Του Δρα Ζήση Δ. Λυγούρα, πρ. Δ/ντή Α’/βάθμιας Εκπ/σης ν. Λάρισας, πρ. Νομαρχιακού Συμβούλου
Οι πολιτικοί σχηματισμοί, τα πολιτικά κόμματα είναι φορείς συγκεκριμένης ιδεολογίας η οποία οριοθετεί τους σκοπούς, τους στόχους και το ευρύτερο γεωπολιτικό προσανατολισμό τους και προσδιορίζει το περιεχόμενο της πολιτικής τους.
Η πολιτική ως τέχνη, προϋποθέτει το όραμα, το μήνυμα της δημιουργίας του νέου του διαφορετικού που θα ανατρέψει το παλιό και θα αποτελέσει το κίνητρο για ένα δυναμικό και ελπιδοφόρο ξεκίνημα για το ποιοτικό ανέβασμα της ζωής του τόπου.
Η πολιτική ως τεχνική χρειάζεται να αναπτύξει τον επικοινωνιακό της λόγο με τέτοιο τρόπο ώστε το όραμα, το μήνυμα να μπορεί να αποκωδικοποιηθεί σωστά από τους αποδέκτες τους και να τους παρακινεί να ενσωματώσουν τις νέες ιδέες να αλλάξουν θέσεις και απόψεις και να στραφούν δυναμικά στη διαμόρφωση των νέων συνθηκών ανάπτυξης και εξέλιξης του χώρου τους.
Η πολιτική ως επιστήμη απαιτεί την έρευνα και τον εντοπισμό των γενεσιουργών αιτίων που οδηγούν στην ανάπτυξη ή την αποτελμάτωση της οικονομίας της κοινωνίας και του πολιτισμού. Με εφόδια την επιστημονική γνώση και τα επιστημονικά κριτήρια για την ανάπτυξη, η πολιτική πρέπει να προχωρήσει στην υλοποίηση του προγράμματός της.
Η πολιτική με την πολύπλευρη συγκρότησή της και την πολυσχιδή διασύνδεσή της με όλους τους κλάδους της ανθρώπινης δημιουργίας ασκεί καθοριστική επίδραση στον τρόπο οργάνωσης του κράτους και στη διαμόρφωση των δομών της άσκησης της εξουσίας.
Η πολιτική για να έχει τα προσδοκούμενα αποτελέσματα θα πρέπει να απευθυνθεί με τη φροντίδα των φορέων της στο κοινωνικό σύνολο και να κερδίσει την εμπιστοσύνη και την πλειοψηφία του.
Το κοινωνικό σύνολο παρουσιάζει μια ανομοιογένεια θέσεων, στάσεων και προσανατολισμού που το διαφοροποιεί και το κατηγοροποιεί σε μεγάλες κατηγορίες, κοινωνικές τάξεις, κοινωνικά στρώματα και κοινωνικές υποομάδες.
Τα κοινωνικά σύνολα και υποσύνολα στρέφονται σε εκείνες τις μορφές πολιτικής θεωρίας και πράξης που εκφράζουν καλύτερα τις επιθυμίες τις ανάγκες και τις προσδοκίες τους.
Η πολιτική για να κάνει τη θεωρία πράξη χρειάζεται το κοινωνικό ακροατήριο.
Ο όρος κοινωνικό ακροατήριο δηλώνει το ανθρώπινο σύνολο που ως κοινωνική τάξη ως κοινωνικό στρώμα ή ως μικρότερη ομάδα συμφωνεί και επικροτεί την πολιτική ενός πολιτικού σχηματισμού την οποία θεωρεί ως μέρος της δικής του πολιτικής ιδεολογίας και θέλει να συμμετέχει ενεργά και δυναμικά στην υλοποίηση του προγράμματός του.
Οι πολιτικοί σχηματισμοί, τα πολιτικά κόμματα θέλουν και επιδιώκουν να διευρύνουν συνεχώς τον αριθμό των μελών των φίλων και των άλλων που στέκονται αδιάφορα απέναντι στην πολιτική που θα ανήκουν στο δικό τους κοινωνικό ακροατήριο. Κι αυτό, γιατί στη δημοκρατική Πολιτεία η διαμορφούμενη, κάθε φορά πλειοψηφία του κοινωνικού ακροατηρίου υπέρ του ενός ή του άλλου πολιτικού σχηματισμού, λειτουργεί ως εντολοδόχος για την ανάληψη της διακυβέρνησης του τόπου και την άσκηση της εξουσίας.
