Η τύχη του αντικαπνιστικού νόμου απλώς ενίσχυσε την αντίληψη ότι στη χώρα μας ο καθένας κάνει ό,τι του... καπνίσει. Η ανυπακοή στον αντικαπνιστικό νόμο δεν είναι εξαίρεση. Είναι ο κανόνας. Στην Ελλάδα ο σεβασμός των νόμων είναι η εξαίρεση. Η καταπάτησή τους είναι ο κανόνας. Η αίσθηση «αταξίας» είναι έντονη και διαρκής. Πεζόδρομοι που καταλαμβάνονται από τραπέζια, καθίσματα και μηχανοκίνητα, φοροδιαφυγή κάθε μορφής, διαφθορά δημόσιων λειτουργών, σπατάλη δημόσιου χρήματος, φακελάκια σε νοσοκομεία, πολεοδομίες και εφορίες, αυθαίρετα σε πόλεις, βουνά και παραλίες. Ακόμα και στις πιο απλές, καθημερινές σχέσεις, συναλλαγές και διαδικασίες, αντιλαμβάνεται κανείς την ανυπαρξία δομής, ορίου, σεβασμού.
Η πηγή της παγιωμένης «αταξίας» είναι εύκολο να εντοπιστεί αρκεί να βάλουμε τις σκέψεις μας σε «τάξη». Για να φτάσουμε στη ρίζα του κακού δεν έχουμε παρά να ξετυλίξουμε ένα κουβάρι απλών ερωτημάτων.
Τα πάντα ξεκινούν από αυτό: Τι καθορίζει το επίπεδο «τάξης» μιας δημοκρατικής κοινωνίας; Μα φυσικά ο νόμος. Αυτός καθορίζει τα όρια. Διασαφηνίζει το αποδεκτό και το απαράδεκτο σε ατομικό και θεσμικό επίπεδο. Προϋπόθεση, όμως, για να λειτουργεί ο νόμος είναι η αποδοχή του από την πλειονότητα. Μια μειονότητα -αυτό θα ήταν το λογικό- που τον παραβιάζει υπόκειται τις συνέπειες, οι οποίες και πάλι καθορίζονται από το νόμο. Εδώ έχουμε το πρώτο πρόβλημα. Στη χώρα μας μόνο μια μειονότητα σέβεται το νόμο.
Και ποιος ευθύνεται για τους νόμους και την επιβολή τους; Μα φυσικά η εξουσία. Αυτή, εκλεγμένη από το λαό, έχει οριστεί να θεσπίζει νόμους που υπηρετούν τα συμφέροντα του συνόλου, συμβάλλουν στην πρόοδο, διασφαλίζουν ισότητα και δικαιοσύνη. Η εξουσία, βέβαια, έχει και την ευθύνη της εφαρμογής και της τήρησής τους από όλους -πολιτικούς και πολίτες, πλούσιους και φτωχούς, άντρες και γυναίκες, μορφωμένους και αγράμματους.
Το θέμα τώρα είναι αν διαθέτουμε εξουσία ικανή να επωμιστεί τις ευθύνες της. Αυτό το γνωρίζουν ακόμα και οι πέτρες (μάλλον γι’ αυτό σημαντικός πολιτικός παράγων του τόπου δήλωσε πρόσφατα: «Θα μας πάρουν με τις πέτρες»). Η εξουσία μας -εδώ εμφανίζονται ελάχιστες εξαιρέσεις- κυριαρχείται από τη διαφθορά, το λαϊκισμό, την αυθαιρεσία, το νεποτισμό. Κυριαρχείται από το φόβο της αντιπαράθεσης με μεγάλα ή και μικρότερα συμφέροντα. Τρομάζει ακόμα και στην ιδέα αυτή, γιατί συνδέει την αντιπαράθεση με το πολιτικό κόστος. Και πολιτικό κόστος σημαίνει ότι κάποιοι πολιτικοί θα χάσουν τις θεσούλες τους. Και αυτό είναι το τελευταίο που επιθυμεί κάποιος πολιτικός. Η εξουσία ανέχεται την καθημερινή παραβίαση του νόμου αφήνοντας την «αταξία» να... εξουσιάζει.
