Μέσα στη γενική ταραχή και αγωνία για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας, που έφθασε στο χείλος του γκρεμού, γράφτηκαν και ειπώθηκαν, όπως ήταν αναμενόμενο, και πολλές υπερβολές σχετικά με τα αίτια που προκάλεσαν την κρίση και τις ευθύνες που δεν απέτρεψαν αυτά, αλλά και σχετικά με την ορθότητα και αποτελεσματικότητα των προτεινόμενων και εφαρμοζόμενων μέτρων για τη διάσωση μιας οικονομίας, που θα παραμείνει για αρκετά χρόνια στην εντατική.
Όσοι και αν φταίνε για το κατάντημα αυτό, το γενικό συμπέρασμα πάντως είναι ένα: Ότι ξοδεύαμε περισσότερα από όσα παράγαμε και ζούσαμε κατά ένα μεγάλο μέρος με δανεικά. Η εποχή αυτή τελείωσε και τώρα βρισκόμαστε μπροστά στη σκληρή πραγματικότητα, αφ’ ενός μεν να εκπληρώσουμε τις πελώριες υποχρεώσεις μας προς τους δανειστές μας αφετέρου δε να συνηθίσουμε να ζούμε στο νέο οικονομικό τοπίο, που δεν είναι καθόλου αποδεκτό και ευχάριστο.
Η κυβέρνηση, όπως ήταν λογικό, κατέφυγε στην Ε.Ε. για να αντλήσει πόρους και ν’ ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της χώρας μας, τόσον προς τους δανειστές μας, όσον και προς τους μισθωτούς και συνταξιούχους μας, των οποίων οι αποδοχές πετσοκόβονται. Τα κράτη – μέλη της Ε.Ε., που δεν συνήλθαν ακόμα από την παγκόσμια οικονομική κρίση, δεν επέδειξαν άμεσα τη δέουσα αλληλεγγύη προς τη χώρα μας, αλλά ύστερα από πολλές παλινωδίες και προς αποφυγήν κραδασμών σε βάρος του ευρωπαϊκού νομίσματος, αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα δίχτυ διάσωσης της οικονομίας μας, στηρίζοντας αυτήν με συλλογικό δανεισμό.
Το γεγονός ότι το οικοδόμημα της Ε.Ε. δεν θεμελιώθηκε σε γερές βάσεις, ώστε να διασφαλίζεται η αυτονόητη συνοχή και αλληλεγγύη μεταξύ των μελών, δίχασε τα μέλη της ευρωζώνης ως προς την ανάγκη στήριξης ή μη της χώρας μας και τα οδήγησε εκ πολιτικών ή καθαρά οικονομικών λόγων στην απώλεια αυτοπεποίθησης, όσον αφορά στην ικανότητα της ευρωοικογένειας να ανταποκριθεί μόνη της, όπως θα έπρεπε, στο ρόλο της διάσωσης. Έτσι το δίχτυ από ευρωπαϊκό κατασκευάστηκε και με υλικά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, με αποτέλεσμα να κορυφωθεί η αγωνία και να τιναχθεί στα ύψη η δυσανασχέτηση του ελληνικού λαού. Και τούτο διότι, όπου το Δ.Ν.Τ. κλήθηκε μέχρι τώρα, για να στηρίξει καταρρέουσες οικονομίες (όπως π.χ. Ουγγαρία, Βραζιλία κ.λπ.), οι χώρες αυτές δεινοπάθησαν και έζησαν για μερικά χρόνια σε καθεστώς αιχμαλωσίας.
Τώρα, γιατί ένας θεσμός, όπως είναι το Δ.Ν.Τ., που ο σκοπός της ίδρυσής του είναι να έρχεται ως αρωγός σε οικονομίες που καταρρέουν, παρομοιάζεται με λύκο με προβιά προβάτου και μεταβάλλεται σε μπαμπούλα, είναι μια άλλη ιστορία που χρειάζεται ειδική ανάλυση. Πάντως με δύο λόγια δίκαια αποδόθηκε στο ταμείο τούτο η φυσιογνωμία του μπαμπούλα, γιατί απαιτεί από τους δανειζόμενους την εφαρμογή πολύ σκληρών μέτρων μέχρι να εισπράξει τα δάνειά του.
