Στις 19 Νοεμβρίου 1886, ο Χρήστος Δημητριάδης μαζί με τον τότε δήμαρχο Λαρίσης Χρήστο Γεωργιάδη και τον κτηματία και πρώην βουλευτή Δερβίς βέη Χαλήλ, ίδρυσαν την Ομόρρυθμο Εμπορική Μετοχική Εταιρεία «Γεωργιάδης, Δημητριάδης & Δερβίς βέης Χαλήλ». Η διάρκειά της ήταν πενταετής (από 1 Ιανουαρίου 1887 έως 31 Δεκεμβρίου 1892) και σκοπός της ήταν «η αγορά σίτων και η μεταποίησι αυτών εις άλευρα». Το εταιρικό κεφάλαιο ανήλθε στις 2.000 χρυσές λίρες Τουρκίας (45.000 δρχ.) [2], ενώ ως έδρα της εταιρείας ορίστηκε ο παλαιός ατμόμυλος στη συνοικία Σακατζίδικα (είχε αγοραστεί στις 15 Σεπτεμβρίου 1882). Μετά από την αποχώρηση του Πειραιώτη έμπορα Σπυρίδωνα Ευθυμιάδη (που κατείχε το 16,33%), τα νέα ποσοστά διαμορφώθηκαν ως εξής: Το 50% εξ αδιαιρέτου ανήκε στην κυριότητα Χρήστου Δημητριάδη, ενώ ο Χρήστος Γεωργιάδης και ο Δερβίς βέης Χαλήλ είχαν από 25% έκαστος.
Διαχειριστής της εταιρείας ορίστηκε ο Χρήστος Δημητριάδης, ο οποίος όφειλε «να κρατή τακτικά εμπορικά βιβλία εν οίς θα καταγράφονται άπασαι αι δοσοληψίαι της εταιρείας λεπτομερείς και ακριβείς». Στο τέλος κάθε έτους θα συντασσόταν ισολογισμός και τα κέρδη ή οι ζημίες θα κατανέμονταν κατά 25% στον Γεωργιάδη, 25% στον Δερβίς βέη και το υπόλοιπο 50% στον Δημητριάδη. Από τα ετήσια κέρδη της εταιρείας οι δύο πρώτοι θα ελάμβαναν επιπροσθέτως 250 χρυσές λίρες για τη φθορά των ατμομηχανών και τη συντήρηση και επισκευή των μηχανημάτων του ατμόμυλου.
Ο Χρήστος και ο Κωνσταντίνος Δημητριάδης συμμετείχαν επίσης ως συνέταιροι στην εταιρεία «Ζάνος, Σταματόπουλος και Συντροφία» που είχε συσταθεί στις 26 Φεβρουαρίου 1886. Μετά από τον θάνατο του Κωνσταντίνου (13 Ιουνίου 1886), το ποσοστό του πέρασε στην κυριότητα του αδελφού του Χρήστου. Μέτοχοι της εταιρείας ήταν επίσης ο αρχιτέκτονας, διπλωματούχος μηχανικός και βιομήχανος του Βόλου Μελέτιος Σταματόπουλος (1854-1915), ο κτηματίας Κωνσταντίνος Σκαλιώρας, ο κτηματίας και δήμαρχος Λαρίσης Χρήστος Γεωργιάδης και ο Βολιώτης επιχειρηματίας Κωνσταντίνος Παππάς. Σκοπός της εταιρείας ήταν ο σχεδιασμός και η ανέγερση των στρατώνων της Λάρισας [3]. Ο Χρήστος Δημητριάδης ήταν αυτός που συνήψε τις συμφωνίες (εργολαβικά) με τον κεραμοποιό Γεώργιο Παπαπασχάλη για την προμήθεια 300.000 κεράμων, τούβλων και άλλων δομικών υλικών [4].
Τον Ιούλιο του 1886 ο Χρήστος Δημητριάδης ενοικίασε στο Υπουργείο των Στρατιωτικών μία μεγάλη οικία που ανήκε στην πλήρη κυριότητά του στη συνοικία Ντάρκολιτης Λάρισας (εμπορικό κέντρο). Μετά από τις απαραίτητες επισκευές η οικία στέγασε τις Στρατιωτικές Φυλακές της πόλης [5].
Στις 20 Φεβρουαρίου 1888, με εντολή του Χρήστου Δημητριάδη, διενεργήθηκε η απογραφή της εταιρικής περιουσίας που διέθετε από κοινού με τον προ διετίας αποθανόντα αδελφό του Κωνσταντίνο. Όπως προαναφέρθηκε κληρονόμοι της περιουσίας ήταν η ανήλικη ακόμα θετή θυγατέρα του Καλλιόπη και η χήρα σύζυγός του Αικατερίνη (50%), καθώς και ο Χρήστος Δημητριάδης (50%). Το αποτέλεσμα της απογραφής ακόμα και σήμερα προκαλεί εντύπωση. Εκτός από τις μετοχές, τα τιμαλφή και τα χρεωστικά ομόλογα, στην εταιρική περιουσία αναφέρονται περισσότερα από 600 αγροτεμάχια, αμπελώνες και δασικές εκτάσεις στον Τύρναβο, στο Τσάγεζι (Στόμιο) και γενικά στην ευρύτερη περιφέρεια της Λάρισας. Στα ακίνητα συμπεριλαμβάνονταν η μεγάλη τριώροφη κατοικία στη συνοικία Παράσχου (Αγίου Νικολάου), απέναντι ακριβώς από τον ομώνυμο ναό (αξίας 800 χρυσών τουρκικών λιρών), μία οικία στη συνοικία Καϊλιάς [6] (αξίας 150 λιρών), και δύο οικίες στη συνοικία Ντάρκολι (αξίας 200 και 50 λιρών). Μετά από την αφαίρεση των επισφαλών απαιτήσεων η περιουσία εκτιμήθηκε στο μυθικό για την εποχή ποσό των 115.599,68 δρχ. [7].
(συνεχίζεται)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη, φκ. 018, αρ. 5372 (27 Ιουνίου 1886).
[2]. Αρχείο Ιωαννίδη, φκ. 019, αρ. 5986 (19 Νοεμβρίου 1886).
[3]. ΓΑΚ/ΑΝΛ, Συμβολαιογραφικό Αρχείο Ανδρέα Ροδόπουλου, φκ. 015, αρ. 4345 (26 Φεβρουαρίου 1886).
[4]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 016, αρ. 4645 και 4646 (25 Μαΐου 1886), φκ. 017, αρ. 4841, 4842 και 4843 (3 Ιουλίου 1886).
[5]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 017, αρ. 4849 (8 Ιουλίου 1886).
[6]. Η συνοικία βρισκόταν στο νότιο τμήμα της πόλης κοντά στην πύλη των Φαρσάλων μεταξύ των συνοικιών Παράσχου (Αγίου Νικολάου) και Τεκελί Ατίκ.
[7]. Αρχείο Ιωαννίδη, φκ. 023, αρ. 7418 (20 Φεβρουαρίου 1888).
Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
