Της Λένας Κισσάβου
Όλο και περισσότεροι μαθητές στα σχολεία του νομού Λάρισας, εκπαιδεύονται σε αγροτικές εργασίες, που αφορούν στη φροντίδα της γης, για την απόκτηση των καρπών της.
Όλο και περισσότεροι γυρνώντας στο σπίτι τους μετά το σχολείο, κρατούν στα χέρια τους μαρούλια, σπανάκια, πιπεριές... και διάφορα λαχανικά, τα οποία με περηφάνια τοποθετούν στο τραπέζι της κουζίνας και απολαμβάνουν τους κόπους τους, από μια πλούσια παραγωγή, που είχαν στον σχολικό λαχανόκηπο, τον οποίο οι ίδιοι περιποιήθηκαν.
Στο σχολείο τους αποκτούν γνώσεις σίγουρα πολύτιμες για την επιβίωσή τους, αλλά κυρίως τους βοηθούν στην καλύτερη επαφή τους με τη φύση, αναπτύσσοντας από την παιδική ηλικία μια πιο ισορροπημένη σχέση μαζί της, μέσα από τη βιωματική μάθηση της δημιουργίας λαχανόκηπων, βοτανόκηπων και ανθόκηπων στις σχολικές τους αυλές.
Δεκάδες σχολεία τα τελευταία χρόνια έχουν γεμίσει τις αυλές τους με μικρές εκτάσεις κήπων, μπαχτσέδων... ενώ ολοένα και περισσότερα υιοθετούν αυτή τη νέα εκπαιδευτική διαδικασία βιωματικής μάθησης.
Παρατηρείται δε, πως ακόμη και τα σχολεία που στις αυλές τους κυριαρχεί το τσιμέντο, χωρίς ίχνος χωμάτινης επιφάνειας, δημιουργούν βεραντόκηπους, ακόμη και ταρατσόκηπους, προκειμένου να καλλιεργήσουν φυτά.
Δεν πρόκειται για μια νέα τάση, αλλά για μια εκπαιδευτική πολιτική, που κερδίζει έδαφος στα σχολεία και αποδίδει καρπούς, με τη γενικότερη έννοια του όρου.
Αλλωστε στην υλοποίηση τέτοιων δράσεων, παρακινούν και οι διευθύνσεις εκπαίδευσης, κυρίως της Πρωτοβάθμιας, μέσω περιβαλλοντικών προγραμμάτων, με διάφορους τίτλους.
Μάλιστα η διεύθυνση πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Λάρισας δημιούργησε από το 2013, ένα τοπικό θεματικό δίκτυο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με θέμα «Υγιεινή διατροφή στο σχολείο: Το παράδειγμα των σχολικών κήπων», στο οποίο εντάχθηκαν πολλές σχολικές μονάδες και δημιούργησαν στις αυλές τους κήπους.
Σύμφωνα με τους προβλεπόμενους όρους του δικτύου, κάθε σχολείο μπορεί να επιλέξει τις δραστηριότητες που θα υλοποιήσει, αλλά υποχρέωσή του όμως είναι η δημιουργία σχολικού κήπου (ανθόκηπου ή λαχανόκηπου), είτε απευθείας στη γη είτε, αν δεν υπάρχει η δυνατότητα, σε ειδικά διαμορφωμένα παρτέρια μέσω της υλοποίησης περιβαλλοντικού προγράμματος σχολικών δραστηριοτήτων με συναφές θέμα.
Μεταξύ αυτών των σχολείων που μπορούν να υπερηφανεύονται για έναν άρτιο λαχανόκηπο και βοτανόκηπο, είναι το 27ο δημοτικό σχολείο Λάρισας, για το οποίο ο διευθυντής τους κ. Παύλος Γκουνέλας μας είπε: «Στο 27ο δημοτικό σχολείο Λάρισας, στο πλαίσιο των προγραμμάτων σχολικών δραστηριοτήτων, ξεκίνησε από το σχολικό έτος 2012-2013 να υλοποιεί προγράμματα με θέματα το σχολικό κήπο. Το πίσω μέρος της αυλής του σχολείου, περίπου 100 τ.μ. που ήταν αναξιοποίητο, μετατράπηκε, με τις προσπάθειες των μαθητών/τριών, σε έναν όμορφο καταπράσινο κήπο.
Φέτος η ΣΤ΄ τάξη με υπεύθυνους εκπαιδευτικούς τον κ. Παπάζογλου Ιωάννη και την κ. Βολίδου Αικατερίνη στο πλαίσιο του προγράμματος e-Twinning, με θέμα τον Ιπποκράτη, καλλιέργησαν με τους/τις μαθητές/τριες των τμημάτων τους, αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, φασκόμηλο, δενδρολίβανο, αρμπαρόριζα, δάφνη, λεβάντα, λεβαντίνη, δυόσμο, βασιλικό, μέντα, ρίγανη. Όλα τα προϊόντα που παράγονται στο σχολικό κήπο, μοιράζονται στους μαθητές».
