«Ο Υιός του Θεού Υιός της Παρθένου γίνεται για την ανάπλαση του κόσμου και του ανθρώπου».
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι η αρχή και η κεφαλή των Δεσποτικών και θεομητορικών εορτών, γιατί από αυτήν ξεκινούν όλες οι άλλες. Όπως η ρίζα κάθε φυτού, λέγει για τούτο ο Ιωσήφ ο Βρυέννιος, είναι η αιτία του κορμού, των κλάδων του και των καρπών, έτσι και η γιορτή αυτή είναι η μητέρα και η αφόρμηση όλων των άλλων χριστιανικών εορτών. Τα σπουδαιότερα δε περιστατικά του γεγονότος αυτού, που «χαράν εμήνυσεν πάση τη οικουμένη», ώστε να ψάλει ο ποιητής το «Ευαγγελίζου γη χαράν μεγάλην», είναι τα εξής:
α) Ο χαιρετισμός της Μαριάμ από τον αρχάγγελο Γαβριήλ
Σύμφωνα με τη διήγηση του ευαγγελιστού Λουκά, τον έκτο μήνα, ύστερα από την εμφάνιση του αρχαγγέλου Γαβριήλ στον ιερέα Ζαχαρία, ο ίδιος αρχάγγελος, που το όνομά του σημαίνει «Θεός και άνθρωπος», εμφανίσθηκε και στην παρθένο Μαριάμ και τη χαιρέτησε, λέγοντας: -«Χαίρε κεχαριτωμένη. ο Κύριος μετά σου. Ευλογημένη συ εν γυναιξί» (Λουκ. α΄ 28). Χαίρε, δηλαδή εσύ, που χαριτώθηκες ιδιαίτερα, γιατί ο Κύριος είναι μαζί σου. Για το λόγο δε αυτό από τότε η Παρθένος Μαρία είναι μέσα στους αιώνες η πιο ευλογημένη από όλες τις γυναίκες, αποτελώντας «της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον και του απ’ αιώνος μυστηρίου η φανέρωσις».
β) Η συγκατάθεση της Μαριάμ για την εξ αυτής γέννηση του Σωτήρος
Δεν είναι γνωστό ότι δεν έγινε η σύλληψη του Ιησού «εκ Πνεύματος Αγίου» στα σπλάχνα της Παρθένου ευθύς αμέσως με το χαιρετισμό του Αρχαγγέλου, γιατί χρειαζόταν και η δική της συγκατάθεση. Η ίδια όμως βασανιζόταν τη στιγμή εκείνη από ένα πολύ βασικό ερώτημα, που το εξέφρασε ευθύς αμέσως, λέγοντας: Πώς είναι δυνατόν να γίνει αυτό, εφόσον δεν έχω σχέση με άνδρα; Το πώς δε αυτό της το αποκάλυψε τότε ο αρχάγγελος, λέγοντας: Η Χάρη του Αγίου Πνεύματος θα έλθει σε σένα και η δύναμη του Θεού – Πατέρα θα σε επισκιάσει. Για τούτο αυτό, που θα γεννηθεί από σένα, θα είναι και θα ονομάζεται Υιός του Θεού. Ύστερα δε από τις πιο πάνω διαβεβαιώσεις, λύθηκε κάθε δισταγμός στην καρδιά της Μαριάμ, που αποφάσισε να δεχτεί την πάρα πολύ μεγάλη και κοσμοϊστορική εκείνη αποστολή, σκύβοντας ταπεινά το κεφάλι της.
γ) Η ενσάρκωση του Θεού – Λόγου
Την ίδια δε στιγμή, που η Μαριάμ πρόφερε τα λόγια της συγκατάθεσης, έγινε η ενσάρκωση του Χριστού στα σπλάχνα της κατά τρόπο ανερμήνευτο. Για τούτο έγραφε χαρακτηριστικά ο Νικ. Καβάσιλας ότι «Όσην ώρα η Παρθένος ζητούσε να μάθει τον τρόπο, με τον οποίο θα γινόταν η κύηση, ο Θεός δεν κατερχόταν. Ενώ τη στιγμή που πείσθηκε και αποδέχτηκε την πρόσκληση, ολόκληρο το έργο με μιας πραγματοποιήθηκε». Με τη συγκατάθεση δηλ. αυτή της Παρθένου, που ενήργησε, κατά τους Πατέρες, εξ ονόματος ολόκληρου του ανθρώπινου γένους, η «αλήθεια εκ της γης ανέτειλε» και η «δικαιοσύνη εκ του ουρανού διέκυψε» (Ψαλ. 84, 12). Για το λόγο αυτό και ο Αγ. Ανδρέας γράφει διθυραμβικά ότι «Σήμερον χαράς ευαγγέλια. Παρθενική πανήγυρις τα κάτω τοις άνω συνάπτεται. Ο Αδάμ καινουργείται. Η Εύα της πρώτης λύπης ελευθερούται και η σκηνή της καθ’ ημάς ουσίας τη θεώσει του προσληφθέντος φυράματος ναός Θεού κεχρημάτικεν».
Την υπεραγία Θεοτόκο δηλ. να τη νιώθουμε και να την τιμούμε αρχικά σαν Μητέρα όλου του κόσμου και σαν δική μας μητέρα, ώστε να καταφεύγουμε σε κάθε δύσκολη στιγμή στην άμαχη προστασία της, ζητώντας τη Μεσιτεία της.
