Σε λίγες ημέρες θα επισκεφθεί την Αθήνα ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, συνοδευόμενος από πολυμελές υπουργικό κλιμάκιο, αλλά και 70 ισχυρούς Τούρκους επιχειρηματίες, για διαβουλεύσεις, εφ’ όλης της ύλης, με την κυβέρνηση του Γιώργου Α. Παπανδρέου.
Η επίσκεψη του κ. Ερντογάν στην Αθήνα – ο Τούρκος πρωθυπουργός δεν θα μεταβεί στη Θράκη, δήλωσε στη Βουλή ο Γιώργος Παπανδρέου - πραγματοποιείται σε μια δυσμενέστατη, για την Ελλάδα, χρονική συγκυρία και δεν είναι λίγοι εκείνοι οι αναλυτές που συσχετίζουν την επίσκεψη αυτή με πιθανά γεωπολιτικά ανταλλάγματα, τα οποία – όπως υποστηρίζουν - έχει συνομολογήσει η σημερινή κυβέρνηση με τον αμερικανικό παράγοντα.
Η προώθηση διευθετήσεων στις σχέσεις Ελλάδος – Τουρκίας, με το Αιγαίο να βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας, αποτελούσαν, άλλωστε, προτεραιότητα για την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, πριν ακόμη κερδίσει τις εκλογές και δεν είναι τυχαίο πως την πρώτη του επίσκεψη, ως πρωθυπουργός, ο Γ. Α. Παπανδρέου φρόντισε να την πραγματοποιήσει στην Κωνσταντινούπολη, όπου συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του και, προφανώς έκτοτε, είχε συμφωνηθεί να δρομολογηθεί μια επίσκεψη του Ρ. Τ. Ερντογάν στην Αθήνα.
Ακολούθησαν η (ελάχιστα γνωστή, ως προς το περιεχόμενό της) αλληλογραφία Παπανδρέου – Ερντογάν (προφανώς η κάθε πλευρά κατέγραψε στις επιστολές που αντηλλάγησαν τις θέσεις της) και οι συναντήσεις του Αναπληρωτή Υπουργού των Εξωτερικών Δημήτρη Δρούτσα με τον Τούρκο Υπουργό των Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου (συμπεριλαμβανομένης και της επισκέψεως του Δ. Δρούτσα στην Άγκυρα).
Πολλοί αναλυτές – αν και ο πρωθυπουργός δεν το αποδέχεται και ομιλεί για «συνωμοτική λογική» - ισχυρίζονται πως η επίσκεψη του Γ. Α. Παπανδρέου στην Ουάσιγκτον (και η συνάντησή του με τον πρόεδρο Ομπάμα) φαίνεται ότι συντέλεσε στην επιτάχυνση της διαδικασίας για την επίσκεψη Ερντογάν, με δεδομένο ότι ο αμερικανικός παράγων επιθυμεί τη διευθέτηση – ανεξαρτήτως «κόστους» - των προβλημάτων στις σχέσεις Αθηνών – Αγκύρας, προκειμένου να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία της Νοτιοανατολικής Πτέρυγας του ΝΑΤΟ.
Αυτή δε η εξέλιξη σχετίζεται άμεσα με τα συμφέροντα του αμερικανικού παράγοντα στην περιοχή (αγωγοί, πετρέλαια, ενεργειακοί δρόμοι), ενώ στην πράξη το Αιγαίο αντιμετωπίζεται ως ενιαίος χώρος, κάτω από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ και την αμερικανική διοίκησή του.
Είναι δε προφανές πως η προ ημερών (από το Τάλιν της Εσθονίας, στο περιθώριο της Υπουργικής Συνόδου του ΝΑΤΟ) ανακοίνωση για την επίσκεψη του Ρ. Τ. Ερντογάν στην Αθήνα, τις προσεχείς ημέρες, σημαίνει, σε μεγάλο βαθμό, ότι ολοκληρώθηκε η προετοιμασία της και ότι έχει συμφωνηθεί η πλειοψηφία των όσων θα συζητηθούν - και θα συμφωνηθούν – κυρίως κατά τις διαβουλεύσεις των δυο πρωθυπουργών.
Οι δύο κυβερνήσεις προβάλλουν, καταρχήν, τις δυνατότητες συνεργασίας στον οικονομικό τομέα (σ.σ. το αξιοπερίεργο είναι πως από κορυφαίους παράγοντες της Τουρκίας προβάλλεται και το σενάριο ακόμη και δανειοδοτήσεως της Ελλάδος από τη γείτονα) αλλά και τις δυνατότητες αμοιβαίας μειώσεως των εξοπλιστικών δαπανών, ενώ, δευτερευόντως, εντείνεται η προσπάθεια της ελληνοτουρκικής επιτροπής υψηλόβαθμων παραγόντων των Υπουργείων Εξωτερικών για την προώθηση μιας συμφωνίας οριοθετήσεως της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο, η οποία, όμως, προϋποθέτει συμφωνία για το καθεστώς βράχων, νησίδων και νησιών του Αιγαίου, το οποίο (καθεστώς) αμφισβητεί, με κάθε τρόπο και με κάθε ευκαιρία η γειτονική χώρα.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός θα συνοδεύεται από επιτελείο 10 υπουργών, που θα συμμετάσχουν στην 1η Σύνοδο του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών.
