Το Α' πανελλαδικό συνέδριο των ελληνικών συνδικάτων, πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 1918. Σκοπός του Συνεδρίου, που κράτησε οκτώ ημέρες, ήταν κυρίως η ίδρυση της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας. Στο συνέδριο, συμμετείχαν «214 σωματεία με 180 αντιπροσώπους που αντιπροσώπευαν 65.000 οργανωμένους εργάτες».
Στις πρώτες πέντε μέρες, οι συνεδριάσεις του γίνονταν στην Αθήνα, στο Βασιλικά θέατρο, και από την έκτη μέρα στον Πειραιά, στο εκεί Δημοτικό θέατρο. Το συνέδριο αυτό ήταν καθοριστικό, και κατά τη διάρκεια του εκφράσθηκαν οι βασικές ιδεολογικές τάσεις οι αντιθέσεις αλλά και τα προβλήματα, που συνόδευσαν την πορεία της ΓΣΕΕ για δεκαετίες.
Σύμφωνα με τον ιστορικό Γιάννη Κορδάτο, ο οποίος κάνει λόγο για «πλείστα ασταθή και αδιαμόρφωτα ρεύματα», οι βασικές τάσεις που διαμορφώθηκαν ήταν δυο. Η μία των σοσιαλιστών που υποστήριζαν, ότι η νέα Συνομοσπονδία όφειλε να βασιστεί στην αρχή της «πάλης των τάξεων» και να συνδέσει την διεκδίκηση των εργατικών αιτημάτων, με την προσπάθεια για την κατάληψη της εξουσίας από τους ίδιους τους εργάτες δια μέσου ενός σοσιαλιστικού κόμματος.
Το «σοσιαλιστικό στρατόπεδο» αποτελούσαν το συμπαγές και οργανωμένο «μπλοκ» των Θεσσαλονικέων, με ηγέτη τον Αβραάμ Μπεναρόγια, οι αντιπρόσωποι της Θεσσαλίας και μεμονωμένοι αντιπρόσωποι από τις άλλες πόλεις. Μαζί τους συμπαρατάχθηκαν το νεοϊδρυμένο, τότε, Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (Κομμουνιστικό) και η σοσιαλδημοκρατική ομάδα του Γιαννιού.
Κατηγορηματικά αντίθετοι ήταν οι Βενιζελικοί αλλά και οι αντιβενιζελικοί αντιπρόσωποι, που εκφράστηκαν από δυο «κόμματα».Το «κόμμα» των Πειραιωτών, με επικεφαλής τον βενιζελικό Εμμ. Μαχαίρα, που περιλάμβανε αντιπροσώπους λιμενεργατών του Πειραιά, των άλλων μεγάλων λιμανιών της χώρας και των νησιών, καθώς και το αριθμητικά μικρότερο «κόμμα» των Αθηναίων, που εξέφραζε τις διοικήσεις των Εργατικών Κέντρων της Αθήνας και της Πελοποννήσου.
Διακριτή ήταν η παρουσία των αναρχοσυνδικαλιστών του Κώστα Σπέρα, που συμφωνούσαν με τους σοσιαλιστές στο θέμα της «πάλης των τάξεων», ήταν όμως αντίθετοι με την ιδέα του «εργατικού κόμματος».Οι σοσιαλιστές κατάφεραν να «περάσουν» την απόφαση για την αποδοχή της αρχής της «πάλης των τάξεων», όμως έχασαν την πλειοψηφία της διοίκησης της οποίας γραμματέας εξελέγη ο Εμμανουήλ Μαχαίρας.
Το Συνέδριο ενέκρινε επίσης ψήφισμα, που στήριζε ανεπιφύλακτα την εξωτερική πολιτική του ελληνικού κράτους. Στις λοιπές αποφάσεις του Συνεδρίου αξίζει να σημειωθεί, η καθιέρωση της ημέρας της 1ης Μάη, ως επίσημη γιορτή της εργατικής τάξης. Λόγω του συνεδρίου επίσης δημιουργήθηκαν και οι πρώτες Πανελλαδικές Επαγγελματικές Ενώσεις, όπως οι Ομοσπονδίες των Βυρσοδεψεργατών, των Υποδηματεργατών, των Μυλεργατών και Μακαρονοποιών, των Αρτεργατών, του Τύπου κ.λ.π.
