Σήμερα, ακριβώς, συμπληρώνονται εκατό χρόνια από την ιστορική εξέγερση των κολλίγων της Θεσσαλίας. Ήταν και τότε Σάββατο, 6 Mαρτίου του 1910, όταν στις 8.30 το πρωί αγρότες από το Κιλελέρ και τα γύρω χωριά συγκεντρώθηκαν στον ομώνυμο σιδηροδρομικό σταθμό, για να πάνε με το τρένο στη Λάρισα, όπου θα γινόταν το πανθεσσαλικό αγροτικό συλλαλητήριο.
Τα αιματηρά γεγονότα της 6ης Μαρτίου του 1910 έχουν περάσει πλέον στην ιστορία. Ο τελικός απολογισμός της ημέρας εκείνης, όπως τον κατέγραψε ο θεσσαλικός και ο αθηναϊκός Τύπος, ήταν δύο νεκροί στο Κιλελέρ, ένας στο Τσουλάρ, ένας στην είσοδο της οδού Φαρσάλων και δεκάδες τραυματίες. Η εξέγερση του Κιλελέρ ήταν μια μεγάλη νίκη των Θεσσαλών αγροτών και ταυτόχρονα μια ταπεινωτική ήττα των τσιφλικάδων.
Ο αντίκτυπος από τον ξεσηκωμό των κολλίγων υπήρξε συγκλονιστικός. Η τρομοκρατία των τσιφλικάδων και των συνοδοιπόρων τους και οι κατοπινές ενορχηστρωμένες δίκες των αγροτών στη Χαλκίδα και στη Λαμία δεν πτόησαν τους κολλίγους. Αντίθετα, τους πείσμωσαν περισσότερο. Με αναπτερωμένο το ηθικό από τις απαλλακτικές αποφάσεις των δύο δικαστηρίων και τη σύσσωμη στήριξη της κοινής γνώμης, συνέχισαν με μεγαλύτερο πάθος τον αγώνα τους για την τελική νίκη.
Ύστερα από μια περίοδο στασιμότητας που πέρασε το αγροτικό κίνημα λόγω εμπλοκής της χώρας μας σε συνεχείς πολέμους (Βαλκανικοί Πόλεμοι, Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, Μικρασιατικός Πόλεμος), το αίτημα των αγροτών για απαλλοτρίωση των τσιφλικιών πήρε το δρόμο προς την οριστική ικανοποίησή του. Μετά την ψήφιση του Διατάγματος της 15ης Μαρτίου του 1923 από την Επαναστατική Κυβέρνηση του Ν. Πλαστήρα «περί ολοσχερούς απαλλοτριώσεως των τσιφλικιών», άρχισαν οι μαζικές απαλλοτριώσεις, οι οποίες ολοκληρώθηκαν στο τέλος περίπου της περιόδου του μεσοπολέμου. Μέχρι το 1937 είχαν απαλλοτριωθεί 472 τσιφλίκια στη Θεσσαλία.
Αναμφίβολα, το έπος του Κιλελέρ επηρέασε καταλυτικά τις μετέπειτα εξελίξεις του αγροτικού ζητήματος της Θεσσαλίας και συνακόλουθα και τη ζωή των κολλίγων. Από τότε οι συνθήκες διαβίωσης των ξωμάχων του κάμπου άρχισαν να βελτιώνονται σημαντικά. Τα προβλήματα, βέβαια, της αγροτικής τάξης δεν είχαν εκλείψει εντελώς. Άρχισαν όμως να αμβλύνονται και να μειώνονται. Τις δύο επόμενες δεκαετίες οι ακτήμονες αγρότες έγιναν καλλιεργητές ιδιοκτήτες. Όριζαν πλέον την περιουσία, το βιος και τις φαμίλιες τους. Οι επαχθείς φόροι, οι επώδυνες εξώσεις, οι ανάλγητες καταπιέσεις, οι ασύδοτες εκμεταλλεύσεις, οι κατάφωρες αδικίες, οι κτηνώδεις ατιμώσεις των γυναικών, οι αυθαίρετες παραβιάσεις των στοιχειωδών ατομικών δικαιωμάτων και των πολιτικών ελευθεριών τους δεν εξέλειψαν βέβαια εντελώς, περιορίστηκαν όμως στο ελάχιστο.
Δικαίως το έπος του Κιλελέρ καθιερώθηκε ως η κορυφαία γιορτή της αγροτιάς, το σύμβολο των αγώνων της και ο χώρος της θυσίας ως τόπος προσκυνήματος των απανταχού αγροτών της Ελλάδας. Κάθε χρόνο στο χώρο αυτό, όπου στήθηκε πρόσφατα μεγαλοπρεπές μνημείο, γίνεται πανελλαδική αγροτική γιορτή, στην οποία τελείται το ετήσιο μνημόσυνο προς τιμήν των πεσόντων υπέρ της αγροτικής ιδέας.
Το «Κιλελέρ» είναι επέτειος εθνική και ως τέτοια πρέπει να γιορτάζεται: ενωτικά, επίσημα και μεγαλόπρεπα, όχι μόνο από τους αγρότες αλλά από όλους τους Έλληνες, χωρίς διαχωρισμούς, αποκλεισμούς και καπηλείες. Γιατί τα γεγονότα της 6ης Μαρτίου του 1910 δεν επηρέασαν μόνο τη ζωή και την τύχη των Θεσσαλών αγροτών αλλά και την οικονομική πορεία όλης της χώρας.
Απόστολος Γερόπουλος