Άλλες σχολικές μονάδες, που έχουν ενταχθεί στο εν λόγω θεματικό δίκτυο και δημιούργησαν κήπους στους αύλειους χώρους τους, είναι μεταξύ άλλων και οι εξής: τα δημοτικά Λουτρού Ελασσόνας, Πυργετού Καλοχωρίου, Ροδιάς, 1ο , 4ο και 5ο Τυρνάβου, 1ο Αμπελώνα, Κοιλάδας, Βερδικούσας, Νηπιαγωγείο Ροδιάς, το 6ο Δημοτικό Σχολείο Λάρισας, το 1o Ειδικό Δημοτικό Λάρισας, το 1o Ειδικό Nηπαγωγείο Λάρισας το 17ο Δημοτικό Λάρισας, το 10ο Νηπιαγωγείο Λάρισας, το Γυμνάσιο Αργυροπουλίου, τα 3ο, 4ο, 37ο, 39ο και 20ό δημοτικά Λάρισας, το 15ο Γυμνάσιο Λάρισας, το 2ο Γυμνάσιο Λάρισας, το Γυμνάσιο-Λυκειακές τάξεις Μακρυχωρίου, το Γυμνάσιο Δομενίκου, το Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. Λάρισας, το 1o Ελασσόνας, το Δημοτικό Βλαχογιαννίου, του Κιλελέρ, το 1ο ΤΕΕ Ειδικής Αγωγής Λάρισας, 7o Λύκειο Λάρισας, 9o Γυμνάσιο Λάρισας, το Γυμνάσιο Λιβαδίου, το Γενικό Λύκειο Πυργετού κ.ά.
Η διδάκτωρ Βιολογίας, κ. Βαρβάρα Παναγιωτίδου, σε αναφορά της για τους σχολικούς κήπους, είχε υποστηρίξει μεταξύ άλλων: «Από το 1929 με τον νόμο 4397, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, ιδρύονται σχολικοί κήποι στα δημοτικά σχολεία με σκοπό την εκμάθηση των φυσιογνωστικών μαθημάτων και την απόκτηση δεξιοτήτων καλλιέργειας της γης. Με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1929 επιδιώκεται η εισαγωγή της επαγγελματικής και πρακτικής εκπαίδευσης ως ζητούμενο των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών της εποχής.
Αλλά ο προσανατολισμός της ελληνικής κοινωνίας στην κλασική παιδεία, η κακή οργάνωση της επαγγελματικής εκπαίδευσης, γενικά η απαξίωση της χειρωνακτικής εργασίας, συνετέλεσαν στην υποβάθμιση εκτός των άλλων και της εκπαιδευτικής αξίας των σχολικών κήπων.
Παρ’ όλες τις δυσκολίες, πολλά δημόσια σχολεία διατηρούσαν σχολικούς κήπους μέχρι τη δεκαετία του 1960, δίνοντας έτσι στους μικρούς μαθητές τους μια μοναδική ευκαιρία βιωματικής μάθησης.
Την εποχή εκείνη δεν υπήρχε ακόμη ενημέρωση και συνείδηση των περιβαλλοντικών προβλημάτων και έτσι δεν είχε ακόμη αναγνωριστεί η περιβαλλοντική αξία του σχολικού κήπου.
Εξάλλου δεν είχε ακόμη ολοκληρωθεί η αστικοποίηση του ελληνικού πληθυσμού και ως εκ τούτου η επαφή με τη φύση θεωρείτο δεδομένη. Σήμερα όμως που ζούμε σε συνθήκες αστικοποίησης της καθημερινής μας ζωής, οι σχολικοί κήποι μαζί με τα αστικά και περιαστικά πάρκα μπορούν να αποτελέσουν προέκταση και συνέχεια της φύσης από την ύπαιθρο στην πόλη.
Σήμερα ο σχολικός κήπος, θεωρείται απαραίτητος για την επαφή των μαθητών με τη φύση. Η επαφή αυτή βοηθά αφ’ ενός μεν τη κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών, αφ’ ετέρου την εκδήλωση μιας περιβαλλοντικά υπεύθυνης συμπεριφοράς.
Στην περίπτωση του λαχανόκηπου ή των οπωροφόρων δένδρων οι μαθητές μπορούν να απολαύσουν τους καρπούς του κόπου τους, να γνωρίσουν τα χαρακτηριστικά της βιολογικής καλλιέργειας και να υιοθετήσουν συνήθειες υγιεινής διατροφής».