Αποφασίστηκε αρχικά, η έδρα της Συνομοσπονδίας να είναι στον Πειραιά, όπου έμεινε 20 χρόνια. Το 1930 μεταφέρθηκε στην Αθήνα όταν αγοράστηκε από την εργατική εστία το κτίριο στην οδό Πατησίων 69 όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.Η πρώτη διάσπαση έγινε την Πρωτομαγιά του 1919, όταν το ΣΕΚΕ -ΚΚΕ ζήτησε κοινή εκδήλωση με τη ΓΣΕΕ και η πλειοψηφία της Διοίκησης διαφώνησε.
Στο 2ο Συνέδριο των Αθηνών αντιπαρατέθηκαν 3 τάσεις. Η πρώτη που ήταν και η πιο ισχυρή υποστήριζε τη συνεργασία της Συνομοσπονδίας με το «Σοσιαλεργατικό (Κομμουνιστικό) Κόμμα Ελλάδας» . Η δεύτερη υποστήριζε την πλήρη συγχώνευση με το ΣΕΚΕ και η τρίτη, την ανεξαρτησία από κάθε πολιτικό κόμμα. Ακολουθούν διασπάσεις και από το 1931 διαμορφώθηκαν τρεις Συνομοσπονδίες, η ΓΣΕΕ, η «Πανελλαδική Συνομοσπονδία Εργασίας» των σοσιαλιστών και η «Ενωτική ΓΣΕΕ» των κομμουνιστών.
Στο 3ο Πανεργατικό Συνέδριο της ΓΣΕΕ το 1926, αποφασίστηκε η αποχώρηση της Συνομοσπονδίας από την Κόκκινη Διεθνή των Εργατικών Συνδικάτων και η προσχώρηση της στην Σοσιαλδημοκρατική Διεθνή του Άμστερνταμ. Τα επόμενα συνέδρια και μέχρι το 8ο, το 1946, χαρακτηρίζονται από τη συμμαχία σοσιαλιστών και «συντηρητικών» και τις προσπάθειες περιορισμού των κομμουνιστών αντιπροσώπων.
Κομβικό σημείο θεωρείται ο Μάιος του 1936, με την αιματηρή καταστολή των απεργιών στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για την κορύφωση της αντιπαράθεσης των συνδικάτων με την κυβέρνηση καθώς μέσα σε ένα έτος έχουν γίνει 248 απεργίες, γενικές και ειδικές.
Η κυβέρνηση Μεταξά δημοσιεύει τον Ιούλιο και τον Αύγουστο τα μέτρα για «τη γενίκευση του οκταώρου» και «περί κατωτάτου ορίου ημερομισθίου», ενώ στις 29 Ιουλίου δημοσιεύεται το βασιλικό διάταγμα που καθιστά υποχρεωτική τη διαιτησία για την επίλυση κάθε εργατικής διαφοράς.
Την ίδια μέρα, σε κοινή σύσκεψη ΓΣΕΕ, Ενωτικών και Ανεξάρτητων, αποφασίζεται η κήρυξη γενικής απεργίας για τις 5 Αυγούστου εναντίον της υποχρεωτικής διαιτησίας και μία μέρα πριν ανακοινώνεται η επιβολή δικτατορίας.
Το Νοέμβριο του 1937, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, οργανώθηκε το 7ο συνέδριο της ΓΣΕΕ, που δεν αναγνωρίστηκε στη συνέχεια από τις παρατάξεις, ενώ το 1939 η Συνομοσπονδία μετονομάστηκε σε «Εθνική Συνομοσπονδία των Εργατών Ελλάδας».
Το 8ο Συνέδριο έγινε το Μάρτιο του 1946 με τη συμμετοχή 170 αντιπροσώπων με ψήφο και 121 με συμβουλευτική ψήφο. Στις 27 Ιουνίου 1946 το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), κατόπιν κρατικής παρέμβασης, ακύρωσε το 8ο Συνέδριο και επέβαλε στη διοίκηση της ΓΣΕΕ τον προσκείμενο στο Λαϊκό Κόμμα Φώτη Μακρή, που θα κυριαρχήσει στο χώρο του συνδικαλισμού για 20 τουλάχιστον χρόνια. Στο 9ο συνέδριο το Μάρτιο του 1948 η κομμουνιστική αριστερά δεν συμμετείχε, αφού είχε τεθεί ήδη εκτός νόμου, ενώ εξελέγη από τους συνέδρους ο Φώτης Μακρής
Στο 10ο Συνέδριο, τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο 1950, εισήχθη για πρώτη φορά ο θεσμός της έμμεσης αντιπροσώπευσης με την εκλογή αντιπροσώπων. Στο 10ο όπως και στο 11ο Συνέδριο, τον Απρίλιο του 1953 επανεκλέγεται συνεχώς ο Φώτης Μακρής.
