Του Μ.Ε. Λαγκουβάρδου
Είναι μια βδομάδα τώρα που προσπαθώ να γράψω αυτό το άρθρο για το φόβο. Το άρχισα μερικές φορές και άλλες τόσες το άφησα στη μέση. Ίσως το θέμα του φόβου υπερβαίνει τις δυνάμεις μου. Κι όμως ο φόβος είναι μια πραγματικότητα που τη ζω, όπως όλοι, φαντάζομαι. Ίσως το θέμα αυτό είναι αρκετά μεγάλο για ένα μικρό δοκίμιο. Καλύτερα να το περιορίσω, στα αίτια του φόβου.
Γράφοντας μερικά παραδείγματα ίσως το προσεγγίσω καλύτερα από ό,τι με τη θεωρητικολογία. Όλα τα παραδείγματα που έχω υπόψη μου δείχνουν το ίδιο, ότι το φόβο τον γεννάει η ενοχή και την ενοχή την γεννάει η υπερηφάνεια. Ο αθώος είναι πράος και ταπεινός. Δεν φοβάται. Νιώθει μέσα του την παρουσία του Ιησού που τον ενθαρρύνει και του δίνει ό,τι χρειάζεται. Δεν χτυπάει σε πόρτες που δεν ανοίγουν γιατί πίσω τους κρύβεται η υπερηφάνεια, αλλά στις πόρτες που ανοίγουν και πίσω τους βρίσκεται η ειρήνη και η δικαιοσύνη και όλη η αλυσίδα των αρετών. Σ’ αυτές τις πόρτες να χτυπάτε και θα σας ανοίξουν, λέει ο Ιησούς.
Μια φορά στη γειτονιά κάποια παιδιά είχαν ανεβεί σε μια βερικοκιά και έκοβαν βερίκοκα. Ένα μόνο παιδί δεν ανέβηκε και ίσως δεν του άρεσε αυτό που έκαναν. Όταν φάνηκε να έρχεται ο ιδιοκτήτης όλα τα παιδιά που ήταν πάνω στη βερικοκιά το έβαλαν γρήγορα στα πόδια. Το παιδί που ήταν κάτω δεν έφυγε. Ο ιδιοκτήτης έδειρε το παιδί αυτό. Δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί δεν έφυγε όπως τα άλλα και όπως θα έκανε κι αυτός αν ήταν στη θέση τους. Ο ιδιοκτήτης δεν μπορούσε να καταλάβει ότι το φόβο γεννάει η ενοχή, και την αφοβία η αθωότητα.
Κάτι παρόμοιο συνέβη τα αρχαία χρόνια με τον σοφό Αρχιμήδη, που του κόστισε τη ζωή του. Σε μια επιδρομή αλλοφύλων, όλοι έτρεξαν να σωθούν και μόνο ο σοφός έμεινε ήσυχος στη θέση του. Ο νεαρός φρουρός στον οποίο ανέθεσαν να τον φυλάει, τρόμαξε με την ησυχία του Αρχιμήδη και τον σκότωσε με το ξίφος του. Στο περιστατικό αυτό έχουμε και μια καινούρια ένδειξη εκτός από την αφοβία που γεννάει η αθωότητα, τον τρόμο του φρουρού. Τι φοβήθηκε ο φρουρός; Προφανώς φοβήθηκε γιατί η συμπεριφορά του σοφού ανέτρεπε ό,τι ήξερε ως τώρα, τον φόβο μπροστά στη βία. Εδώ πρόκειται για το φόβο που προκαλεί το εντελώς ξένο προς την ιδιοσυγκρασία μας. Ο Ρωμιός είναι άραγε εντελώς ξένος προς την νοοτροπία των Γερμανών;
Μιλώντας για το φόβο ως όπλο των τοκογλύφων δανειστών κατά των Ελλήνων, δεν θα ανατρέξω σε επιστημονικές μελέτες. Θα στηριχτώ στη στάση των απλών ανθρώπων, την οποία θεωρώ πιο πραγματική από τις θεωρίες και τις ωφελιμιστικές και χρησιμοθηρικές ιδέες της Δύσης. Μια αγράμματη γυναίκα είναι πιο πραγματική από τους φιλοσόφους και τους επιστήμονες και μπορεί να καταλάβει ότι η απειλή κατά της Ελλάδος δεν είναι υλική αλλά πνευματική. Τα λόγια μιας απλής γυναίκας «ψυχή δεν θα πάρουν» σημαίνουν ακριβώς αυτό, ότι ο πόλεμος που μας κάνουν με την οικονομική τρομοκρατία είναι πνευματικός και με πνευματικά μέσα αντιμετωπίζεται. Και συγκεκριμένα είναι πόλεμος εναντίον της Ορθοδοξίας. Την Ορθοδοξία πολεμούν με την οικονομική τρομοκρατία.
