*Του Δημήτρη Ζ. Γουγουλιά
Μπορεί, εκτός από την καθημερινή χρήση τους, πολύς λόγος να γίνεται τελευταία για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook ή το Twitter, στα μέσα αυτά να βρίσκεις ενδιαφέρουσες, κακόγουστες ή άθλιες αναρτήσεις τόσο σε κοινωνικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο αλλά η χρήση τους καθημερινά αυξάνει και γίνεται πλέον καθημερινή συνήθεια και έξη.
Μπορεί συμμετέχοντας να κριτικάρουμε τη χρήση τους αλλά εκείνο το μέσο που δεν υπάρχει ούτε ένας χρήστης που να μην του αρέσει που να λέει είναι χάσιμο χρόνου η χρήση του, ή είμαι ιδεολογικά αντίθετος μαζί του, ή δεν ξέρω να το χρησιμοποιώ είναι ένα και μοναδικό, το YouTube. Γιατί πολύ απλά δεν υπάρχει ούτε ένας χρήστης που να θεωρεί «χάσιμο χρόνου» το να ακούει μουσική ή το να βλέπει μια ταινία, ούτε ένας χρήστης που να έχει αντίθετη «ιδεολογία» από τη μουσική, ούτε ένας χρήστης που να μην μπορεί να το χρησιμοποιήσει : ανοίγεις το youtube.com, πατάς αυτό που θες στην αναζήτηση και αυτό είναι.
Αυτό είναι το μέσο που μας έμαθε, πολλούς και πολλές, να μαγειρεύουμε, μας έμαθε να κατασκευάζουμε πράγματα, μας έμαθε να… μαθαίνουμε. Σκεφτήκατε πόσες ώρες χαλαλίζουν όλοι αυτοί – αρκετοί εθελοντικά και ερασιτεχνικά - που θέλουν να μας δείξουν πώς φτιάχνουν ένα φαγητό, ένα κόσμημα από χάντρες ή πόσοι και πόσες ώρες δουλεύουν για ν’ ανεβάσουν κομμάτι - κομμάτι μια εκδήλωση, ένα θέμα ; Τον θεωρείτε τζάμπα χρόνο ή χρόνο δημιουργικό και χρήσιμο ;
Και επειδή προς το παρόν δεν φαντάζομαι την ύπαρξη κάποιας ανάλογης του YouTube εφαρμογής, θεωρώ ότι δεν είναι μακριά η μέρα που τα κανάλια του YouTube θ’ αντικαταστήσουν τα τηλεοπτικά κανάλια. Γιατί ποιος δεν θέλει να δει σύντομα βίντεο, με τη σειρά που τα θέλει, αντί να κάθεται να περιμένει τη ροή του τηλεοπτικού προγράμματος με τις ενδιάμεσες διαφημίσεις ;
Οι εφημερίδες αργοπεθαίνουν, να δείτε πώς θα πεθάνει και η τηλεόραση. Μόνο το ραδιόφωνο βλέπω να ζει λίγο ακόμα κι αυτό γιατί είναι το πιο ζωντανό μέσο που υπάρχει, η παρέα όλου του κόσμου, παντού, στο αυτοκίνητο, στην παραλία, στη δουλειά, αλλά και στο ίντερνετ για όσους προτιμούν συγκεκριμένους σταθμούς και εκπομπές, όπως συγκεκριμένα ήδη διαβάζουν διαδικτυακά συγκεκριμένες εφημερίδες, στήλες, δημοσιογράφους ή και συγκεκριμένα blogs.
Και για να επιστρέψω στο YouTube πολλή μάχη γίνεται από διάφορα κανάλια του, να κερδίσουν τις εντυπώσεις και την επισκεψιμότητα των χρηστών είτε λόγω της ενημέρωσης, της εξειδίκευσης, της εκπαίδευσης ή της απόκτησης συγκεκριμένης γνώσης. Π.χ. ένα ενδιαφέρον τέτοιο κανάλι είναι το AsapSCIENCE, μια καναδική παραγωγή που σε πολύ μικρά βίντεο εξηγεί όλα αυτά τα «περίεργα» επιστημονικά που δεν αφήνουν κανέναν ασυγκίνητο. Μη διστάσετε να εγγραφείτε και αν ζορίζεστε με τα αγγλικά μην ξεχνάτε ότι υπάρχουν και υπότιτλοι. Και βάλτε και τα πιτσιρίκια στο παιχνίδι. Ένα βιντεάκι του καναλιού έχει τίτλο: «5 τρελοί τρόποι που τα social media αλλάζουν τον εγκέφαλό σας». Βλέποντάς το μαθαίνεις ότι η χρήση των social media προκαλεί «ψυχολογική εξάρτηση», η οποία στον εγκέφαλο έχει ακριβώς την ίδια επίδραση με την εξάρτηση από ουσίες.
Μαθαίνεις ακόμα ότι τα social media μειώνουν την ικανότητά μας να θυμόμαστε πράγματα κι επίσης πως όταν εκφράζουμε τη γνώμη μας (αντίθετα με αυτό που γίνεται όταν ακούμε τους άλλους παθητικά) ο εγκέφαλος εκκρίνει ντοπαμίνη (την ορμόνη της χαράς). Και μάλιστα ενώ στην «κανονική» ζωή μόνο το 30-40% των συνομιλιών μας, αφορά τον εαυτό μας, στα social media το ποσοστό σκαρφαλώνει στο 80% και αυτό αυξάνει την έκκριση ντοπαμίνης ακόμα περισσότερο.
Όλα τα παραπάνω εξηγούν γιατί πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να ελέγξουν τον χρόνο που περνούν μπροστά στην οθόνη τους και είτε αφήνουν άλλες δουλειές ατελείωτες είτε σηκώνουν το κεφάλι κι έχει ξημερώσει! Θα σύγκρινα την απόλαυση αυτή με το ίδιο «χάσιμο» που προσφέρει το βύθισμα σ’ ένα εξαίρετο βιβλίο, δυστυχώς οι περισσότεροι από μας το ζήσαμε μόνο στα νεανικά μας χρόνια, αλλά θα ήταν ιεροσυλία.
Θα δούμε, άραγε, τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας να το κάνουν ή τα κανάλια του YouTube θα τα εμποδίσουν ενεργοποιώντας την έκκριση όλης της ντοπαμίνης που τους χρειάζεται;
