Αρκετοί μαθητές, όταν τα βρίσκουν «σκούρα» στις εξετάσεις τους, αξιοποιούν τη μέθοδο «σκουλήκι» νομίζοντας ότι έτσι ξελασπώνουν. Η μέθοδος «σκουλήκι», για τους αδαείς, έγκειται στην εκμάθηση ενός ελάχιστου τμήματος ύλης, το οποίο και αναπτύσσει ο μαθητής ανεξάρτητα από το ερώτημα πιστεύοντας ότι με τον τρόπο αυτό ρίχνει στάχτη στα μάτια του βαθμολογητή. Η μέθοδος έχει τις ρίζες της σε ανέκδοτο με πρωταγωνιστή το θρυλικό Τοτό, ο οποίος δεν φημιζόταν για τις μαθητικές ικανότητές του. Ο Τοτός, λοιπόν, εξεταζόταν στη Ζωολογία αλλά το μόνο κομμάτι που είχε αποστηθίσει ήταν το κεφάλαιο για το σκουλήκι. Έλα που η δασκάλα αγνόησε το σκουλήκι και απαίτησε από τους μαθητές της να γράψουν τι γνώριζαν για τον ελέφαντα. Ο ευφυέστατος Τοτός χωρίς χρονοτριβή ξεκίνησε να γράφει όλος χαρά προς έκπληξη της δασκάλας και των συμμαθητών του. Το γραπτό του Τοτού ξεκινούσε ως εξής: «Ο ελέφαντας είναι ένα μεγάλο ζώο με μια προβοσκίδα που μοιάζει με τεράστιο σκουλήκι, το οποίο σκουλήκι...» και συνέχιζε καταγράφοντας όσα γνώριζε για το... σκουλήκι!
Όσο περνούν τα χρόνια, στις σχολικές αίθουσες, αντί να μειώνονται, κάνουν την εμφάνισή τους όλο και περισσότεροι Τοτοί, παρότι αυτό φαντάζει παράλογο. Οι έξω από το χορό (ο χορός λέγεται εκπαίδευση) θα το θεωρούν αδιανόητο, αλλά έτσι είναι. Ενώ παρέχονται αμέτρητες ευκαιρίες για απόκτηση ωριμότητας και γνώσης, είναι δυνατόν να αυξάνονται θεαματικά και να πληθύνονται οι Τοτοί; Κι όμως, συμβαίνει προσθέτοντας ένα ακόμα τεκμήριο για το επίπεδο καλλιέργειας τμήματος της νέας γενιάς.
Μπορεί να κυκλοφορούν αμέτρητα βιβλία για κάθε ηλικία, αλλά πόσοι γονείς έχουν μπει σε βιβλιοπωλεία με τα παιδιά τους για να αγοράσουν κάποια από αυτά; Σίγουρα υπάρχουν -ανάμεσα στις φυλλάδες- και σοβαρές εφημερίδες όπου ο καθένας μπορεί να εντοπίσει τις θέσεις ανθρώπων της τέχνης, της επιστήμης, της θρησκείας, της εκπαίδευσης... αλλά σε πόσα σπίτια μπαίνουν αυτές οι εφημερίδες ή πόσοι τις διαβάζουν δωρεάν στο internet; Ωραία και καλά το σύνολο της γνώσης διαχέεται ταχύτατα μέσω του Διαδικτύου, αλλά τι ποσοστό παιδιών αξιοποιεί τη συγκεκριμένη τεχνολογία για κάτι πέρα από βλακώδεις συζητήσεις (;) με συνομηλίκους τους ή για παιχνίδια που καθιστούν τη σκέψη άγνωστη λέξη;
Έχει γεμίσει ο κόσμος Τοτούς που αδυνατούν να συνδυάσουν ακόμα και απλοϊκά μεταξύ τους πράγματα. Γι’ αυτό φταίνε και αρκετοί καθηγητές που αντί να διδάσκουν, προσπαθούν να «πιάσουν» τα θέματα! Οι συγκεκριμένοι καθηγητές ασχολούνται επίσης με εξήγηση ονείρων, ανάγνωση φλιτζανιού, αριθμομαντεία. Οι συγκεκριμένοι καθηγητές μάλλον διαθέτουν ενόραση, σίγουρα πάντως διαθέτουν απέραντη βλακεία και ανεπάρκεια.
Τα πρόσφατα θέματα των Πανελλαδικών στο μάθημα της Έκθεσης (αντίστοιχα παραδείγματα υπάρχουν και στα άλλα μαθήματα) πιστοποιούν και αναδεικνύουν τη γεωμετρική αύξηση των Τοτών. Στο συγκεκριμένο μάθημα φέτος είδαμε επιτέλους σύγχρονες αναφορές. Το κείμενο που δόθηκε ήταν γραμμένο σε κατανοητή, απολύτως ελληνική γλώσσα ξεφεύγοντας από το ύφος κειμένων προηγούμενων ετών που ήταν βγαλμένα από τα Ομηρικά Έπη. Τόσο το κείμενο όσο και το θέμα της Έκθεσης αναφέρονταν στην έννοια της αυτομόρφωσης ως εφόδιο του σύγχρονου ανθρώπου.