Η γυναίκα αυτή του λαού σίγουρα δεν διάβασε το έκτο κεφάλαιο της Αποκάλυψης του Ιωάννη -δεν το διαβάζουν στην εκκλησία- ούτε άκουσε τις δηλώσεις του Κίσσιγκερ να μας πολεμάνε στη Γλώσσα, στη Θρησκεία, στην Οικογένεια. Με την πίστη της στο Χριστό είναι βέβαιη ότι αυτό που κινδυνεύουμε να χάσουμε δεν είναι χρήματα ούτε περιουσίες, αλλά την ίδια την ψυχή μας.
Στο χωριό ήταν φυσικό να αγαπάς τους ταπεινούς . Εκείνους που παρίσταναν τον σπουδαίο, δεν τους έπαιρνες στα σοβαρά. Στην πόλη όμως κινδύνευες να χάσεις τον εαυτό σου. Η ζωή στην πόλη είναι ζωή υπερηφάνειας. Όσοι επέστρεφαν στο χωριό από την πόλη άλλαζαν όχι μόνο τα ρούχα τους αλλά και την γλώσσα και την προφορά. Ο λαός αποκαλεί «ψωριάρη» τον υπερήφανο, γιατί θέλει να είναι χωριστά από τους άλλους. «Όλοι όλοι αντάμα κι ου ψώριαβος αχώρια», λέει ο σκωπτικός στίχος του δημοτικού τραγουδιού. Μόνο ο άρχοντας έμενε χωριστά από τους άλλους και δεν μιλούσε σε κανέναν για να δείξει ότι ο νόμος είναι σκληρός. Η υπερηφάνεια δε γεννάει μόνο φόβο αλλά και σκληρότητα.
Στον δύστυχο τόπο μας ο φόβος χρησιμοποιείται από τους τοκογλύφους δανειστές ως μέσον χειραγώγησης Τα όπλα τους τελικά θα στραφούν εναντίον τους. Παράδειγμα η Αμερική: κάθε φορά που ενισχύει κάποιον εχθρό για να τον στρέψει κατά της Ρωσίας, ο εχθρός στρέφεται εναντίον της. Είναι θανάσιμο αμάρτημα, να περιφρονείς την αλήθεια ότι όλοι συνδεόμαστε μεταξύ μας. Αυτό είναι το αμάρτημα της υπερηφάνειας και του εγωισμού, το βδέλυγμα της ερημώσεως, όπως λέει η Γραφή.
Η φτώχεια δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο της Ελλάδος. Στην Κούβα υπάρχει μεγάλη φτώχεια. Η μόνη χαρά των Κουβανών είναι το τραγούδι. Όλοι συνδέονται μεταξύ τους με το τραγούδι. Μα η Ελλάδα δεν είναι Κούβα. Δεν έχουμε την αθωότητα της φύσης, όπως οι Κουβανοί. Εμείς ως θεραπεία της ψυχής έχουμε την Ορθοδοξία και την Προσευχή του Ιησού. Αυτήν ακριβώς που ο εχθρός πολεμάει να σβήσει από τον χάρτη.
