Όλες οι αντιμαχόμενες πολιτικές και στρατιωτικές δυνάμεις πίστευαν ότι με τη συμφωνία αυτή ο τόπος πλέον θα επέστρεφε στην ομαλότητα, μετά και την απόφαση και τη διαταγή του στρατηγείου του ΕΛΑΣ στις 16.02.1945 για την διάλυση όλων των στρατιωτικών μονάδων του ΕΑΜ και παράδοση των όπλων σύμφωνα και με το άρθρο 6 της συμφωνίας. Τη διαταγή αυτή την υπέγραψαν ο Στέφανος Σαράφης και ο Άρης Βελουχιώτης. Το 9ο και τελευταίο άρθρο της Συμφωνίας της Βάρκιζας προέβλεπε να γίνει το «ταχύτερον δυνατόν» δημοψήφισμα και εκλογές.
Ο Πλαστήρας που απουσίαζε από την Ελλάδα 11 χρόνια και ανέλαβε την τύχη της χώρας στις 3.1.1945, μετά από τα Δεκεμβριανά και την παραίτηση του Γεωργίου Παπανδρέου στις 31.12.1944, είχε να αντιμετωπίσει πολλά και σημαντικά προβλήματα και κυρίως την εφαρμογή των όρων της συμφωνίας της Βάρκιζας, τη διεξαγωγή των εκλογών και το δημοψήφισμα.
Η ομαλή πορεία της χώρας προς την Δημοκρατία και την αποκατάσταση της μεγάλης καταστροφής που υπέστη από την 4χρονη γερμανική κατοχή, σκόνταψε στα Δεκεμβριανά που ξεκίνησαν στις 3.12.1944. Ένα αδικαιολόγητο κίνημα που έγινε με την έγκριση και καθοδήγηση του ΚΚΕ και του Ριζοσπάστη στην Αθήνα, και στοίχησε τη ζωή σε 30 Αγωνιστές και 100 περίπου τραυματίες από την πρώτη ημέρα. Η ηγεσία του παντοδύναμου τότε ΕΑΜ – ΕΛΑΣ το μετάνιωσε, αλλά ήταν αργά. Η καταστροφή είχε αρχίσει και ολοκληρώθηκε με την έλευση της μεγάλης αγγλικής στρατιωτικής δύναμης στην Ελλάδα, προς αποκατάσταση και εφαρμογή των συμφωνιών της Μόσχας, όπου η επιρροή και επίβλεψη από την Αγγλία – ΗΠΑ και Ρωσία για την Ελλάδα ήταν κατά 90% στην Αγγλία και κατά 10% στη Ρωσία.
Η κυβέρνηση του Πλαστήρα στην πορεία της είχε να αντιμετωπίσει και τις προσωπικές διαφορές με τους δεξιούς πολιτικούς του Λαϊκού Κόμματος (της βασιλόφρονης παράταξης δηλαδή) με επικεφαλής τον Κ. Τσαλδάρη που τον πίεζαν να προσδιορίσει πότε θα γίνει το δημοψήφισμα αλλά και την στρατιωτική οργάνωση του ΕΔΕΣ με επικεφαλής τον Ναπολέοντα Ζέρβα. Σε συνάντηση που είχε ο Πλαστήρας με το Ζέρβα στις 11.1.1945 του λέει μεταξύ άλλων : «Εάν σε ένα μήνα υπάρχει ΕΑΜ στην Ελλάδα να με φτύσετε». Εξ όλων αυτών ο Ζέρβας αντιλήφθηκε ότι ο στρατηγός Πλαστήρας ήταν ακατατόπιστος στην όλη κατάσταση της Ελλάδας και του απαντά: «Προς Θεού αρχηγέ μη λέτε τέτοια πράγματα διότι θα ξεφτιλιστείτε ...» (βιβλ.2, τομός 4, σελ.37).
