Σήμερα ξετυλίγεται το οδυνηρό κλείσιμο του μεταπολιτευτικού πολιτικού κύκλου συμπίπτοντας με την οικονομική/κοινωνική κατάρρευση της χώρας. Με την υπαγωγή της χώρας στην τρόικα ΔΝΤ-ΕΕ-ΕΚΤ ‘‘τα κλειδιά των ταμείων’’ της Ελλάδας παραδόθηκαν στους ξένους. Εν μέσω αυτής της πρωτοφανούς κρίσης επέλεξε η κυβέρνηση να υποδεχτεί τον πρωθυπουργό της Τουρκίας Ρετζέπ Ερντογάν.
Η Τουρκία, ακολουθώντας τα γεωπολιτικά δόγματα του Αχμέτ Νταβούτογλου, εκτιμά ότι μπορεί τώρα να προωθήσει στην ευρύτερη περιοχή μας τη δημιουργία ενός περιφερειακού ενιαίου οικονομικού χώρου στον οποίο η ίδια μπορεί να είναι ηγεμονεύουσα δύναμη. Στην παρούσα φάση στο ευρύτερο γεωπολιτικό σύστημα Μέση Ανατολή-Καύκασος-Βαλκάνια, η Ουάσιγκτον έδειχνε να επιδοκιμάζει τις στρατηγικές επιλογές της Τουρκίας - άνοιγμα προς Ανατολάς, αλλά και προς τους Μουσουλμάνους των Βαλκανίων. Τις ΗΠΑ ενδιαφέρει η προώθηση επιλογών της Αγκυρας: το κλείσιμο ανοιχτών μετώπων πολλών ετών - Αρμενία, Συρία -, ο επανακαθορισμός παλιότερων συμμαχιών - Ισραήλ -, η αυτοπαρουσίαση της Τουρκίας ως αξιόπιστου διαμεσολαβητή στη Μέση Ανατολή (Ιράν-Δύση, Ισραήλ-Συρία).
Ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Αντώνης Σαμαράς, η γραμματέας του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα και ο πρόεδρος του ΛΑ.Ο.Σ. εξέφρασαν τη διαφωνία τους ως προς τη χρονική στιγμή της επίσκεψης. Η αυτοκρατορική επίσκεψη Ερντογάν έγινε ενώ η Τουρκία εξακολουθεί να αμφισβητεί το αναγνωρισμένο από το Θαλάσσιο Δίκαιο δικαίωμα της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά ύδατά της στα 12 ναυτικά μίλια, διατηρώντας το casus belli. Στην Κύπρο, όπου το 1974 σημειώθηκε η πρώτη επέκταση της σύγχρονης Τουρκίας πέραν των συνόρων του φοβικού/στρατοκρατικού κράτους, η Αγκυρα επιμένει να διατηρεί τα στρατεύματά της στο κατεχόμενο τμήμα, ενώ το έχει πλημμυρίσει με εκατοντάδες χιλιάδες εποίκους (σχεδόν 9/10 του εκεί πληθυσμού). Προωθείται μεθοδικά η επιβολή λύσης παρόμοιας με αυτή του σχεδίου Ανάν και δυσμενέστερου για τους ελληνοκυπρίους. Ουσιαστικά, στο πλαίσιο των ΝΑΤΟïκών σχεδιασμών, η Τουρκία προωθεί την υπαγωγή ολόκληρης της Κύπρου υπό τον έλεγχό της. Συνεχίζονται μεθοδικά η προπαγάνδα περί μιας ‘‘τουρκικής μειονότητας της Δυτικής Θράκης’’ και ‘‘των δικαιωμάτων της που παραβιάζει το ελληνικό κράτος’’ και ποικίλες προκλήσεις μειονοτικών παραγόντων που συνδέονται στενά με το Τουρκικό Προξενείο της Κομοτηνής (που έχει κατ’επανάληψιν υπερβεί τα όρια που τίθενται από το Διπλωματικό Δίκαιο και λειτουργεί ανεξέλεγκτα από την ελληνική Πολιτεία). Οι αντιδράσεις στην προπαγάνδα αυτή και στη διαβρωτική δράση του Προξενείου από ελληνικής πλευράς είναι υποτονικές/σποραδικές. Αλλωστε σχεδόν όλα τα κόμματα του ελληνικού κοινοβουλίου, επέτρεψαν στους μουσουλμάνους υποψηφίους τους, κατά τις περυσινές ευρωεκλογές και τις εθνικές βουλευτικές εκλογές, να αναφέρονται ανοικτά σε ‘‘τουρκική μειονότητα στη Δυτική Θράκη’’. Ο πρωθυπουργός της νεοοθωμανικής Τουρκίας επιδιώκει και την προώθηση αλλαγών στα διδακτικά βιβλία ιστορίας με το πρόσχημα της αφαίρεσης από τη διδακτέα ύλη θεμάτων και φράσεων που ‘‘καλλιεργούν στερεότυπα εναντίον των Τούρκων’’. Γι’αυτό στην τουρκική αντιπροσωπεία συμμετείχε και η υπουργός Παιδείας της Τουρκίας Τσουμπουκτσού.
