Μια σημαντική επέτειος

ΛΑΡΙΣΑ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ, ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ...

Πλατεία Καλλιθέας (Ακροπόλεως). επιστολικό δελτάριο των Πάλλη – Κοτζιά, (P&C, αρ. 374). Μάρτιος 1897. Η πρώτη εικόνα που δημοσιεύθηκε στη σειρά «ΛΑΡΙΣΑ. Μια εικόνα, χίλιες λέξεις…»

Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου
[e-mail]

Χθες 31 Αυγούστου, σε μια περίοδο όπου η είδηση της αναστολής κατεδάφισης της οικίας Τλούπα και η συναυλία του μουσικού Στέφανου Κορκολή στο Α΄ Αρχαίο Θέατρο κυριαρχούν στην πολιτιστική ζωή της Λάρισας, συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια συνεχούς παρουσίας αυτής της στήλης στην εφημερίδα, που την ονομάσαμε με τον τότε αρχισυντάκτη της Χρήστο Τσαντήλα «ΛΑΡΙΣΑ. Μια εικόνα, χίλιες λέξεις».

Μέσα σ’ αυτά τα δέκα χρόνια η στήλη δεν σταμάτησε ποτέ. Στο διάστημα αυτό γράφηκαν περίπου 520 κείμενα και δημοσιεύθηκε αντίστοιχος αριθμός φωτογραφιών. Προσωπικά το θεωρώ ως άθλο, γιατί παρ’ όλες τις αντιξοότητες που αφορούσαν τον συγγραφέα σε διάφορα θέματα, η στήλη δεν σιώπησε ποτέ και συνέχισε την αφιλοκερδή παρουσία της. Ευτύχησε όμως η 4η σελίδα της Κυριακάτικης «Ελευθερίας» να έχει όλο αυτό το διάστημα και έναν άλλο ιστορικό εργάτη της Λάρισας, μεγάλης εμβέλειας, τον Αλέξανδρο Γρηγορίου, ο οποίος με τις «Προσωπογραφίες» του γνώρισε στους σημερινούς Λαρισαίους, όλους σχεδόν τους σημαντικούς προγόνους τους. Με την προσθήκη και μιας στήλης γεμάτης παλιές οικογενειακές φωτογραφίες που έστελναν στην εφημερίδα οι αναγνώστες της, συμπληρωνόταν ολόκληρη η σελίδα. Έτσι σιγά-σιγά δημιουργήθηκε ένα ιστορικό αρχείο για την πόλη, η αξία του οποίου πιστεύω ότι θα εκτιμηθεί δεόντως μετά από πολλά χρόνια, όταν οι δημιουργοί τους θα λείπουν…
Στη συνέχεια θα σταθώ στην Κυριακή 31 Αυγούστου 2014, όταν η εφημερίδα δημοσίευε το πρώτο κείμενο της σειράς «ΛΑΡΙΣΑ. Μια εικόνα, χίλιες λέξεις…». Ήταν μια σημαδιακή ημέρα, γεμάτη εκδηλώσεις και ευχάριστα απρόοπτα. Το πρωί της Κυριακής, μετά τη Θεία Λειτουργία στο ναό της Αναλήψεως, όπου χοροστάτησε ο μητροπολίτης Ιγνάτιος, επακολούθησε η κατάθεση στεφάνων στο μνημείο της πλατείας όπου βρίσκεται ο ναός. Ήταν η επέτειος της απελευθέρωσης της Λάρισας από τους Οθωμανούς το 1881, μια επέτειος η οποία συνεχίζεται να εορτάζεται με επισημότητα κάθε χρόνο. Εκείνη τη χρονιά εκπρόσωπος της πολιτείας στις εορτές ήταν ο τότε υπουργός Πολιτισμού Κωνσταντίνος Τασούλας (ο σημερινός πρόεδρος της Βουλής), επικεφαλής των τοπικών αρχών και οργανώσεων.
Αμέσως μετά, το ιερατείο, οι επίσημοι και πολύς κόσμος κατευθύνθηκαν στο κτίριο του Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου Λάρισας. Το κτίριο και οι φορείς του ήταν έτοιμοι από καιρό για την τελετή των εγκαινίων. Στην τελετή προέστη ο μητροπολίτης Ιγνάτιος, παρουσία του υπουργού Πολιτισμού, τον οποίο πλαισίωναν οι βουλευτές Μάξιμος Χαρακόπουλος, Χρήστος Κέλλας, ο περιφερειάρχης Κώστας Αγοραστός, ο απερχόμενος δήμαρχος Κώστας Τζανακούλης και ο νέος Δήμαρχος Απόστολος Καλογιάννης. Έλειπε δυστυχώς η ψυχή του Λαογραφικού Μουσείου, η μεγάλη «Δέσποινα» της Λάρισας Λένα Γουργιώτη, η οποία βαριά άρρωστη καθώς ήταν, δεν είχε καν γνώση της τελετής. Την αντικαθιστούσε ο υποφαινόμενος, αντιπρόεδρος τότε του Λαογραφικού Μουσείου.