Τέτοια και άλλα περιστατικά ανάγκασαν τον πρεσβευτή της Αγγλίας Λήπερ σε συνάντηση με τον Δαμασκηνό να αντικαταστήσει τον Πλαστήρα, στις 8.4.1945 από τον ναύαρχο Π. Βούλγαρη, ο οποίος ορκίστηκε νέος πρωθυπουργός της χώρας στις 9.4.1945 με υπουργούς τους Σοφιανόπουλο (Εξωτερικών), τον Κ. Τσάτσο (Εσωτερικών), τον Γ. Μαντζαβίνο (Οικονομικών), τον Γ. Σολιώτη (Δικαιοσύνης), τον Δ. Μπαλάνο (Παιδείας) κ.λπ.
Δυστυχώς όμως η εξαιρετική κυβέρνηση του Βούλγαρη δεν κράτησε πολύ, γιατί έπρεπε να αντιμετωπίσει τεράστια προβλήματα εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής. Η εσωτερική κατάσταση ήταν χαώδης. Με τους όρους της Βάρκιζας, είχαν αρχίσει τα δικαστήρια για τις προβλεπόμενες δίκες των δοσίλογων της Κατοχής αλλά και των πολιτικών που κυβέρνησαν και συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς κατακτητές. Πολλοί από αυτούς καταδικάσθηκαν σε θάνατο, άλλοι σε ισόβια και άλλοι σε πολλά χρόνια φυλακή. Σε όλη τη χώρα ήταν περίπου 16.000. Όμως πολλοί από τους ένοπλους δοσίλογους ενσωματώθηκαν στον κρατικό μηχανισμό και εισχώρησαν στο νέο καθεστώς πριν προλάβουν να δικαστούν και στην πολιτική δίκη των κυβερνήσεων οι βασικοί κατηγορούμενοι καταδικάστηκαν, αλλά κανείς δεν εκτελέστηκε, όπως συνέβη π.χ. στη Γαλλία μετά την απελευθέρωση.
Επιπλέον, υπήρχε το σοβαρό για την κυβέρνηση πρόβλημα των οργανώσεων του ΚΚΕ μετά την διαφωνία του Άρη Βελουχιώτη για την παράδοση των όπλων του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και τη δημιουργία επαναστατικού στρατού στη Ρούμελη. Η διαφωνία του έφθασε στο κατακόρυφο μετά και την άφιξη στην Αθήνα του αρχηγού του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη από το Νταχάου της Γερμανίας στις 29.05.1945.
Έτσι η κυβέρνηση Βούλγαρη παραιτήθηκε και στις 17.10.1945 ανέλαβε την πρωθυπουργία ο αντιβασιλέας Δαμασκηνός για λίγο καιρό.Την 1.11.1945 έγινε πρωθυπουργός ο Π. Κανελλόπουλος αλλά παραιτήθηκε μετά την παρέμβαση του Άγγλου υφυπουργού εξωτερικών Έκτωρ Μακ Νυλ και στις 22.11.1945 ανέλαβε η κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη με αντιπρόεδρο τον Γ. Καφαντάρη, υπουργό Εξωτερικών τον Ι. Σοφιανόπουλο, Εσωτερικών και Δικαιοσύνης τον Κ. Ρέντη κ.λπ.
Η κυβέρνηση Σοφούλη έκανε τις εκλογές στις 31.03.1946 με απλή αναλογική και με κύριο χαρακτηριστικό την μεγάλη αποχή που έφτασε το 45%. Συγκριμένα από τους εγγεγραμμένους 2.195.950 ψήφισαν 1.117.379. Το μεγάλο ποσοστό της αποχής ήταν έργο και αγώνας προσωπικός του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Οι βουλευτικές έδρες ήταν : 205 του φιλοβασιλικού Λαϊκού και συνεργαζόμενων κομμάτων, 65 της ΕΠΕ (Εθνική Πολιτική Ένωση) των Κανελλόπουλου, Παπανδρέου, Σοφοκλή Βενιζέλου, 48 των Φιλελεύθερων, 23 το Εθνικό Κόμμα και 10 έδρες οι λοιποί ανεξάρτητοι. Μετά από 15 ημέρες τελικά στις 15.04.1946 σχηματίσθηκε επίσημη κυβέρνηση με πρωθυπουργό και υπουργό εξωτερικών τον αρχηγό του Λαϊκού κόμματος Κ. Τσαλδάρη, υπουργό εσωτερικών τον Ι. Θεοτόκη, Συντονισμού τον Στ. Στεφανόπουλο, Δημοσίων Έργων τον Στυλιανό Γονατά, Οικονομικών τον Δ. Χέλμη, Δημοσίας Τάξεως τον Στ. Μερκούρη, Διοικητή Βορείου Ελλάδος τον Α. Μερεντίτη κ.λπ.