Σήμερα η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν τεράστιο κίνδυνο: τη δορυφοροποίηση στο νεο-οθωμανισμό. Δηλαδή, την τάση ενίσχυσης των ανταλλαγών και των σχέσεων με την Τουρκία, που τείνει να μεταβληθεί στον νέο περιφερειακό ιμπεριαλιστικό υποσταθμό της περιοχής. Αντί, η Ελλάδα να οικοδομήσει με τις βαλκανικές χώρες έναν οικονομικό και πολιτικό πόλο στο πλαίσιο της Ευρώπης, ανοικτό τόσο προς τη Δυτική, όσο και προς την Ανατολική Ευρώπη, κινδυνεύει να υποταχθεί στον αναδυόμενο νεοοθωμανισμό. Οι Τούρκοι έχουν πλήρη συνείδηση για κάτι τέτοιο. Ο πρόεδρος του Τουρκο-Ελληνικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου Σελίμ Εγκελί, σε συνέντευξή στην τουρκική οικονομική εφημερίδα Referans (Μάρτιος του 2010), υπογραμμίζει πως «η δημοσιονομική κρίση της Ελλάδας μπορεί να γίνει ευκαιρία για περαιτέρω σύσφιγξη των οικονομικών - και όχι μόνο - σχέσεων μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας». Ήδη οι εμπορικές ανταλλαγές έχουν υπερδεκαπλασιαστεί σε μια δεκαετία, και από τα 200 εκατομμύρια δολάρια το 1999 έφτασαν τα 3 δισ. το 2008, ενώ από πλεονασματικές έγιναν πολύ ελλειμματικές για την Ελλάδα.
Oι θιασώτες της παγκοσμιοποίησης και του εθνομηδενισμού προσανατολίζονται προς την Κωνσταντινούπολη και τα Μικρασιατικά παράλια. Επικαλούνται τη… νοσταλγία τους και την αγάπη τους για το… Οικουμενικό Πατριαρχείο. Μια τέτοια ετεροβαρής οικονομική σχέση, αν παγιωθεί, πολύ δύσκολα μπορεί να αντιστραφεί, λόγω της εγγύτητας και της μεγάλης διαφοράς στα γεωγραφικά και πληθυσμιακά μεγέθη. Ναι στη βαλκανική περιφερειοποίηση της οικονομίας, που καθίσταται αναπόφευκτη στο πλαίσιο της κρίσης της παγκοσμιοποίησης. Οχι στην τουρκοποίησή της. Αυτό είναι το σπουδαίο διακύβευμα, και πλέον όχι μόνον πολιτικό ή στρατιωτικό, αλλά και οικονομικό. Γι’ αυτό και, στο οικονομικό πεδίο, πρέπει να πραγματοποιηθούν επιλογές που ενισχύουν τις διαβαλκανικές σχέσεις, ενώ θα πρέπει να διευρυνθούν οι οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία, την Κίνα, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
Ο Θεόδωρος Μπατρακούλης είναι Δρ Γεωπολιτικής theothessalian@hotmail.com
