Εδώ και αρκετά χρόνια διεξάγεται η συζήτηση για τη λεγόμενη «αποκέντρωση» των υπηρεσιών υγείας - πρόνοιας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οι δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΣΥΝ στην Τ.Α., όπως και το κόμμα του ΛΑΟΣ, υποστηρίζουν ότι η ανάληψη της ευθύνης από την Τ.Α. της υγείας- πρόνοιας θα έχει δήθεν θετικά οφέλη για τους δημότες, στη λογική ότι οι Δήμοι είναι «πιο κοντά στον πολίτη» και ότι με αυτόν τον τρόπο θα αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά οι σοβαρές ελλείψεις, που παρουσιάζει το Ε.Σ.Υ. σε ό,τι αφορά στις υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) και κοινωνικής μέριμνας.
Επιπλέον είναι γνωστό ότι με τον «Καλλικράτη», για τον οποίο συμφωνούν οι παραπάνω δυνάμεις, προβλέπεται η «αποκέντρωση» και της νοσοκομειακής περίθαλψης και η λειτουργία των νοσοκομείων ως «αυτόνομες οικονομικές μονάδες», δηλαδή η λειτουργία τους με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.
Απέναντι σ’ αυτή την πολιτική το ΚΚΕ έχει διατυπώσει την πλήρη και κατηγορηματική του αντίθεση. Έχει υπογραμμίσει ότι η ανάθεση των υπηρεσιών υγείας- πρόνοιας στην Τ.Α. και την περιφέρεια, όχι μόνο δεν εξυπηρετεί ολοκληρωμένα τις λαϊκές ανάγκες, αντίθετα ενισχύει το συνολικότερο αντιλαϊκό σχεδιασμό των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ-ΝΔ και της Ε.Ε., τους στόχους της στρατηγικής της Λισαβόνας για την υγεία- πρόνοια, την κοινωνική ασφάλιση και τις εργασιακές σχέσεις. Δηλαδή υπηρετεί την πολιτική μείωσης του εργατικού «κόστους», προκειμένου να διαφυλαχτεί και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα και η κερδοφορία των μονοπωλίων, τόσο στις συνθήκες της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης όσο και στη φάση της ανάκαμψης.
Έτσι η «αποκέντρωση» δεν προωθείται όπως υποστηρίζεται από την πλειοψηφία των δυνάμεων στην Τ.Α. για να αντιμετωπιστεί η απουσία δημόσιων υπηρεσιών Π.Φ.Υ. και κοινωνικής πρόνοιας αλλά:
1) ως μέθοδος για τη συνολική μεταφορά της ευθύνης για Π.Φ.Υ. και πρόνοια από το κράτος σε διάφορους άλλους φορείς (ιδιώτες, δήμους, ΜΚΟ, την εταιρική κοινωνική ευθύνη), που δημιουργούν και λειτουργούν υποκατάστατα υπηρεσιών, που βαφτίζονται δίκτυα Π.Φ.Υ. και αλληλεγγύης.
2) για να αποκρύψουν τις τεράστιες πολιτικές ευθύνες των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, επικαλούμενοι την απουσία δημόσιων υπηρεσιών, με στόχο τη μείωση των κρατικών και εργοδοτικών δαπανών για την υγεία- πρόνοια και την ενίσχυση της επιχειρηματικής δράσης στον τομέα αυτό.
3) με τη μεταφορά ακόμη μεγαλύτερου μέρους των δαπανών στους εργαζόμενους, στο όνομα της μείωσης του «δημόσιου ελλείμματος», της «βιωσιμότητας των ταμείων», του «νοικοκυρέματος των δαπανών υγείας», της δήθεν «έλλειψης πόρων».
4) για την αξιοποίηση προώθησης μέσω της Τ.Α. της γνωστής «ευαλφάλειας» της «ενεργού γήρανσης» και της «κοινωνικής εργασίας». Δηλαδή την απασχόληση στις κοινωνικές δομές και τα προγράμματα της Τ.Α. ηλικιωμένων συνταξιούχων, που με τη «δημιουργική απασχόληση» θα συμπληρώνουν τη χαμηλή τους σύνταξη, αλλά και γυναικών που θα φροντίζουν τα παιδιά μισθωτών γυναικών στο πλαίσιο της «άτυπης μέριμνας».
Σ’ αυτή την κατεύθυνση προωθούνται και οι προγραμματικές συμφωνίες (επιχειρηματικές συμπράξεις) των συλλόγων αναπήρων με τον ιδιωτικό τομέα και τους δήμους. Αυτό ονομάζεται «αλληλεγγύη» και παράδειγμα δράσης της «ενεργής κοινωνίας των πολιτών».
Στην πραγματικότητα πρόκειται για εμπορευματοποίηση της πρόνοιας, παραπέρα αντικατάσταση του εξειδικευμένου προσωπικού από ανειδίκευτο, δραστική μείωση μισθολογικών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζόμενων.
Όλα τα παραπάνω οδηγούν σε επικίνδυνες συνθήκες παροχής υπηρεσιών, που μπορούν να έχουν σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα της φροντίδας- υγείας και των υπηρεσιών πρόνοιας.
Οι δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΝ στην Τ.Α., αλλά και ο ΛΑΟΣ υποστηρίζουν αποπροσανατολιστικά ότι μπορούν να λυθούν τα προβλήματα αν δοθούν στην Τ.Α. οι απαραίτητοι πόροι και το εξειδικευμένο προσωπικό.
