Γράφει ο Δημήτρης Βάλλας
Μόλις σαν προχθές σε ηλικία μόλις 33 χρόνων αλλά με τη χρονολογία γυρισμένη στο 323 π. Χριστού, εκεί στα βάθη της Ασίας πεθαίνει ο Μεγάλος Στρατηλάτης που μετέφερε στα πέρατα του κόσμου τον ελληνικό πολιτισμό και το ονόματα ξέφυγε από την ιστορία και πέρασε στο θρύλο, στις παραδόσεις και στα παραμύθια των γιαγιάδων ανά την υφήλιο.
Όχι, δεν ζει πια ο βασιλιάς Αλέξανδρος, και μάταια η γοργόνα τον ψάχνει στα πέλαγα. Ζουν όμως τα έργα του και οι περιπέτειες του και κάπου εκεί , σε μια τέτοια ιστορία θα σταθούμε και εμείς σήμερα σκαλίζοντας τα ίχνη της κάπου στα βάθη της Ανατολής!
«Ὡς δὲ Άλέξανδρος ἐς Γόρδιον παρῆλθεν ,
πόθος λαμβάνει αὐτὸν τὴν ἅμαξαν ἰδεῖν τὴν Γορδίου
καὶ τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμάξης τὸν δεσμόν.
Πρὸς δὲ δὴ ἄλλοις καὶ τόδε περὶ τῆς ἁμάξης ἐμυθεύετο,
ὅστις λύσειε τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμάξης τὸν δεσμόν,
τοῦτον χρῆναι ἄρξαι τῆς Ἀσίας.
Ἦν δὲ ὁ δεσμὸς ἐκ φλοιοῦ κρανίας
καὶ τούτου οὔτε τέλος οὔτε ἀρχὴ ἐφαίνετο.
Ἀλέξανδρος δὲ, ὡς ἀπόρως μὲν εἶχεν ἐξευρεῖν λύσιν τοῦ δεσμοῦ,
ἄλυτον δὲ περιιδεῖν οὐκ ἤθελε,
φοβούμενος μή τινα καὶ τοῦτο ἐς τοὺς πολλοὺς κίνησιν ἐργάσηται,
παίσας τῷ ξίφει διέκοψε τὸν δεσμὸν καὶ λελύσθαι ἔφη».
Το αρχαίο κείμενο δεν είναι βαρύ, δύσκολο , και είναι εύκολα κατανοητό. Είναι η στιγμή που μετά τη μάχη του Γρανικου περνώντας από Μίλητο και Έφεσο ο Μέγας Αλέξανδρος φτάνει στο Γόρδιο της Φρυγίας , του δείχνουν το περίφημο άρμα με τον γόρδιο δεσμό και χωρίς πολλά ο Αλέξανδρος βγάζει το σπαθί του και μπροστά στους στρατιώτες τους και τους παρατρεχάμενους που τον παρακολουθούσαν τον κόβει.
Ο γόρδιος δεσμός ακολουθώντας τη μοίρα του μεγάλου στρατηλάτη πέρασε κι’ αυτός στην ιστορία αλλά και στα εννοιολογικά λεξικά όλου του κόσμου συμβολίζοντας καθετί που είναι δύσκολο και δυσεπίλυτο, κάθε πρόβλημα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε είτε στην προσωπική είτε στην επαγγελματική είτε στην πολιτική ζωή. Όσον αφορά στον τρόπο επίλυσης του προβλήματος και το μέσο που χρησιμοποιήθηκε, σε κάθε περίπτωση ο συμβολισμός παραμένει ο ίδιος: το σπαθί συμβολίζει την αποφασιστικότητα και την τόλμη…
Όταν ο Αλέξανδρος λοιπόν έφθασε στο Γόρδιο, κυριεύθηκε από μεγάλη επιθυμία να ανέβει στην ακρόπολη, όπου ήταν τα ανάκτορα του Γόρδιου και του γιου του Μίδα, για να δει την άμαξα του Γόρδιου καθώς και το ζυγόδεσμο της άμαξας. Για την άμαξα εκείνη κυκλοφορούσε μια πολύ διαδεδομένη παράδοση: ο Γόρδιος ήταν ένας άνθρωπος φτωχός, καταγόμενος από τους παλιούς Φρύγες, που είχε μικρή έκταση καλλιεργήσιμης