Τον Ιούνιο του ίδιου έτους, ο Ελευθέριος Γονής, υπουργός Εργασίας στην κυβέρνηση Παπάγου, κατέθεσε νομοσχέδιο «για τη ρύθμιση θεμάτων του προσωπικού συγχωνευομένων τραπεζών», με το οποίο καταργούνταν οι συλλογικές συμβάσεις και ο υπουργός είχε το δικαίωμα να ορίζει το ωράριο και τις αμοιβές των τραπεζοϋπαλλήλων, των εργαζομένων στις ανώνυμες εταιρείες, στους ασφαλιστικούς φορείς και τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας. Καταργούνταν επίσης η υποχρέωση του εργοδότη για αποζημίωση σε περίπτωση απόλυσης και το αυτοδιοίκητο των Ταμείων Αλληλοβοηθείας και Πρόνοιας.
Η ΓΣΕΕ απάντησε σε δυναμικές κινητοποιήσεις σε όλους τους κλάδους, ενώ υπήρξε ακόμη και απεργία πείνας των νοσηλευομένων ασφαλισμένων των Ταμείων. Η κυβέρνηση αναδιπλώθηκε και υπήρξε συμβιβασμός. Ο Ελευθέριος Γονής, παραιτήθηκε από τη θέση του υπουργού Εργασίας, το Νοέμβριο του 1954 και τον Δεκέμβριο ίδρυσε νέα ΓΣΕΕ, η οποία προς στιγμήν απείλησε την παλαιά.
Το 13ο Συνέδριο συνήλθε τρία χρόνια αργότερα τον Οκτώβριο του 1958 και το 14ο το 1961, χωρίς τη συμμετοχή της αντιπολίτευσης. Κατά την περίοδο μεταξύ 14ου και 15ου συνεδρίου αναπτύσσονται, εκτός ΓΣΕΕ, συνδικαλιστικές τάσεις που θα αποκρυσταλλωθούν το 1962, σαν κίνηση των Συνεργαζόμενων Εργατοϋπαλληλικών Οργανώσεων (ΣΕΟ-115), ή «κίνηση των 115».
Η κίνηση, στην οποία πρωτοστατούν συνδικαλιστές της Αριστεράς που αμφισβητούν την Διοίκηση της ΓΣΕΕ, θα πάρει μέρος στο 15ο Συνέδριο το οποίο συνήλθε τον Ιούλιο του 1966, και θα προτείνει δικό της υποψήφιο για την ηγεσία της ΓΣΕΕ. Επανεκλέγει όμως ο Φώτης Μακρής. Στη διάρκεια της επταετίας θα πραγματοποιηθούν το 16ο Συνέδριο στις 10 Απριλίου 1970 και το 17ο Συνέδριο στις 5 Μαρτίου 1973.
Την περίοδο αυτή θα εμφανισθούν και συνδικαλιστικές οργανώσεις οι οποίες αποτελούν όμως τον πρόδρομο των παρατάξεων που θα κυριαρχήσουν μετά τη μεταπολίτευση. Πρόκειται για το Αντιδικτατορικό Εργατικό Μέτωπο (ΑΕΜ) που πρόσκειται στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος. Μετά τη διάσπαση του κόμματος το 1968, τον τίτλο θα κρατήσει η μερίδα των συνδικαλιστών του ΚΚΕ-Εσωτερικού ενώ δημιουργείται η Ενιαία Συνδικαλιστική Αντιδικτατορική Κίνηση-(ΕΣΑΚ). Το 1968 επίσης, ιδρύεται η προσκείμενη στο Κέντρο παράταξη, Δημοκρατικό Εργατικό Κίνημα Ελλάδος (ΔΕΚΕ).
Το 18ο Συνέδριο το 1975, είναι το πρώτο της μεταπολίτευσης. Συνήλθε στην Καβάλα με συμμετοχή της Δημοκρατικής Συνεργασίας, του ΑΕΜ, της ΕΣΑΚ-Σ της ΠΑΣΚΕ και του Ελεύθερου Δημοκρατικού Εργατικού Κινήματος. Δεν υπήρξαν ουσιώδεις αλλαγές, όπως άλλωστε συνέβη και κατά 19ο Συνέδριο το 1978, όπου πλειοψήφησε η Δημοκρατική Συνεργασία (παράταξη Λάσκαρη). Στο 20ο Συνέδριο στον Πειραιά, εξελέγη για πρώτη φορά πρόεδρος ο Χρήστος Καρακίτσος.
