* Της Νατάσσας Πιπεροπούλου-Κωνσταντάρα, διδάκτορος Ψυχολογίας
Η διαμάχη ανάμεσα στους ειδικούς για το ρόλο που παίζουν η κληρονομικότητα και το περιβάλλον στην τελική μορφοποίηση της προσωπικότητάς μας είναι πανάρχαια. Σε ό,τι αφορά στην κληρονομικότητα, οι νέοι που διάλεξαν να αγαπηθούν και να φέρουν στον κόσμο ένα ή δύο παιδιά έχουν ελάχιστες έως μηδενικές επιλογές και τρόπους παρέμβασης στα δεδομένα της φύσης. Αυτή η διαπίστωση ισχύει μέχρι σήμερα, αλλά με τις αλματώδεις εξελίξεις στη γενετική εφόσον δεν υπάρξουν αυστηροί ηθικοί έλεγχοι μπορεί τα δεδομένα να... αλλάξουν!
Με το περιβάλλον τα πράγματα είναι διαφορετικά καθώς μπορεί να «παίξουμε» με κάποιες παρεμβάσεις στη διαδικασία της εξελικτικής πορείας του παιδιού μας προς την ωρίμανση. Μέσα σε αυτές τις παρεμβάσεις μια σημαντική θέση έχει και η διαμόρφωση του παιδικού δωματίου.
Ερευνητικές προσπάθειες από την Ευρώπη και την Αμερική μέχρι και τη μακρινή Αυστραλία, με ενδιάμεσους σταθμούς - θα έλεγα χαριτολογώντας - εδώ στη γοητευτική απόληξη της χερσονήσου του Αίμου και των Βαλκανίων, πιστοποιούν το γεγονός ότι τα παιδιά μας μέχρι και την ηλικία των 3-4 χρόνων οδεύουν προς την ωριμότητα, βελτιώνουν το συντονισμό των μυικών τους συστημάτων και μας εντυπωσιάζουν ή μας προβληματίζουν με τις ικανότητες που δείχνουν σε συμβολικές αντιπαραθέσεις με γονείς, αδελφάκια και φιλαράκια περισσότερο εξαιτίας του παράγοντα της κληρονομικότητας και λιγότερο εξαιτίας των ερεθισμάτων που τους παρέχει το περιβάλλον τους.
Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να στριμώξουμε το παιδί μας σε ένα σκοτεινό μπουντρούμι που θα το βαφτίσουμε παιδικό δωμάτιο αλλά δεν φαίνεται να έχει και μεγάλη σημασία στη μετέπειτα προσωπικότητα του άνδρα ή της γυναίκας εάν το ίδιο δωμάτιο είναι ένας μικρός, ακριβοπληρωμένος παράδεισος που θα γαργαλούσε ακόμη και τη φαντασία του πλέον ευφάνταστου διακοσμητή εσωτερικών χώρων!...
Μέχρι και την ηλικία των 4 περίπου χρόνων τις περισσότερες φορές το παιδικό δωμάτιο αντανακλά τις προτιμήσεις και την αντίληψη των αναγκών του παιδιού που η μητέρα του (αλλά όχι σε λιγότερο βαθμό και ο πατέρας) έχουν για τις μαθησιακές ανάγκες του παιδιού και για τις ευαισθησίες του σε χρώματα, έπιπλα και παιχνίδια παρά από αυτές που έχει το ίδιο το παιδί.
Αργότερα, στην προσχολική ηλικία και τα πρώτα χρόνια του δημοτικού η διαμόρφωση του χώρου του παιδικού δωματίου, ο στολισμός των τοίχων, η επιλογή χρωμάτων, η παρουσία παιχνιδιών αρχίζει και γίνεται συνάρτηση τόσο των εσωτερικών αναγκών του παιδιού όσο και της ανάγκης του να ζει και να κινείται μέσα σε ένα περιβάλλον που του ερεθίζει τη φαντασία - προσοχή όχι τα νεύρα - και του παρέχει τη δυνατότητα μαθησιακών εμπειριών, στο οποίο μπορεί και να φιλοξενήσει ένα ή δύο φιλαράκια ή φίλες. Πράγμα δύσκολο βέβαια σε μια εποχή στην οποία οι παρέες και οι φιλίες ανάμεσα στους γονείς λιγόστεψαν με αποτέλεσμα να λιγοστέψουν και οι ευκαιρίες για παιχνίδι ανάμεσα σε παιδιά της προσχολικής ή σχολικής ηλικίας σε ώρες και χώρους εκτός του παιδικού σταθμού, νηπιαγωγείου ή σχολείου.
«Δείξε μου το δωμάτιό σου...» γράφω στον τίτλο... και θα σου πω τι είδους μαμά (και μπαμπά) έχεις εάν είσαι παιδάκι κάτω των 4 χρόνων ή θα σου πω τι παιδί είσαι και ποιες ευαισθησίες διαθέτεις εάν είσαι μεγαλύτερης ηλικίας...