γης και δυο ζευγάρια βόδια· με το ένα όργωνε το χωράφι του και το άλλο το έζευε στην άμαξα. Ενώ λοιπόν κάποια μέρα όργωνε το χωράφι του, ένας αετός κάθισε πάνω στο ζυγό και εξακολούθησε να κάθεται σε αυτόν ώς την ώρα που ξέζεψε τα βόδια του. Ο Γόρδιος ταράχτηκε από την εμφάνιση του αετού και πήγε να ανακοινώσει το θεϊκό σημάδι στους μάντεις Τελμισσείς γιατί οι Τελμισσείς γνώριζαν καλά να εξηγούν τα θεϊκά σημάδια, επειδή είχε παραχωρηθεί στους ίδιους, στις γυναίκες και στα παιδιά τους από γενιά σε γενιά το χάρισμα της μαντείας. Ενώ λοιπόν πλησίαζε σε ένα χωριό των Τελμισσέων, συνάντησε ένα κορίτσι που έπαιρνε νερό και της διηγήθηκε, πώς έγινε η εμφάνιση του αετού· εκείνη λοιπόν, που καταγόταν επίσης από το μαντικό γένος, του υπέδειξε να προσφέρει θυσία στον Δία τον βασιλιά, ξαναγυρίζοντας στο ίδιο μέρος. Ο Γόρδιος την παρακάλεσε να τον ακολουθήσει και να του υποδείξει, πώς να κάμει τη θυσία. Πράγματι πρόσφερε τη θυσία κατά τον τρόπο που τον συμβούλευσε η κόρη, την παντρεύτηκε και απέκτησε μαζί της ένα γιο που τον ονόμασαν Μίδα. Και ήταν πια άνδρας ο Μίδας, ωραίος και ευγενικός, όταν οι Φρύγες ταλαιπωρούνταν από εμφύλια διαμάχη, τους δόθηκε τότε χρησμός ότι μια άμαξα θα τους φέρει βασιλιά και ότι αυτός θα καταπαύσει τη διαμάχη τους. Και ενώ ακόμη συσκέπτονταν για το ζήτημα αυτό, ήρθε ο Μίδας μαζί με τον πατέρα και τη μητέρα του και παρουσιάστηκε στη λαϊκή συνέλευση με την άμαξά του. Ερμηνεύοντας οι Φρύγες το χρησμό κατάλαβαν ότι ο Μίδας ήταν ο άνδρας που τους είχε πει ο θεός ότι θα τον έφερνε η άμαξα. Ανακήρυξαν λοιπόν βασιλιά τους τον Μίδα και αυτός σταμάτησε την εμφύλια διαμάχη και αφιέρωσε την άμαξα του πατέρα του στην ακρόπολη ως ευχαριστήρια προσφορά στον Δία τον βασιλιά, γιατί έστειλε τον αετό. Η παράδοση σχετικά με την άμαξα έλεγε ότι όποιος θα έλυνε το ζυγόδεσμό της, αυτός ήταν πεπρωμένο να εξουσιάσει την Ασία. Ο ζυγόδεσμος αυτός ήταν κατασκευασμένος από φλοιό κρανιάς και δεν φαινόταν ούτε η αρχή ούτε το τέλος του. Ο Αλέξανδρος δεν μπορούσε να βρει τρόπο να λύσει το ζυγόδεσμο, αλλά δεν ήθελε να τον αφήσει και άλυτο, μήπως αυτό προκαλέσει κάποια αναταραχή στον κόσμο. Άλλοι συγγραφείς αναφέρουν ότι χτύπησε με το ξίφος του το ζυγόδεσμο, τον έκοψε και είπε ότι τον έλυσε, ενώ ο Αριστόβουλος λέει ότι ο Αλέξανδρος, αφού αφαίρεσε από τον άξονα τον μικρό πάσσαλο, που ήταν ένα ξύλινο καρφί περασμένο πέρα-πέρα μέσα στον άξονα για να συγκρατεί το ζυγόδεσμο, τον τράβηξε έξω από τον άξονα. Σπαθί ή «πύρος» ;
Μάλλον δεν έχει σημασία γιατί το αποτέλεσμα μετραει , είτε με το ξίφος είτε με το μυαλό…