Δύο σημαντικά γεγονότα σημάδεψαν την τελετή. Το πρώτο ήταν η σύγχρονη παρουσία του νέου δημάρχου Απόστολου Καλογιάννη, ο οποίος την επόμενη ημέρα 1η Σεπτεμβρίου 2014 αναλάμβανε τα ηνία της νέας δημοτικής αρχής και του απερχόμενου δημάρχου Κώστα Τζανακούλη, ο οποίος εκείνη την ημέρα, 31 Αυγούστου, διήγε την τελευταία ημέρα της πολυετούς θητείας του. Ήταν ένας οιωνός άριστος, να βρίσκονται δίπλα-δίπλα οι αντίπαλοι των πρόσφατων αυτοδιοικητικών εκλογών.
Το δεύτερο ήταν πιο σημαντικό. Κατά τη διάρκεια της παρουσίας του υπουργού Κων. Τασούλα στο Λαογραφικό Μουσείο και πριν την έναρξη της τελετής των εγκαινίων, έφθασε μια χαρμόσυνη είδηση από την ομάδα αρχαιολόγων η οποία έκανε την περίοδο εκείνη ανασκαφές στον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη. Είχαν ανακαλύψει επιδαπέδιο ψηφιδωτό με την παράσταση της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα και ενημέρωναν τον υπουργό Πολιτισμού. Από τον εκτυπωτή του Λαογραφικού Μουσείου έφθασε στα χέρια του υπουργού ασπρόμαυρο αντίγραφο της παράστασης του ψηφιδωτού και μια χαρμόσυνη ατμόσφαιρα δημιουργήθηκε σε όσους είχαν την ευκαιρία να το δουν.
Αυτή την Κυριακή λοιπόν, γεμάτη από σπουδαία γεγονότα, η εφημερίδα «Ελευθερία» δημοσίευε το πρώτο κείμενο της σειράς «ΛΑΡΙΣΑ. Μια εικόνα, χίλιες λέξεις.». Είχε τίτλο «Πλατεία Καλλιθέας (Ακροπόλεως)». Τα κείμενο ξεκινούσε ως εξής: «Κάθε Κυριακή υπάρχει η πρόθεση από την εφημερίδα μας να δημοσιεύεται κάποιο χαρακτικό ή μια πολύ παλιά φωτογραφία της Λάρισας. Συγχρόνως να ακολουθεί λεπτομερής περιγραφή του, και όπου αυτό είναι δυνατό, να γίνεται συσχέτιση με τη σημερινή μορφή της ίδιας άποψης. Παράκληση απευθύνεται προς τους αναγνώστες να μη διστάζουν να διορθώνουν τα λάθη μας, αλλά και να συνεισφέρουν δικές τους παλιές απόψεις της πόλης μας προς δημοσίευση». Προηγείτο η φωτογραφία που αναδημοσιεύεται στο σημερινό κείμενο και ακολουθούσε η περιγραφή της εικόνας ως εξής: «Στο μέσον υπάρχει η Πλατεία Καλλιθέας, ένας ευρύς αδιαμόρφωτος χώρος, με πλήθος κόσμου κάθε ηλικίας που παρακολουθεί κάποια τελετή και συνομιλεί. Ο συνωστισμός επεκτείνεται και δεξιά σε ένα ύψωμα που αντιστοιχεί στην περιοχή του ρολογιού της πόλης. Αριστερά είναι παρατεταγμένα τμήματα στρατού, ενώ άγημα κινείται σε πομπή, η οποία πρέπει να κατευθύνεται προς την εκκλησία του Αγίου Αχιλλίου.
Στο βάθος αριστερά εντοπίζεται επίμηκες ισόγειο οίκημα, με τοξωτή πύλη, εσωτερική αυλή και μικρό υπερώο στη στέγη στο κέντρο της πρόσοψης. Το κτίριο αυτό ήταν παλιός οθωμανικός στρατώνας, που τότε στέγαζε εγκαταστάσεις πυροβολικού του ελληνικού στρατού, όπως φαίνεται από μια σειρά κανόνια που μόλις διακρίνονται αριστερά και έξω απ’ αυτό. Οι εγκαταστάσεις αυτές καταλαμβάνουν τη σημερινή περιοχή του Ηρώου». Η φωτογραφία χρονολογείται, με κάποια σχετική επιφύλαξη, τον Μάρτιο του 1897.
Αλήθεια. Ποιος θα το πίστευε τότε ότι αυτή η στήλη θα συμπλήρωνε σήμερα δέκα χρόνια ιστορικής ενημέρωσης;