«Μην απελπίζεσαι και δεν θ’ αργήσει/ κοντά σου θά ’ρθει μια χαραυγή/ καινούρια αγάπη να σου ζητήσει/ κάνε λιγάκι υπομονή». Όμορφο τραγούδι με λόγια σοφά και ενθαρρυντικά. Δεν ξέρω αν ο Βασίλης Τσιτσάνης διάβαζε τον Ηράκλειτο που του άρεσε να ελπίζει στα ανέλπιστα. Ο Ηράκλειτος πίστευε ότι η ίδια η ελπίδα αξίζει και πως χωρίς αυτήν δεν είναι ωραία η ζωή. Σήμερα στην εποχή μας το να γυρίσει κάτι προς το καλύτερο μάλλον θα αργήσει, αν είναι να γυρίσει ποτέ. Το ερώτημα λοιπόν είναι πώς να μην απελπίζεσαι και να ζεις ωραία σ΄ αυτόν τον κόσμο που δεν μπορείς πια να τρέφεις αυταπάτες, ότι γρήγορα τα πράγματα θα πάνε προς το καλύτερο.
Μια φορά κάποιος θανατοποινίτης που τον πήγαιναν να τον εκτελέσουν καθόταν επάνω σ΄ ένα καρφί και πονούσε. Ζήτησε από τους φρουρούς του να τον αφήσουν να αλλάξει θέση πράγμα που έγινε κι ο άνθρωπος ένιωσε καλύτερα. Κάπου υπάρχει κάτι όμορφο!
Είναι γνωστή η ηρεμία του Σωκράτη μπροστά στο θάνατο. Ο Λουκιανός που βάζει τον Μένιππο να διηγείται πως ο Σωκράτης μόλις ένιωσε ότι πλησιάζει ο θάνατος ξέχασε τη φιλοσοφία του και έβαλε τις φωνές σαν τις γυναικούλες, δεν το κάνει για να μειώσει το Σωκράτη, που τον είχε διδάσκαλο και τον αγαπούσε και τον σεβόταν, αλλά για να δείξει πόσο αχρείος ήταν ο Μένιππος. Ο Σωκράτης λοιπόν λίγο πριν πάρει το κώνειο μάθαινε έναν καινούριο σκοπό στη φλογέρα. Βέβαια εκείνοι που δεν στοχάζονταν πόσο άσχημο είναι να ζεις χωρίς να ελπίζεις, του έλεγαν: «Σωκράτη, γιατί πασχίζεις να μάθεις τώρα φλογέρα λίγα λεπτά πριν το θάνατό σου».
Ο Σωκράτης δεν καταδεχόταν να απαντήσει σε ανθρώπους που δεν εμβαθύνουν στη σκέψη τους. Είναι γνωστό ότι ο Σωκράτης πίστευε ότι η αληθινή ζωή αρχίζει μετά το σωματικό θάνατο. Την πίστη του αυτή επικαλέσθηκε στους δικαστές του που τον καταδίκασαν άδικα για να τους δείξει ότι τους λυπάται που θα γυρίσουν στα σπίτια τους, ενώ αυτός πηγαίνει κοντά στο Θεό!
Οποιαδήποτε πράξη όσο μικρή κι αν είναι μπορεί να σε διδάξει το καθετί γράφει ο Αμερικανός συγγραφέας, ποιητής και μοναχός Τόμας Μέρτον (1915-1968) στο βιβλίο του «Love and Living» (Αγάπη και Ζωή). «Κάθε πράξη, όσο μικρή κι αν είναι μπορεί να σε διδάξει το καθετί – υπό τον όρο ότι βλέπεις τι είναι αυτό που ενεργεί». Εγώ θα έλεγα «υπό τον όρο ότι βλέπεις ποιος είναι αυτός που ενεργεί».
Δεν ελπίζουμε σε ανθρώπους ούτε χάνουμε το θάρρος μας όταν τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά. Το τιμόνι βρίσκεται στα χέρια του Κυρίου.
