Από την Μαρίνα Αποστολοπούλου
Πώς γράφεται η ιστορία; Από ποιους γράφεται η ιστορία; Πώς αναπαράγεται η ιστορία; Πώς ερμηνεύεται η ιστορία;
Τα ως άνω ερωτήματα είναι διαχρονικά και «ιστορικά» όσο και η ιστορία που γράφεται επί του πλανήτη. Και επειδή οι απαντήσεις που δίνονται είναι σχεδόν πάντοτε υποκειμενικές, εν πάση περιπτώσει ενέχουν την αμφιβολία του υποκειμενισμού, γι’ αυτό και οι διαφορετικές «προσεγγίσεις» περισσότερο ή λιγότερο επιστημονικές.
Η ιστορία όμως, γράφεται μεν από τα γεγονότα αλλά τα γεγονότα τα προκαλούν και τα σημαδεύουν οι άνθρωποι και οι επιλογές τους.
Και υπό την έννοια αυτή, η ιστορία δεν μπορεί να είναι απλά η παράθεση ή ερμηνεία «αποστεωμένων» από την... ψίχα ή μάλλον την «ψυχή», γεγονότων αλλά η σύνθεση πράξεων, επιλογών, συναισθημάτων, αντιδράσεων, επιδράσεων, αλληλεπιδράσεων και συνεπειών σε παρόντα χρόνο (τη χρονική στιγμή δηλαδή που γράφεται η ιστορία) σε παρελθόντα χρόνο (γιατί τα γεγονότα είναι αλληλένδετα δεν προκύπτουν... τυχαία και έχουν πάντοτε και αιτίες και αφορμές που πολλές φορές δημιουργούνται επί τούτου) και βέβαια και σε μέλλοντα χρόνο. Γιατί, η ιστορία του κάθε λαού, του ίδιου του κόσμου με την ευρύτερη θεώρησή του, τον χαρακτηρίζει, ενίοτε τον «στιγματίζει», τον συνοδεύει, καθορίζει ή επανακαθορίζει τις επιλογές και τις προοπτικές του, διαμορφώνει την ταυτότητά του και βεβαίως αποτελεί την κληρονομιά του. Και όπως λέει και το γνωστό «κλισέ»: «όποιος λαός δεν γνωρίζει την ιστορία του δεν έχει μέλλον».
Υπό την έννοια αυτή το δίλημμα «εθνοκάθαρση» ή «γενοκτονία» των Ποντίων είναι ψευδεπίγραφο.
Και ατυχώς το έθεσε στην επικαιρότητα ο υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης, ο οποίος βεβαίως δεν είπε κάτι καινούργιο καθ’ όσον τον αφορά. Διότι την άποψη ότι επρόκειτο περί «εθνοκάθαρσης» και όχι «γενοκτονίας» την είχε εκφράσει και παλαιότερα ως προσωπική δημοσιογραφική του άποψη. Τότε όμως ήταν ακριβώς αυτό. «Προσωπική δημοσιογραφική άποψη». Δεν ήταν η άποψη του υπουργού Παιδείας. Δεν ήταν άποψη μέλους της Κυβέρνησης. Δεν ήταν άποψη μέλους του Εθνικού Κοινοβουλίου το οποίο με απόφασή του έχει αποφασίσει περί τις γενοκτονίας των Ποντίων. Και ως εκ τούτου-αν προσπεράσουμε τη μέγιστη εσωτερική αναταραχή που προκάλεσε η δήλωσή του- δεν ήταν άποψη προς «εξαγωγή» και προς άμεση πολιτική εκμετάλλευση από την Τουρκία. Τώρα είναι. Και είναι τόσο που ο τουρκικός Τύπος την επαύριον των δηλώσεών του «πανηγύριζε» για τις απόψεις του Έλληνα υπουργού αφού ούτως ή άλλως οι Τούρκοι δεν δέχθηκαν ποτέ ούτε την γενοκτονία των Ποντίων, ούτε των Αρμενίων.
Οι τουρκικές κυβερνήσεις, αρνούνται πως υπήρξε γενοκτονία
και ισχυρίζονται ότι πρόκειται για ευρύτερες απώλειες πολέμου, λιμού ή λοιπών κοινωνικών αναταράξεων.
Κάποιοι λένε ότι ο κ. Φίλης δεν έκανε τυχαία την ως άνω προκλητική δήλωση.
Ότι είχε ως στόχο από τη μία «σηκώνοντας» τη συζήτηση σε ένα θέμα εθνικά ευαίσθητο, όπως το συγκεκριμένο, να αποπροσανατολίσει από τα όσα τραγικά, με τη λήψη και νέων βάρβαρων μέτρων, ταλανίζουν σήμερα την ελληνική κοινωνία και... Και από την άλλη να... προλειάνει το έδαφος για την επίσκεψη Τσίπρα στην Τουρκία όπου θα πάει να μιλήσει με τον πανίσχυρο πλέον Ερντογάν για το προσφυγικό. (Και αν βρει άκρη να μας γράψει, παρεμπιπτόντως. Γιατί, οι Τούρκοι χρόνια τώρα μας στέλνουν «συστημένους» τους λαθρομετανάστες άλλων εποχών και αυτής της εποχής βεβαίως, διότι δεν είναι όλοι πρόσφυγες, να μην ξεχνιόμαστε. Χρόνια λοιπόν την κάνουν αυτή τη δουλειά και τους γράφουν όλους στα παλιά τους τα παπούτσια. Και φυσικά, τώρα συνεχίζουν απτόητοι με αυξημένη... εξαγωγική δραστηριότητα προς την Ελλάδα. Ό,τι και να λένε, ο τρόπος που χειρίζονται και το συγκεκριμένο θέμα όπως και πολλά άλλα είναι παγιωμένος).