Όμως, η εξουσία είναι κάτι που τυχαίνει σε ένα λαό; Όχι βέβαια! Είναι κάτι που εκλέγεται, ελέγχεται και εξαρτάται από αυτόν. Αυτό... πονάει, γιατί οι περισσότεροι αισθάνονται καλύτερα ρίχνοντας όλα τα βάρη στην εξουσία. Αφού, λοιπόν, ο λαός εκλέγει την εξουσία του, είναι δυνατόν να εκλέγει μια εξουσία που δεν του αρέσει και δεν του ταιριάζει; Απίθανο. Ο λαός εκλέγει την εξουσία που επιθυμεί και του ταιριάζει. Επιλέγει ελεύθερα ή ανέχεται μέσω της αποχής του και αυτό σημαίνει ότι για την ποιότητα της εξουσίας μας είμαστε ολοκληρωτικά υπεύθυνοι. Κι αν η εξουσία μας έχει τα χαρακτηριστικά που προαναφέρθηκαν, τότε και ο λαός έχει τα ίδια γνωρίσματα. Δεν μπορεί από ένα λαό που είναι «νερό για λειτουργιά» να προκύπτει εξουσία διεφθαρμένη. Κι αν αυτό συνέβαινε κάποια στιγμή, ο λαός με τη δύναμή του θα την έστελνε από εκεί που ήρθε σε μικρό χρονικό διάστημα.
Ναι αλλά από τι εξαρτώνται το επίπεδο και οι επιδιώξεις του λαού; Το παζλ ολοκληρώνεται. Ο λαός, λοιπόν, διαπαιδαγωγείται από όσα αντιλαμβάνεται καθημερινά μέσα στην οικογένεια, το σχολείο, την πολιτεία. Και τι βλέπει εκεί; Τη μετριότητα να κυριαρχεί, τη διαφθορά να κάνει κουμάντο, το λαϊκισμό να ρυθμίζει τις σχέσεις, την αυθαιρεσία να καλύπτει τα πάντα, τον ατομικισμό να καθοδηγεί, την ευκολία να αποτελεί μόνιμη επιλογή. Εντάξει αλλά ποιος επιτρέπει τη διαιώνιση της δυσλειτουργίας και της αταξίας όλων αυτών; Ελάτε τώρα! Η απάντηση είναι γνωστή. Μα φυσικά ο νόμος. Στο παζλ μπήκε και το τελευταίο κομμάτι. Φτάσαμε εκεί από όπου ξεκινήσαμε, δηλαδή από το ότι εδώ νόμος είναι η αταξία. Κι όσο η εξουσία -δηλαδή εμείς που την επιλέγουμε ή την ανεχόμαστε- συνεχίζει να τροφοδοτεί την αταξία, η πραγματικότητά μας θα συνεχίσει να είναι θλιβερά και χαοτικά ακατάστατη.
Κύκλος είναι κι όσο αυτός δεν σπάει, η τήρηση του νόμου, δηλαδή, ο σεβασμός των ορίων θα αποτελεί εξαίρεση συμπεριφοράς μιας ελάχιστης μειονότητας αδύναμης να διαφυλάξει την τάξη. Το πρόβλημα είναι ότι η κατάσταση αυτή λειτουργεί εθιστικά και επιβάλλεται σε κάθε επίπεδο. Οι περισσότεροι λειτουργούν με την ιδέα: ο νόμος είμαι εγώ. Καθημερινά απαιτούν εκβιαστικά ό,τι είναι ανίκανοι να κατακτήσουν και επιβάλλουν με άξεστο τρόπο ό,τι περιορίζει τους άλλους επιτείνοντας το χάος της αταξίας. Το παράλογο είναι ότι όλοι αυτοί είναι οι πρώτοι που διαμαρτύρονται, όταν κάποιοι άλλοι, εξίσου ή περισσότερο άξεστοι και χυδαίοι, βρίσκονται στο δρόμο τους και επιβάλλουν τη δική τους αταξία. Γιατί, όταν μια κοινωνία δεν στηρίζεται στην τάξη, είναι βέβαιο ότι αργά ή γρήγορα βρίσκεται κάποιος πιο άξεστος και πιο χυδαίος και επιβάλλει τη δική του πιο χαοτική αταξία!
Ο κ. Ζάχος γνωρίζει ότι αδυνατεί να αλλάξει το παραμικρό αλλά τουλάχιστον γράφει και εκτονώνεται.
http://sotiriszachos.blogspot.com/