Στις αρχές του Οκτωβρίου του 1981, λίγες μέρες πριν από τις βουλευτικές εκλογές συνήλθε στην Κασσάνδρα της Χαλκιδικής, το 21ο Συνέδριο. Η εκλογή της Διοίκησης ακυρώθηκε ένα μήνα αργότερα από το Πρωτοδικείο και διορίσθηκε προσωρινή διοίκηση. Μετά τη ψήφιση του άρθρου 4 του νόμου 1365/1983 με το οποίο η τότε κυβέρνηση έθετε όρους για την άσκηση του δικαιώματος της απεργίας στις τράπεζες και τον ευρύτερο Δημόσιο τομέα, παραιτήθηκαν ο πρόεδρος της προσωρινής διοίκησης, Ορέστης Χατζηβασιλείου, καθώς και τα μέλη της διοίκησης που ανήκαν στις παρατάξεις ΕΣΑΚ-Σ και ΑΕΜ.
Το 1983, στο 22ο Συνέδριο, ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά στην ιστορία της Συνομοσπονδίας, εκλέγεται πρόεδρος ο Γιώργος Ραυτόπουλος. Δυο χρόνια μετά το 1985 θα ξεσπάσει στη ΓΣΕΕ, η πρώτη σοβαρή μεταπολιτευτική κρίση όταν η τότε κυβέρνηση, με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, απαγόρευσε τις αυξήσεις στους μισθούς και στον ιδιωτικό τομέα, πέραν της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής (ΑΤΑ). Προκαλείται ρήγμα στην πλειοψηφία και ο πρόεδρος καθαιρείται για να επανέλθει με δικαστική απόφαση.
Αρκετά στελέχη της ΠΑΣΚΕ αποχωρούν και ιδρύουν την Σοσιαλιστική Συνδικαλιστική Εργατοϋπαλληλική Κίνηση (ΣΣΕΚ). Οι δυνάμεις της ΣΣΕΚ ήταν ιδιαίτερα ισχυρές σε μεγάλες ομοσπονδίες όπως του ΟΣΕ, της ΔΕΗ της Ολυμπιακής και του ΟΤΕ.Η αριστερή αντιπολίτευση αρνήθηκε να αναγνωρίσει τη Διοίκηση της ΓΣΕΕ, και τα συνέδρια μετά το 1983 το 23ο Συνέδριο του 1986 καθώς και το 24ο του 1988 πραγματοποιήθηκαν μόνο με τη συμμετοχή της ΠΑΣΚΕ.
Το Νοέμβριο του 1985, συνδικαλιστές του φιλελεύθερου χώρου, συγκροτούν τη Συντονιστική Επιτροπή της ΔΑΚΕ (Δημοκρατική Ανεξάρτητη Κίνηση Εργαζομένων). Αργότερα ιδρύονται, το «Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο – ΠΑΜΕ», (1999) από συνδικαλιστές του Κομμουνιστικού Κόμματος και η προσκείμενη στον ΣΥΡΙΖΑ «Αυτόνομη Παρέμβαση».
Ο Γιώργος Ραυτόπουλος, παρέμεινε πρόεδρος της ΓΣΕΕ έως το 1989. οπότε έγινε το 25ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ, με τη συμμετοχή όλων των παρατάξεων για πρώτη φορά μετά τη μεταπολίτευση. Εξελέγη πρόεδρος ο Λάμπρος Κανελλόπουλος (ΠΑΣΚΕ), Από το Συνέδριο αυτό και μετά επήλθε ομαλότητα στη λειτουργία της Συνομοσπονδίας. Ο κ. Κανελλόπουλος παρέμεινε πρόεδρος έως το 1993. Τον διαδέχθηκε ο Χρήστος Πρωτόπαπας που διετέλεσε πρόεδρος της ΓΣΕΕ έως το 1996.
Το 1996 ανέλαβε την ηγεσία του συνδικάτου ο Χρήστος Πολυζωγόπουλος, που παρέμεινε έως το 2006, οπότε τον διαδέχθηκε, ο σημερινός πρόεδρος της Συνομοσπονδίας, Γιάννης Παναγόπoουλος
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