Το εν λόγω Συμβούλιο, με τη συμμετοχή 10 Τούρκων και 10 Ελλήνων υπουργών (μεταξύ αυτών οι υπουργοί Οικονομίας, Εξωτερικού Εμπορίου, Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Ενέργειας, Μεταφορών, Παιδείας και Περιβάλλοντος) θα συνεδριάσει πανηγυρικά υπό την προεδρία των δύο πρωθυπουργών.
Μέσα δε στο πλαίσιο αυτό, λένε ορισμένες πληροφορίες, βρίσκονται σε επίπεδο διαβουλεύσεων, με άκρα μυστικότητα και υπό την αιγίδα των δύο κυβερνήσεων, συνομιλίες Ελλήνων και Τούρκων επιχειρηματιών, με τη συμμετοχή μεγάλων διεθνών χρηματοδοτικών χαρτοφυλακίων, για την «τουριστική ενοποίηση» περιοχών του Αιγαίου, κάτω από μία ενιαία επιχειρηματική ομπρέλα.
Μάλιστα ο Αχμέτ Νταβούτογλου τόνισε πως η έλευση του Ρ. Τ. Ερντογάν στην Ελλάδα θα είναι «επίσκεψη ιστορικής σημασίας για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις», η πρόοδος των οποίων θα πρέπει να στοχεύει στην «οικονομική ολοκλήρωση» της περιοχής.
Πολλοί αναλυτές λένε πως, υπό το μανδύα αυτό, θα προωθηθούν και πολιτικές διευθετήσεις στο Αιγαίο, για την υφαλοκρηπίδα, η οριοθέτηση της οποίας είναι το μόνο πρόβλημα που αναγνωρίζει στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η Αθήνα, αλλά, όπως τόνισε σε συνέντευξή του ο Αχμέτ Νταβούτογλου, την ημέρα που υποδεχόταν τον Δημήτρη Δρούτσα στην Άγκυρα, «μακάρι να ήταν η υφαλοκρηπίδα το μόνο πρόβλημα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις».
Ας σημειωθεί ότι στην επιστολή του προς τον Γ. Α. Παπανδρέου, ο Τούρκος πρωθυπουργός, σύμφωνα με τα όσα γράφτηκαν στον Τύπο, έχει κάνει λεπτομερή καταγραφή των τουρκικών θέσεων για όλα τα ζητήματα που εγείρει η γείτων εις βάρος της Ελλάδας, δηλαδή, νησιά, νησίδες και βράχοι στο Αιγαίο με αδιευκρίνιστη κυριαρχία («γκρίζες ζώνες»), εύρος ελληνικών χωρικών υδάτων και εναέριου χώρου, στρατιωτικοποίηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου και των Δωδεκανήσων και διασφάλιση των δικαιωμάτων της μουσουλμανικής («τούρκικης» για την Άγκυρα) μειονότητας της Θράκης.
Είναι πολύ πιθανόν οι κινήσεις των δύο πλευρών για τη διευθέτηση των (πολιτικών) ζητημάτων στο Αιγαίο να γίνει «βήμα – βήμα», αρχής γενομένης από την οικονομική συνεργασία, ώστε να καλλιεργηθεί η εντύπωση μιας «κοινότητας συμφερόντων».
Προ καιρού, ο αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως Θόδωρος Πάγκαλος ερωτηθείς αν η Ελλάδα θα θέσει «κόκκινες γραμμές» στους συνομιλητές της, της Ευρώπης και του ΔΝΤ, για τους όρους της δανειοδοτήσεως της χώρας, τόνισε πως δεν μπορεί η κυβέρνηση να θέτει κόκκινες γραμμές και γενικότερα τους όρους της, «εφόσον δεν την ευνοεί ο συσχετισμός δυνάμεων».
Και το ερώτημα που τίθεται, κατ’ αναλογία, σε ό,τι αφορά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, είναι αν η Ελλάδα, η οποία βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο, λόγω της δεινής οικονομικής της καταστάσεως, μπορεί να επιβάλλει τις εθνικές κόκκινες γραμμές στα θέματα εθνικού συμφέροντος, στο Αιγαίο και την Κύπρο.
Ο Γιώργος Α. Παπανδρέου απαντά λέγοντας πως άλλο θέμα είναι ο δανεισμός της χώρας και άλλο τα εθνικά θέματα, πρόσθεσε δε ότι κόκκινη γραμμή και για τα δύο αποτελεί το συμφέρον της πατρίδας και τόνισε πως η επιτήρηση της Ελλάδας αφορά μόνο στην οικονομία και όχι τα εθνικά θέματα.
«Αν κάποιος τολμούσε να συνδέσει αυτά τα δύο, αυτό θα αποτελούσε casus belli», επισήμανε.