Οι πολιτικοί σχηματισμοί, τα πολιτικά κόμματα αναζητούν τρόπους και μέσα επιρροής και χειραγώγησης του κοινωνικού ακροατηρίου είτε για να παραμείνουν στην εξουσία είτε για να διαδεχθούν τους άλλους στην εξουσία.
Στα μέσα και τους τρόπους επιρροής και χειραγώγησης ανήκουν ο ρητορικός πολιτικός λόγος ο έντυπος και ο ηλεκτρονικός Τύπος καθώς και το κάθε είδος προφορικής και έντυπης επικοινωνίας του πολιτικού φορέα με το κοινωνικό ακροατήριο.
Στην επικοινωνία πολιτικού φορέα και κοινωνικού ακροατηρίου καθοριστικής σημασίας είναι ο ρητορικός πολιτικός λόγος, ο οποίος διακρίνεται σε αντικατοπτρικό και σε προγραμματικό.
Ο αντικατοπτρικός ρητορικός λόγος εκφράζει τη διάχυτη κοινωνική γνώμη. Το περιεχόμενό του διαμορφώνεται ανάλογα με το κλίμα, τη διάθεση και τις επιθυμίες του κοινωνικού ακροατηρίου, στερείται βάθους και αξιακού συστήματος και έχει συνήθως καταστρεπτικά αποτελέσματα για το κοινωνικό σύνολο.
Ο προγραμματικός ρητορικός λόγος είναι ορθολογικός απευθύνεται στο νου και λιγότερο στο συναίσθημα, διέπεται από τις αξίες, τις αρχές και τους κανόνες του ανθρωπισμού και επιδιώκει με υπευθυνότητα την ενεργό συμμετοχή του κοινωνικού ακροατηρίου στην υλοποίηση του προγράμματος.
Ο ρητορικός πολιτικός λόγος συνεπικούμενος και από τα άλλα μέσα μαζικής, επικοινωνίας και ενημέρωσης διαμορφώνει εναλλασσόμενες πλειοψηφίες του κοινωνικού ακροατηρίου, που έχουν ως συνέπεια τις αλλαγές στη διακυβέρνηση και στον τρόπο άσκησης της εξουσίας.
Οι εναλλαγές στην εξουσία προκύπτουν είτε από την αδυναμία των πολιτικών σχηματισμών να τηρήσουν και να εκπληρώσουν όσα προεκλογικά υποσχέθηκαν, είτε γιατί επήλθε η κόπωση του κοινωνικού ακροατηρίου από τον μονότονο ξύλινο λόγο των πολιτικών και τα φαινόμενα αδιαφάνειας και διαπλοκής στη διαχείριση του κοινωνικού πλούτου.
Όπως γίνεται αντιληπτό η πολιτική και το κοινωνικό ακροατήριο βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση. Η πολιτική με τα περιεχόμενά της μπορεί να αυξήσει τα ποσοστά του κοινωνικού της ακροατηρίου, να το καταστήσει πλειοψηφικό ρεύμα και ως εκ τούτου να καταστεί εντολοδόχος για τη νέα διακυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά το κοινωνικό ακροατήριο μπορεί με τη συμπεριφορά του να ακυρώσει την πολιτική και να οδηγήσει τον φορέα της στο πολιτικό περιθώριο.
Το κοινωνικό σύνολο, ως το κοινωνικό ακροατήριο, όλων των πολιτικών σχηματισμών πρέπει να κατανοήσει τη δύναμή του, που εκφράζεται με την ψήφο του αλλά και τη συμμετοχή του σε όλες τις πολιτικές και τις κοινωνικές διεργασίες και να απαιτήσει την αξιοπιστία της πολιτικής και των φορέων της καθώς και την αξιοκρατία στην αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και την ορθή διαχείριση του κοινωνικού πλούτου.
Η πολιτική, ως τέχνη, ως τεχνική και ως επιστήμη με τον προγραμματικό ρητορικό της λόγο θα πρέπει να διασφαλίζει την ποιοτική αναβάθμιση της θεσμικής λειτουργίας του κράτους και θα κάνει πράξη την κοινωνική ευημερία για όλους.