Η απόφαση της κεντρικής επιτροπής του ΚΚΕ για αποχή από τις εκλογές στις 07.02.1946 πάρθηκε κατά πλειοψηφία με αντίθετη άποψη να έχουν στην αρχή ο Σιάντος, ο Μιχ. Κύρκος και ο Νεόκοσμος Γρηγοριάδης μέλος των αριστερών φιλελευθέρων. Τελικά πειθάρχησαν και αυτοί στην απόφαση της πλειοψηφίας, ενώ κυριότερος παράγοντας της αποχής ήταν ο Νίκος Ζαχαριάδης. Στις 20 Μαρτίου αναχώρησε ο Ζαχαριάδης από την Αθήνα για το πρώτο συνέδριο του ΚΚ Τσεχοσλοβακίας στην Πράγα. Πέρασε από την Θεσσαλονίκη και έδωσε εντολή στον Μάρκο Βαφειάδη, καπετάνιο του ΕΛΑΣ στην Μακεδονία κατά την διάρκεια της κατοχής, να βρεθεί τόπος και χρόνος για «τον τρίτο γύρο» και «την έναρξη της ένοπλης εξέγερσης».
Η επίθεση έγινε τα ξημερώματα τις 30ης προς 31ης Μαρτίου (την ημέρα των εκλογών) στα δύο κτίρια που στο ένα ήταν μια δύναμη χωροφυλακής και στο άλλο μια διμοιρία εθνοφυλάκων, που απείχαν μεταξύ τους 300 μέτρα περίπου. Οι χωροφύλακες και εθνοφύλακες αντιστάθηκαν και ανταπέδωσαν τα πυρά αλλά τελικά παραδόθηκαν με εννιά χωροφύλακες νεκρούς και δύο λοχίες και ένας στρατιώτης νεκρός της εθνοφυλακής. Φεύγοντας οι άνθρωποι του Βαφειάδη πήραν όσο όπλα βρήκαν αλλά και τέσσερις αιχμαλώτους. Το περιστατικό αυτό ήταν η αρχή του Εμφύλιου Πολέμου των ετών 1946-1949, μια τραγική περίοδος για την Ελλάδα που την πλήρωσαν με τη ζωή τους χιλιάδες νέοι αλλά και με την καταστροφή και ερήμωση της υπαίθρου και των χωριών, με το παιδομάζωμα/στρατολόγηση 24.000 νέων αλλά και την φυγή χιλιάδων Ελλήνων κουμουνιστών στις γειτονικές χώρες, στην Αλβανία, Βουλγαρία και Νοτιοσλαβία (όπως ονομαζόταν τότε η Γιουγκοσλαβία στον ΟΗΕ). Τότε τα Σκόπια ο Τίτο τα ονόμαζε «Νοτιοσλαβική Ομοσπονδία Λαϊκής Δημοκρατίας της Μακεδονίας» με προφανή προοπτική την ένωση όλου του Μακεδονικού χώρου μέχρι το Αιγαίο. (Σημείωση.: «Νοτιοσλαβική Δημοκρατία» είναι ένα δίκαιο όνομα που ανταποκρίνεται στην εθνολογική, γλωσσική και γεωγραφική πραγματικότητα των Σκοπίων για να μπει σήμερα σε ΝΑΤΟ και ΕΕ)
Βιβλιογραφία:
1. «ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ – ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ», Κωνσταντίνος Κομνηνός, Εκδ. Σύγχρονο Βιβλίο, Αθήνα, 1963
2. «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας 1941-1974 , Ν. Ζαχαριάδης: Ο μοιραίος ηγέτης», Σόλων Νεόκοσμου Γρηγοριάδης, εκδ. Χ.Κ. Τεγόπουλος, Αθήνα, 2011
Από τον Στέφανο Παπαγεωργίου
