενα κτήματα, νερόμυλοι, βοσκότοποι, στάνες, δάση για υλοτομία, κ.λπ.
- Μονοπάτια προσβάσιμα σε ΑμεΑ (Α): Τα μονοπάτια που είναι προσβάσιμα σε ΑμεΑ μπορεί να ανήκουν σε μια από τις παραπάνω κατηγορίες μπορεί όμως να είναι και ειδικά μονοπάτια κατασκευασμένα για την εξυπηρέτηση αυτής της ιδιαίτερης κατηγορίας χρηστών ή/και για θεραπευτικούς σκοπούς. Στα μονοπάτια ή τμήματα μονοπατιών που χρησιμοποιούνται είτε αποκλειστικά ή/και από εμποδιζόμενα άτομα, πρέπει να ισχύουν ειδικές προδιαγραφές κατασκευής.