Σε κάθε περίπτωση, είτε υπήρχε σκοπιμότητα, είτε όχι εκ μέρους του Ν. Φίλη, η δήλωσή του εκτός από προκλητική και... ατυχής, το λιγότερο, λόγω της θέσης του είναι και εθνικά επιζήμια. Και αυτό, τουλάχιστον εφόσον πλέον είναι πολιτικός και όχι δημοσιογράφος θα έπρεπε να το έχει σκεφθεί πριν πει ό,τι είπε.
Το δε... εντυπωσιακό ποιο είναι;
Είναι ότι παρά τον σάλο που προκάλεσε, τη δύσκολη θέση που έφερε την Κυβέρνηση, τη «δυσφορία» συντρόφων του, τη χαρά που δεν κρύβεται που έκαναν οι Τούρκοι, τις μηνύσεις που κατατέθηκαν εναντίον του, το αίτημα περί αποπομπής του από την κυβέρνηση από 40 και πλέον βουλευτές της ΝΔ, τη δικαιολογημένη «θεία» αγανάκτηση των όπου γης Ποντίων, επιμένει! «Είναι πολλές οι περισπάσεις που δεν μας επιτρέπουν να σκεφτούμε με έλλογο τρόπο τα προβλήματα. Συνεχώς ορθώνονται παλαιότερα και νέα στερεότυπα, που έχουν κρατήσει τη χώρα μας σε ζώνη χαμένων ευκαιριών» δήλωσε εν συνεχεία! Δηλαδή η «γενοκτονία των Ποντίων» είναι «στερεότυπο»; Ενώ ας πούμε η «εθνοκάθαρση» μας οδηγεί έξω από τη «ζώνη των χαμένων ευκαιριών»; Τι άλλο θα ακούσουμε επιτέλους; Ίσως την επανάληψη των δηλώσεων Ρεπούση ότι δεν υπήρξε διωγμός των Ελλήνων της Μικράς Ασίας αλλά... συνωστισμός στο λιμάνι της Σμύρνης και... ποδοπατήθηκαν μεταξύ τους! Και επειδή αρκετοί από αυτούς τους... ποδοπατημένους ζουν ακόμη ή εν πάση περιπτώσει ζουν τα παιδιά τους που έζησαν την τραγωδία των γονιών τους στο πετσί τους και τα εγγόνια τους που άκουσαν τις αφηγήσεις των αυτοπτών μαρτύρων και έζησαν ως οικογένειες τις συνέπειες του... ποδοπατημού, τουλάχιστον θα έπρεπε να υπάρχει ένας σεβασμός προς τους ζώντες μάρτυρες της ιστορίας αφού δεν υπάρχει στην ιστορία.
Τι διδάσκει η Ιστορία για τους Έλληνες του Πόντου που σφαγιάστηκαν από τους Τούρκους;
Θεωρείται μια από τις πρώτες σύγχρονες γενοκτονίες. Η γενοκτονία ήταν ένα προμελετημένο έγκλημα, το οποίο η κυβέρνηση των Νεότουρκων έφερε σε πέρας με συστηματικότητα. Οι μέθοδοι που χρησιμοποίησε ήταν ο ξεριζωμός, η εξάντληση στις κακουχίες, τα βασανιστήρια, η πείνα και η δίψα, και τα στρατόπεδα θανάτου στην έρημο.
Η διεθνής βιβλιογραφία και τα κρατικά αρχεία πολλών χωρών βρίθουν μαρτυριών για το ειδεχθές έγκλημα, που διαπράχθηκε εναντίον του ελληνικού λαού. 353.000 χιλιάδες ήταν μόνο οι Έλληνες του Πόντου που δολοφονήθηκαν την περίοδο 1914 – 1923 από τους νεότουρκους και τους κεμαλικούς. Η Γενοκτονία των Ελλήνων πραγματοποιήθηκε παράλληλα με γενοκτονίες σε βάρος και άλλων χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δηλαδή των Αρμενίων και των Ασσυρίων.
Πέραν της ελληνικής Βουλής, τον Δεκέμβριο του 2007 η Διεθνής Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών (International Association of Genocide Scholars ή IAGS) αναγνώρισε επίσημα τη γενοκτονία των Ελλήνων, μαζί με τη γενοκτονία των Ασσυρίων. Ενώ έχει αναγνωριστεί επίσης από τις ΗΠΑ, τη Σουηδία, την Κύπρο, περιφερειακές κυβερνήσεις της Αυστραλίας και πρόσφατα τη νέα Νότια Ουαλία.
Και για να θυμηθούμε: ο όρος «γενοκτονία» όπως διαμορφώθηκε στη δίκη της Νυρεμβέργης το 1945, σημαίνει τη μεθοδική εξολόθρευση, ολική ή μερική, μιας εθνικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας και πρόκειται για ένα πρωτογενές έγκλημα, το οποίο δεν έχει συνάρτηση με πολεμικές συγκρούσεις.
Η γενοκτονία των Ποντίων είναι ιστορικό τεκμηριωμένο γεγονός.
Αποτέλεσε δε, το προοίμιο εξόντωσης των μειονοτήτων που ζούσαν στη Μικρά Ασία και ολοκληρώθηκε με τη Μικρασιατική Καταστροφή και την σφαγή της Σμύρνης.
Και αν κάποιοι νομίζουν ότι οι «επιστημονικές διαφορές» στην ερμηνεία του, αλλάζουν τον χαρακτήρα αυτής της εθνικής τραγωδίας τότε είναι βαθιά νυχτωμένοι. Όχι ως «επιστήμονες», ή ως «πολιτικοί» αλλά ως άνθρωποι.