Το θέμα της Έκθεσης ζητούσε από τους υποψηφίους να αναλύσουν τη σημασία της αυτομόρφωσης αλλά και τρόπους με τους οποίους αυτή μπορεί να πραγματωθεί στη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. Μπορεί στους άσχετους τα ζητούμενα να φαντάζουν δύσκολα για παιδιά που τελειώνουν το Λύκειο, αλλά καθόλου έτσι δεν έχουν τα πράγματα. Αντιθέτως τα πράγματα ήταν απλοϊκά, αφού το κείμενο πρόσφερε απλόχερα βοήθεια στους υποψηφίους παρέχοντάς τους πλήθος πληροφοριών για το περιεχόμενο της αυτομόρφωσης, την αναγκαιότητά της αλλά και τους τρόπους επίτευξής της. Το μόνο που θα έπρεπε να κάνουν οι υποψήφιοι ήταν να αντλήσουν στοιχεία από το κείμενο, να τα αναπτύξουν και να τα περάσουν όμορφα και ωραία στο γραπτό τους. Οι περισσότεροι δεν κατάφεραν να κάνουν αυτό το απλοϊκό πράγμα. Δεν κατάφεραν να συνδυάσουν τις αναφορές του κειμένου με τις απαιτήσεις του θέματος!
Πιο συγκεκριμένα; Αρκετοί έγραψαν ότι η αυτομόρφωση μπορεί να επιτευχθεί μέσω της οικογένειας και της εκπαίδευσης, ενώ το κείμενο διευκρίνιζε ότι αυτή (η αυτομόρφωση) είναι αναγκαία επειδή «... οι γνώσεις και οι δεξιότητες που τα άτομα κατέκτησαν στα πρώτα στάδια της ζωής τους (άρα όσο βρίσκονται στους κόλπους της οικογένειας και της εκπαίδευσης) καθίστανται ανεπαρκείς...». Υπήρξαν, δηλαδή, υποψήφιοι που δεν κατάφεραν να κατανοήσουν ότι οικογένεια και εκπαίδευση δεν... «παίζουν» στην παροχή αυτομόρφωσης!
Αν αυτό δεν λέει και πολλά στους άσχετους με το μάθημα της Έκθεσης, μάλλον το επόμενο θα πει. Αρκετοί υποψήφιοι αγνόησαν το ρόλο του Διαδικτύου στην «πραγμάτωση» της αυτομόρφωσης, ενώ το κείμενο έκανε ξεκάθαρη αναφορά σ’ αυτό τονίζοντας «... ακόμη και όταν οι νέες τεχνολογίες τού επιτρέπουν να μαθαίνει και να εργάζεται σε φυσική απόσταση από τους άλλους». Παιδιά που σπαταλούν ατελείωτες ώρες καθημερινά στο Διαδίκτυο δεν μπόρεσαν να αποκωδικοποιήσουν και τελικά να αξιοποιήσουν την αναφορά του κειμένου σε «σύγχρονες τεχνολογίες», επειδή δεν κατάλαβαν ότι εκεί εντάσσεται και το internet. Δηλαδή, αν στις σύγχρονες τεχνολογίες δεν εντάξω το Διαδίκτυο, τι θα εντάξω; Το μαγκάλι ή τον κασμά θα εντάξω;
Τώρα βέβαια, οι συγκεκριμένοι Τοτοί αλλά και οι γονείς και οι καθηγητές που τους οδήγησαν σ’ αυτή τη νοητική κατάντια θα έχουν την απαίτηση να ενταχθούν στα ΑΕΙ της χώρας συνεχίζοντας τη λαμπρή πορεία τους στον κόσμο της γνώσης. Και δεν είναι μόνο ότι αυτοί οι Τοτοί θα μπουν τελικά σε ΑΕΙ, αλλά αποτελούν και το μέλλον της χώρας. Οι ρέγγες και τα σαρδελοκούτια μάλλον θα έχουν πολλή δουλειά να κάνουν!
Έχω την αίσθηση ότι και φέτος αρκετοί υποψήφιοι, ιδίως όσοι προσήλθαν στις Πανελλαδικές προετοιμασμένοι για τα SOS θέματα (από τους καθηγητές μέντιουμ), θα αξιοποίησαν τη μέθοδο «σκουλήκι». Άλλωστε το θέμα της Έκθεσης προσφερόταν. Φαντάζομαι γραπτά να ξεκινούν: «Η αυτομόρφωση είναι καλό και χρήσιμο πράγμα για τον άνθρωπο, όχι όμως και για το σκουλήκι, το οποίο σκουλήκι...»!!!
* Ο κ. Ζάχος είναι καθηγητής στο φροντιστήριο «άποψη» της Λάρισας.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο του
«Μάθε, Παιδί Μου, Γράμματα».
http://sotiriszachos.blogspot.com/