Χρησιμοποιούν στην πραγματικότητα ως πρόσχημα την «έλλειψη πόρων» για να περάσει χωρίς αντιδράσεις η πολιτική της ανταποδοτικότητας στην υγεία- πρόνοια και τα άλλα κυβερνητικά μέτρα. Γνωρίζουν άλλωστε πολύ καλά ότι στο πλαίσιο της οικονομικής πολιτικής που ασκείται και των πολιτικών της Ε.Ε. που στηρίζουν, αποτελεί κεντρική κατεύθυνση η λειτουργία της Τ.Α. «αυτοτελώς» με δικούς της πόρους.
Γι’ αυτό και οι δυνάμεις αυτές προτείνουν «λύσεις» χρηματοδότησης των υπηρεσιών όπως η σύνδεσή τους με ασφαλιστικά ταμεία, τα κονδύλια από το ΕΣΠΑ, χορηγίες, συμπράξεις με ιδιώτες.
Από την άλλη, η σύνδεση των δημοτικών ιατρείων και υπηρεσιών πρόνοιας των δήμων με τα ασφαλιστικά ταμεία δεν είναι τίποτα άλλο από την υλοποίηση της πολιτικής μεταφοράς ακόμη μεγαλύτερου οικονομικού βάρους για την υγεία από το κράτος και τους εργοδότες στους εργαζόμενους, μέσω των ασφαλιστικών ταμείων.
Έτσι η Τ.Α. με τη συμμετοχή της στα δίκτυα Π.Φ.Υ. και αλληλεγγύης γίνεται: 1) πωλητής υπηρεσιών στα ταμεία μαζί με άλλους συνεργαζόμενους φορείς
2) με την «αποκέντρωση», ενισχύει το ρόλο της ως μέρος του κρατικού μηχανισμού στην προώθηση της αντιλαϊκής πολιτικής
3) αναλαμβάνει το ρόλο διαχειριστή της ακραίας φτώχειας, των προβλημάτων των πιο εξαθλιωμένων, που τους ονομάζουν «ευπαθείς ομάδες».
4) συμβάλλει στην προσπάθεια να αποδεχτούν τα λαϊκά στρώματα να υποβιβάσουν τις ανάγκες τους για υπηρεσίες υγείας- πρόνοιας, στο επίπεδο των υπηρεσιών φτωχοκομείου
5) υποβιβάζεται η έννοια της πρόληψης σε διαδικασίες «παροχής συμβουλών» και ενημέρωσης, καλλιεργώντας ταυτόχρονα τη λογική της ατομικής ευθύνης, σε αντίθεση με την αναγκαιότητα της συστηματικής κρατικής παρέμβασης και ευθύνης για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, εργασίας, τον ιατρικό προληπτικό έλεγχο όλων κ.λ.π.
Έτσι η Τ.Α. μπαίνει σε ένα δρόμο, που όχι μόνο δεν προστατεύει την υγεία, αλλά δημιουργεί όλο και περισσότερες αιτίες που επιδεινώνουν την υγεία.
Για το ΚΚΕ διέξοδος με κριτήριο την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών για την υγεία-πρόνοια δεν είναι οι συνεργασίες των δήμων, οι ιδιώτες, οι πληρωμές από τα ασφαλιστικά ταμεία, οι χορηγίες της πλουτοκρατίας.
Αυτή η πολιτική συμβάλλει στην ενίσχυση της εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησής της, στην ανάπτυξη και λειτουργία των υπηρεσιών με άναρχο τρόπο, που διασπά ακόμη περισσότερο τον αναγκαίο ενιαίο χαρακτήρα που πρέπει να έχουν. Με αυτόν τον τρόπο αυξάνουν οι ανισότητες στα θέματα υγείας- πρόνοιας ανάμεσα στους δημότες αλλά και στους δήμους και τις περιφέρειες. Εμποδίζεται αντικειμενικά η εφαρμογή ενιαίων- συλλογικών μέτρων που αποτελούν προϋπόθεση για την προστασία της δημόσιας υγείας.
Οι σύγχρονες ανάγκες υγείας- πρόνοιας όλου του λαού μπορούν να ικανοποιηθούν στη βάση της κεκτημένης και ιδιαίτερα αναβαθμισμένης γνώσης και τεχνολογίας.
Αρκεί ο πλούτος που παράγουν καθημερινά οι εργαζόμενοι να μπει στην υπηρεσία του λαού και όχι των μονοπωλίων, μέσα από ένα κεντρικά σχεδιασμένο, καθολικό, ενιαίο, αποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν σύστημα υγείας- πρόνοιας, με κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δράσης ό,τι μορφή και αν έχει, στις υπηρεσίες υγείας- πρόνοιας, στο φάρμακο, την έρευνα και την εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας. Ένα τέτοιο σύστημα είναι και ρεαλιστικό και αναγκαίο.
Η αντίθεση της πλειοψηφίας των δυνάμεων της Τ.Α. σε αυτή την πρόταση, αναδεικνύει ότι οι προτάσεις τους για την υγεία- πρόνοια δεν αποτελούν απλώς το «λιγότερο κακό», αλλά πολιτική επιζήμια για τις λαϊκές ανάγκες.
Καλούμε τους εργαζόμενους, τους αυτοαπασχολούμενους, μισθωτούς επιστήμονες, φτωχούς αγρότες, τους νέους και τις γυναίκες να αναπτύξουν τη συμμαχία και ενότητά τους σε ενιαίο μέτωπο πάλης και στην Τ.Α. για την πραγματοποίηση αυτού του στόχου.
Λαμπρούλης Γιώργος μέλος Ν.Ε. του ΚΚΕ Δημοτικός Σύμβουλος