Εκεί που έφθασε η ελληνική οικονομία και ο επί θύραις ανάγκες της δεν την επέτρεπαν να διέλθει μέσω των συμπληγάδων χωρίς να ματώσει. Ευχής έργον θα ήταν να αποφύγει η χώρα μας το μαστίγιο του Δ.Ν.Τ., αλλά μήπως η Σκύλλα θα δάγκωνε μαλακότερα από τη Χάρυβδη; Κανένας δεν μπορεί να ισχυρισθεί με σιγουριά, πόσο ζημιωμένοι θα βγούμε από τη μία ή την άλλη επιλογή. Το δίχτυ πάντως εξυφάνθηκε από δύο αργαλειούς και η «διάσωσή» μας σημαίνει και διπλή αιχμαλωσία, μια αιχμαλωσία την οποία θα προτιμούσε κανείς από μία αχαλίνωτη αισχροκερδοσκοπική τάση των αετονύχηδων επενδυτών, οι οποίοι δυσφημούν την ιδιότητά τους κάθε μέρα και περισσότερο.
Έτσι, λοιπόν, ας μη δαιμονοποιούμε τόσο πολύ το Δ.Ν.Τ., όταν οι άλλοι συμπεριφέρονται ως αγριότεροι δαίμονες. Εν πάση όμως περιπτώσει, επειδή για το πάθημά μας αυτό η ευθύνη ανήκει στη χώρα μας, δεν μας πέφτει και πολύς λόγος να παρανοούμεθα μεγαλοφώνως. Το κοινό δίχτυ είναι ήδη στο σπίτι μας και το μόνο που μας μένει να κάνουμε είναι να συμβάλλουμε όλοι κατά δύναμη, ώστε η αιχμαλωσία μας να διαρκέσει όσον το δυνατόν λιγότερο χρόνο. Αλλά για να συμβεί αυτό πρέπει, όπως πανταχόθεν επισημαίνεται, η οικονομία να αποκολληθεί από τα λασπόνερα της ύφεσης και να μπει σε τροχιά ανάπτυξης.
Το εγχείρημα τούτο είναι σίγουρα πολύ δυσκολότερο από τη δυνατότητα δανεισμού, γιατί από το ένα μέρος διανύουμε περίοδο επενδυτικής άπνοιας λόγω της καταρρακωθείσας αξιοπιστίας μας και από το άλλο έχουμε να εξισορροπήσουμε τα μέτρα λιτότητας με τα κίνητρα ανάπτυξης. Τα κίνητρα ανάπτυξης, ως γνωστόν, απαιτούν αύξηση της ρευστότητας του χρήματος. Δάνεια προς κάθε παραγωγική διαδικασία, αύξηση μισθών και συντάξεων για να αυξηθεί η ζήτηση αγαθών, ώστε να τονωθεί η αγορά για να προκύψουν έσοδα στο κράτος από την ανάλογη φορολόγηση και μεγαλύτερες κατ’ ακολουθίαν εισφορές στα άδεια ταμεία των ασφαλιστικών ταμείων κ.λ.π. Τα μέτρα λιτότητας για εξοικονόμηση πόρων προς κάλυψη των ελλειμμάτων και εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους αλληλοσυγκρούονται με τα κίνητρα. Πώς μπορούν όμως να συνυπάρξουν αυτά, ώστε και το δίχτυ διάσωσης να πιάσει τόπο και η πολυπόθητη ανάπτυξη να κάνει δειλά – δειλά την εμφάνισή της; Ιδού το μεγάλο στοίχημα. Ο χρόνος θα δείξει.
