* Από τον Μιλτιάδη Δεληχά
Η ύβρις ήταν βασική αντίληψη της κοσμοθεωρίας των αρχαίων Ελλήνων. Όταν κάποιος, υπερεκτιμώντας κυρίως την πολιτική δύναμή του, συμπεριφερόταν με τρόπο αλαζονικό και προσβλητικό απέναντι στους νόμους της Πολιτείας και κυρίως απέναντι στους άγραφους νόμους, θεωρούνταν ότι διέπραττε «ύβριν», που εξόργιζε τους Θεούς… Η αυθάδης αυτή στάση που παραβίαζε την ηθική τάξη, οδηγούσε τελικά στην καταστροφή του «υβριστή».
Η ύβρις της νεο-ελληνικής πολιτικής που μας οδήγησε σε μια γενικευμένη χρεοκοπία - πρωτίστως ηθική - συνίσταται στο ότι ταύτισε το κοινό συμφέρον με το ατομικό. Κατ’ αντιστοιχία, τα πολιτικά κόμματα ταύτισαν το κοινό συμφέρον με το δικό τους κομματικό, που επιμερίζονταν σε πολλά συντεχνιακά και προσωπικά συμφέροντα. Σε αυτά επένδυσαν, γι’ αυτό κι έδιναν πάντοτε «δίκιο» στον ψηφοφόρο-πελάτη. Δηλαδή, το κοινό συμφέρον, έπονταν της εκάστοτε επιθυμίας του ψηφοφόρου-πελάτη, ο οποίος δεν έπρεπε να δυσαρεστηθεί. Στην φαύλη αυτή πελατειακή σχέση των κομμάτων με τους πολίτες, στηρίχτηκε ο νεοελληνικός πολιτικός λαϊκισμός...
Τα στοιχεία της πολιτικής ύβρεως εντοπίζονται νωρίς από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, στους εμφύλιους πολέμους της επανάστασης του 1821. Βλέπουμε, για παράδειγμα, ότι η νομιμοφροσύνη και η αλληλεγγύη είχαν τοπικό ή τοπικιστικό χαρακτήρα, συχνά ισχυρότερο από τον εθνικό. Οι πολιτικές κατατάξεις και διαιρέσεις, ήταν σχετικές με τα πρόσωπα των «αρχηγών» και όχι με ιδέες ή προγράμματα, ούτε καν με «ταξικά» συμφέροντα. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό είναι η στάση απέναντι στην εξουσία. Στην Ελλάδα μέχρι και σήμερα, το κράτος εξακολουθεί να παίζει τον (οθωμανικό) ρόλο του «ντοβλετιού», δηλαδή μιας αρχής ξένης και μακρινής, απέναντι στην οποία είμαστε ραγιάδες και όχι πολίτες. Δεν υπάρχει μια απρόσωπη διοίκηση που έχει μπροστά της κυρίαρχους πολίτες. Το αποτέλεσμα είναι η φαυλοκρατία η οποία συνεχίζει την αιωνόβια παράδοση της αυθαιρεσίας των ισχυρών: Ελληνιστικοί ηγεμόνες, Ρωμαίοι ανθύπατοι, Βυζαντινοί αυτοκράτορες, Τούρκοι πασάδες, κοτζαμπάσηδες, Μαυρομιχάληδες, Κωλέττηδες, Δηλιγιάννηδες και οι σύγχρονοι επίγονοί τους…
Μοιραία, ο ελληνικός λαός δεν μπόρεσε ως τώρα να δημιουργήσει μια στοιχειώδη πολιτική κοινωνία η οποία να κατοχυρώνει στην πράξη τα δημοκρατικά δικαιώματα ατόμων και συλλογικοτήτων. Ο Γεράσιμος Κακλαμάνης, στο βιβλίο του «Η Ελλάς ως κράτος δικαίου», διαπιστώνει ότι στις ιδιότυπες συνθήκες υπό τις οποίες επιβιώνει το νεοελληνικό κράτος, δεν είναι δυνατό να υπάρξει άρχουσα τάξη, διότι αυτή προϋποθέτει μια σταθερότητα σε αρχές, πεποιθήσεις και πλούτο. Τολμά μάλιστα να προτείνει την αντικατάσταση του όρου «άρχουσα τάξη» με τον όρο «διοικητική τάξη», όπως στις χώρες του Τρίτου Κόσμου… κάτι το οποίο σήμερα επισφραγίζει η επίβλεψη της χώρας μας από την τρόικα και το ΔΝΤ...
Ο μέσος νεοέλληνας πολιτικός υπήρξε υβριστής, λαϊκιστής κι εφήμερος τηλεοπτικός αστέρας, που υποχρεώνονταν να σκαρφίζεται κόλπα για την κατάκτηση ή τη συντήρηση της εξουσίας του. Αδιαφόρησε για την αλήθεια προσβάλλοντας συνειδητά τη δημοκρατία, με έναν ακραίο, εμπαθή και διχαστικό πολιτικό λόγο, αιρετικό στο γυαλί και στη Βουλή. Οι σώφρονες και οι ρεαλιστές, δεν επικροτήθηκαν από τον καταπιεσμένο και κακομαθημένο λαό που πιάστηκε στη φάκα του καπιταλισμού σε ένα κράτος που λειτουργούσε με πατέντες σταλινισμού! Αυτή είναι η πολιτική ύβρις που υποθήκευσε το μέλλον μας...
Ανάμεσα στη Σκύλλα του ασύμβατου λαϊκισμού και τη Χάρυβδη της σκληρής δημοσιονομικής πολιτικής, η σύνεση και η αντιπαράθεση με την ύβρη, συνεχίζει να εκφράζει τη μη δημοφιλή αυτοκριτική και κριτική της πραγματικότητας. Το παρελθόν μοιάζει να έχει πολύ μέλλον κι αν δεν απαλλαγούμε από αυτό, είμαστε καταδικασμένοι να γυρίζουμε σε κύκλους ύβρεως. Κυβερνώντες και αντιπολιτευόμενοι, πρέπει το συντομότερο να αναθεωρήσουν τη στάση τους, ώστε να μην έχουν τη νομοτελειακή κατάληξη των υβριστών, την καταστροφή τους….
Ο Μιλτιάδης Γ. Δεληχάς είναι διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ.