Ο κόσμος βρίσκεται σε σύγχυση. Παντού επικρατεί η ίδια κατάσταση αν και τον τελευταίο καιρό οι πολιτικοί εστιάζουν περισσότερο στην οικονομία το ενδιαφέρον τους για να αποπροσανατολίζουν τον κόσμο από τα άλλα θέματα. Οπωσδήποτε δεν είναι μόνο η οικονομία που πάσχει. Οι πολιτικοί δεν έχουν το θάρρος και την εντιμότητα να ομολογήσουν την αποτυχία τους να κυβερνήσουν σωστά τον τόπο; Ο κόσμος όμως χρειάζεται τολμηρούς και ενάρετους ανθρώπους, για να αναλάβουν τα δημόσια αξιώματα. Αυτό που βλέπουμε σήμερα στους πολιτικούς μας είναι η τάση να προβάλουν την ενοχή τους στους άλλους. Αυτό δείχνει ότι αγαπούν πιο πολύ τον εαυτό τους απ΄ το λαό που κυβερνούν. Όταν οι άρχοντες δεν αγαπούν τους λαούς οι λαοί δυστυχούν.
Όταν περιγράφουμε πως είναι ο κόσμος στην πραγματικότητα περιγράφουμε πως είμαστε εμείς. Τα δυσάρεστα που απωθούμε στη σκιά δεν μας αφήνουν ήσυχους αλλά γίνονται η αιτία για την ταραγμένη ζωή μας. Δεν θα βρούμε ίσως ποτέ την τόλμη να κοιτάξουμε τη σκιά μας, αν κάποιος δεν μας αγαπήσει όπως είμαστε. Πιστεύουμε ότι ο Θεός μας αγαπάει. Ο Θεός όπως μας αποκάλυψε ο Θεάνθρωπος Ιησούς είναι ο Ουράνιος Πατέρας μας. Αυτό το είδος της αγάπης είναι ο Λόγος του Θεού που θεραπεύει. «Δεν σας θεράπευσαν τα βότανα» λέει η Αγία Γραφή. «Ο Λόγος του Θεού σας θεράπευσε».
Κάποτε κάθε Έλληνας μετά τα 50 ήταν κι ένας φιλόσοφος όχι στη θεωρία αλλά στην πράξη. Όταν έρχεται η ωριμότητα βλέπει κανείς τις αμαρτίες του και χαμηλώνει τους τόνους, «παίζει το βιολί του με σουρντίνα». Σουρντίνα είναι ένα εξάρτημα που το βάζεις στις χορδές για να «πνίγει» τον ήχο τους και να μη τσιρίζουν. Ο άνθρωπος όταν πάψει να είναι ένα μεγάλο παιδί περιορίζει τις απαιτήσεις του απ΄ τη ζωή και επιδιώκει άλλες ανώτερες χαρές εκτός από το φαγητό και την αναπαραγωγή. Παραιτείται από το ένα μετά το άλλο από πολλά πράγματα του κόσμου τούτου.
Πώς λοιπόν να ζεις δίχως αυταπάτες και να μην απελπίζεσαι; Πιστεύω ότι ο καλύτερος τρόπος είναι αυτός: «Να παίζεις το βιολί σου με σουρντίνα», ιδίως τις εποχές των ισχνών αγελάδων.
Κάποτε ο Διογένης ζητούσε ελεημοσύνη από ένα άγαλμα. Όταν τον ρωτούσαν τι τον ωθούσε να συμπεριφέρεται έτσι, είπε: «Εξασκούμαι να υπομένω τις αποτυχίες». (Είναι Τρελοί αυτοί οι σοφοί; Ροζέ-Πολ Ντρουά, Ζαν Φιλίπ ντε Ντονάκ, Εκδόσεις «Ψυχογιός», σελ. 202, Αθήνα 2007).
