ΛΑΡΙΣΑ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ, ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ...

Πλατεία Θέμιδος. Νοτιοδυτική Γωνία

Δημοσίευση: 19 Μαρ 2023 15:30
Τα κτίρια της νοτιοδυτικής πλευράς της Κεντρικής πλατείας (Θέμιδος). Χρωμολιθόγραφο επιστολικό δελτάριο του Κωνσταντίνου Παρασκευόπουλου από τον Βόλο. Περίπου 1920. Τα κτίρια της νοτιοδυτικής πλευράς της Κεντρικής πλατείας (Θέμιδος). Χρωμολιθόγραφο επιστολικό δελτάριο του Κωνσταντίνου Παρασκευόπουλου από τον Βόλο. Περίπου 1920.

Η σημερινή φωτογραφία προέρχεται από χρωμολιθόγραφο επιστολικό δελτάριο του βιβλιοχαρτοπώλη του Βόλου Κων. Παρασκευόπουλου. Την περίοδο εκείνη, τέλη της δεύτερης και αρχές της τρίτης δεκαετίας του 20ού αιώνα, μεσουρανούσε στη γειτονική μας πόλη ως εκδότης καρτποστάλ ο Στέφανος Στουρνάρας και ακολουθούσε από απόσταση ο Κωνσταντίνος Παρασκευόπουλος. Ο τελευταίος διατηρούσε ένα από τα καλύτερα βιβλιοχαρτοπωλεία και τυπογραφεία της χώρας στην οδό Ιάσονος και από το 1924 ανέλαβε μαζί με τον δημοσιογράφο Τάκη Οικονομάκη και τη διεύθυνση της εφημερίδας «Θεσσαλία».

Μεταπολεμικά και μετά τον θάνατο του Οικονομάκη κατά την Κατοχή, η εφημερίδα περιήλθε στην κατοχή των γιων του Κων. Παρασκευόπουλου, Τάκη και Γεωργίου, μέχρι το 1990. Τα επιστολικά δελτάρια του Κων. Παρασκευόπουλου είναι λίγα και χρωμολιθόγραφα. Για τη Λάρισα έχω υπ’ όψιν μου τρία. Στην πίσω πλευρά αναγράφουν μέσα σε περιθώριο τις λέξεις «Stampato in Italia», δηλαδή εκτυπώθηκαν στην Ιταλία. Παρ’ όλα αυτά, όμως, η αισθητική τους εμφάνιση υπολείπεται κατά πολύ των αντίστοιχων του Στ. Στουρνάρα. Η δημοσιευόμενη κάρτα είναι ταχυδρομημένη στις 9 Σεπτεμβρίου του 1923.
Η λήψη της φωτογραφίας τοποθετείται γύρω στα 1920 και απεικονίζει ένα μέρος της Κεντρικής πλατείας (Θέμιδος ονομαζόταν τότε), καθώς και τα κτίρια της νοτιοδυτικής πλευράς της. Το έδαφος της πλατείας είναι χωμάτινο και αδιαμόρφωτο και μόνο μια δενδροστοιχία περιφερικά διακόπτει την ερημία της. Επί της πλατείας κυκλοφορούν ορισμένα άτομα, μεταξύ των οποίων δύο εφημεριδοπώλες και ένας λαχειοπώλης.
Τα κτίσματα της φωτογραφίας είναι επτά. Ξεκινώντας από αριστερά, το πρώτο είναι το κομψό διώροφο νεοκλασικό μέγαρο του Κατσαούνη, κρυμμένο πίσω από τη φυλλωσιά ενός δέντρου. Προπολεμικά το ισόγειο στέγασε διάφορες υπηρεσίες και καταστήματα, όπως την Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας των αδελφών Παπαγεωργίου [1], το 1917 το ζαχαροπλαστείο του Δημ. Α. Πάτσου με την επωνυμία «Doree» και άλλα. Από τον εξώστη του επάνω ορόφου τον Ιούνιο του 1917 χαιρέτισε το συγκεντρωμένο πλήθος στην πλατεία ο Γάλλος στρατηγός Sarrail, όταν τα στρατεύματα της Αντάντ κατέλαβαν κατά τη διάρκεια του εθνικού διχασμού τη Λάρισα. Αργότερα και για πολλά χρόνια εγκαταστάθηκε το Στρατηγείο της Ταξιαρχίας Ιππικού, της οποίας κάποια στιγμή διοικητής διετέλεσε ο Παπάγος και κατόπιν στεγάσθηκε το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία» των αδελφών Μίχου. Μεταπολεμικά, όταν το κτίριο λόγω του σεισμού διαμορφώθηκε σε ισόγειο, στέγασε το καφενείο «Παλλάδιον».
Το επόμενο κτίριο μέχρι το 1920 στέγαζε μια δημόσια υπηρεσία. Τη χρονολογία αυτή αγοράσθηκε από την Εμπορική Τράπεζα με σκοπό να στεγάσει το τοπικό υποκατάστημά της και εξωτερικά τουλάχιστον δέχθηκε ορισμένες βελτιώσεις με την προσθήκη στον όροφο νεοκλασικών στοιχείων.
Ακολουθεί το τριώροφο κτίριο που είναι γνωστό ως «Πανελλήνιον». Ο θεμέλιος λίθος του τέθηκε το 1908 από τους ιδιοκτήτες του χώρου αδελφούς Μποσινιώτη και έμελλε να είναι για χρόνια ένα από τα ψηλότερα κτίρια στο κέντρο της Λάρισας [2]. Στο ισόγειο υπήρχε μεγάλη αίθουσα, η οποία φιλοξένησε κατά διαστήματα, καφεζαχαροπλαστείο, θεατρικά σχήματα, χορούς και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις, ενώ οι δύο όροφοι λειτούργησαν ως ξενοδοχείο με το όνομα «Πανελλήνιον». Μετά τον σεισμό του 1941 διαμορφώθηκε σε διώροφο, ενώ το 1976 κατεδαφίσθηκε και στη θέση του υψώθηκε πολυώροφη οικοδομή.
Το επόμενο τέταρτο στη σειρά κτίριο είναι ισόγειο και στέγαζε ζαχαροπλαστείο με διάφορα κατά καιρούς ονόματα (Κόκκαλη, Γαλλικόν, Ελληνικόν, κ.λπ.).
Ακολουθεί το κτίριο του Ιωάννη Νικόδημου. Βρισκόταν στη νοτιοδυτική γωνία της πλατείας, εκεί όπου σήμερα στεγάζεται το Δημαρχείο. Ο επώνυμος αυτός Λαρισαίος μετά τον θάνατό του το 1925 κληροδότησε το κτίριο στον Δήμο.
Αμέσως μετά μόλις διακρίνεται χαμηλά η ισόγεια κατοικία του ιατρού Κωνσταντίνου Βλάχου [3]. Μεταπολεμικά οι χώροι που στέγαζαν το κτίριο του Νικόδημου και την κατοικία του Κων. Βλάχου ενσωματώθηκαν, για την ανέγερση του σημερινού Δημαρχιακού Μεγάρου, το οποίο οικοδομήθηκε επί δημαρχίας Δημητρίου Χατζηγιάννη.
Το τελευταίο προς τα δεξιά κτίσμα βρισκόταν στη δυτική πλευρά της πλατείας και ανήκε στον γαιοκτήμονα Νικόλαο Καρανίκα. Είχε αγοράσει τον χώρο από τον Ισραηλίτη Μουσόν Αβραάμ και έκτισε στα 1910 μια πολύ όμορφη διώροφη οικοδομή που υπήρχε μέχρι τη δεκαετία του 1960 στη γωνία των οδών Παπαναστασίου και Ίωνος Δραγούμη. Στον επάνω όροφο έμεινε ο ιδιοκτήτης με την οικογένειά του και για ένα διάστημα στέγασε τη Στρατιωτική Λέσχη. Στο ισόγειο λειτουργούσε καφεζαχαροπλαστείο με το όνομα «Βασιλικόν». Εκείνο, όμως, που έδινε χάρη και ομορφιά στο κτίσμα ήταν ένα θαυμάσιο σύμπλεγμα, τοποθετημένο στην πρόσοψη, πάνω από το κεντρικό τμήμα του στηθαίου της στέγης και το οποίο μόλις διακρίνεται στη φωτογραφία [4].

-----------------------------
[1]. Οι αδελφοί Παπαδημητρίου ήταν μεγαλοκτηματίες. Παραμένει μέχρι και σήμερα ερειπωμένο το αρχοντικό ενός εκ των αδελφών στον συνοικισμό Γυρτώνη (Μπάκραινα), λίγο έξω από τη Λάρισα, στον δρόμο για τα Τέμπη.
[2]. Ψηλό τριώροφο κτίριο και μάλιστα χρονικά παλαιότερο από το «Πανελλήνιον», ήταν και το αρχοντικό του Ιωάννη Βελλίδη, στον λόφο της Ακρόπολης, απέναντι από τον ναό του Αγίου Αχιλλίου.
[3]. Ο Κωνσταντίνος Βλάχος το 1917, κατά την περίοδο του εθνικού διχασμού, μετά την καθαίρεση το αιρετού δημάρχου Μιχαήλ Σάπκα από την Κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης, διορίσθηκε δήμαρχος Λαρίσης μέχρι το 1920.
[4]. Παρόμοιο σύμπλεγμα και μάλιστα στην ίδια θέση παρατηρούμε ότι υπήρχε και στο αρχοντικό του Στεφάνοβικ, το οποίο βρισκόταν στη γωνία των οδών Παπακυριαζή και 28ης Οκτωβρίου, εκεί όπου μέχρι πριν από λίγα χρόνια στεγαζόταν το στρατιωτικό πρατήριο.

 

Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Προηγούμενο Επόμενο »

Συνδρομητική Υπηρεσία

διαβάστε την ελευθερία online

Ηλεκτρονικό Αρχείο Εφημερίδας


Σύνδεση Εγγραφή

Πρωτοσέλιδο εφημερίδας

Δείτε όλα τα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας

Ψιθυριστά

Ο καιρός στη Λάρισα

Διαφημίσεις

Η "Ελευθερία", ήταν από τις πρώτες εφημερίδες που σηματοδότησε την παρουσία της στο Internet, μ' ένα ολοκληρωμένο site.

Facebook Twitter Youtube

 

Θεσσαλικές Επιλογές

 sel ejofyllo karfitsa 1

Γενικές Πληροφορίες

Η Εφημερίδα

Ταυτότητα

Όροι Χρήσης

Προσωπικά Δεδομένα

Επικοινωνία

 

Η σελίδα είναι πλήρως συμμορφωμένη με τη σύσταση (ΕΕ) 2018/334 της επιτροπής της 1ης Μαρτίου 2018 , σχετικά με τα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο (L63).

 

Visa Mastercard  Maestro  MasterPass