Μετά την κατάρρευση του ελληνο-ιταλικού πολέμου στην Αλβανία και την κατοχή της πατρίδας μας από το γερμανικό στρατό τον Απρίλιο του 1941, ο λαός μας βρέθηκε σκλαβωμένος μ’ όλες τις συνέπειες της σκλαβιάς, εκτελέσεις - πείνα - φυλακίσεις - βασανιστήρια - δυστυχία. Από νικητές που ήμασταν στην Αλβανία, βρεθήκαμε σκλαβωμένοι από τους Ιταλούς που πριν λίγες μέρες τους κοροϊδεύαμε με το ανεπανάληπτο εκείνο τραγουδάκι (κορόιδο Μουσολίνι κανένας δεν θα μείνει...).
Οι Ιταλοί ήρθαν ως κατακτητές χάρη του γερμανικού στρατού, από τις πρώτες ημέρες της σκλαβιάς ο λαός μας άρχισε να μιλάει για αντίσταση τους πρώτους μήνες στην αρχή χωρίς οργάνωση, παράδειγμα το κατόρθωμα των ηρώων Μ. Γλέζου και Αποστ. Σάντα που κατέβασαν τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη τη νύχτα 30 και 31 Μαΐου 1941. Ο υπολοχαγός Θεόδ. Καλλίνος, ο μετέπειτα καπετάν Αμαρμπέης του ΕΛ.ΑΣ. πήρε το λόχο του που πολεμούσε στα οχυρά της Μακεδονίας και με χίλιους κινδύνους κατέβηκε στην Κρήτη για να πολεμήσει εκεί τους Γερμανούς μετά τη συνθηκολόγηση του στρατηγού Τσολάκογλου. Άπειρα πολλά και μεγάλα τα κατορθώματα που δεν είναι δυνατόν να ειπωθούν στο μικρό αυτό αφιέρωμα. Σε λίγο δημιουργήθηκαν οι εθνικο-απελευθερωτικές οργανώσεις Ε.Α.Μ. - Εθνικό - Απελευθερωτικό - Μέτωπο, ΕΛ.ΑΣ. - Εθνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός, Ε.Π.Ο.Ν. - Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων, που οι οργανώσεις αυτές ήταν οι πιο μεγάλες, αγκαλιάζοντας όλη την Ελλάδα από τον Έβρο έως την Κρήτη και όλα τα νησιά του Αιγαίου και Ιονίου Πελάγους. Ήταν και άλλες οργανώσεις σε μικρότερη κλίμακα, όπως του συνταγματάρχη Ναπολ. Ζέρβα στην Ήπειρο, του συνταγματάρχη Δ. Ψαρό Ε.Κ.Κ.Α. στη Ρούμελη, η Π.Ε.Α.Ν. του απότακτου αξιωματικού της Αεροπορίας Κ. Περρίκο που ανατίναξε το μέγαρο της προδοτικής οργάνωσης Ε.Σ.Π.Ο. και άλλες μικρότερες με σημαντικά αποτελέσματα οργανώσεις. Ο Ε.Λ.Α.Σ. πολέμησε τους κατακτητές κα τους ντόπιους προδότες, τα κατορθώματα γνωστά σ’ όλη την Ελλάδα και την κατεχόμενη Ευρώπη, Γοργοπόταμος - Φαρδίκαμπος - Πύλη Τρικάλων - Οξύνεια - Αράχωβα - Ανατινάξεις τρένων στο Κούρνοβο στα Τέμπη, αμέτρητες οι μάχες, οι ενέδρες, τα σαμποτάζ, οι απώλειες των κατακτητών μεγάλες, από την έκθεση του Γενικού Στρατηγείου του Ε.Λ.Α.Σ. που δημοσιεύτηκε στο λεύκωμα της Εθνικής Αντίστασης είναι οι εξής:
Γερμανοί νεκροί 29.000
Ιταλοί νεκροί 4.500
Βούλγαροι νεκροί 3.500
Αιχμάλωτοι 22.000
Σύνολο 59.000
Οι κατακτητές για να αντιμετωπίσουν τον αντάρτικο πόλεμο καθήλωσαν στην Ελλάδα πάνω από 10 εκλεκτές μεραρχίες και αρκετά αεροπλάνα και πλοία, εάν δεν υπήρχε αντίσταση αυτές οι δυνάμεις θα πολεμούσα στο Ρωσικό ή στο Δυτικό μέτωπο. Η συνεισφορά των εθνικο - απελευθερωτικών οργανώσεων μεγάλη κα ουσιαστική, με μεγάλες απώλειες, θυσίες και αίμα στον αντιφασιστικό αγώνα και του πολέμου στην Αλβανία και της Μέσης Ανατολής.
Νεκροί του πολέμου της Αλβανίας 13.400
Νεκροί στρατού Εθν. Αντίστασης 10.000
Νεκροί Μέσης Ανατολής 1.100
Νεκροί Εμπορικού Ναυτικού 3.500
Νεκροί από πείνα 260.000
Νεκροί όμηροι 60.000
Νεκροί από βομβαρδισμούς 7.000
Εκτελεσθέντες 50.000
Έλληνες Εβραίοι στα στρατόπεδα Ναζί 69.151
Σύνολο 474.151
Ο λαός μας στη μεγάλη πλειοψηφία αγκάλιασε τις οργανώσεις αυτές, λίγοι ήταν αυτοί που δεν πήραν μέρος στον τιτάνιο αυτό αγώνα και πάρα πολύ λίγοι οι συνεργάτες και προδότες των κατακτητών. Τον Οκτώβριο του 1944 ο σοβιετικός στρατός κατεβαίνει νικηφόρα στα Βαλκάνια και ο φόβος του γερμανικού στρατού να αιχμαλωτιστεί στην Ελλάδα και με τη μεγάλη πίεση του αντάρτικου στρατού αναγκάστηκε να φύγει από τη χώρα μας. Έτσι στις 23 Οκτωβρίου 1944 η Λάρισα ελευθερώθηκε, τμήματα της ηρωικής ταξιαρχίας Ιππικού του ΕΛΑΣ με στρατιωτικό διοικητή το συνταγματάρχη Δ. Κασσάνδρα και τον οργανωτή καπετάνιο συντοπίτη μας Δημήτριο Τάσου - Μπουκουβάλα, καθώς και πεζοπόρα τμήματα του ΕΛΑΣ μπήκαν ελευθερωτές στην πόλη μας.
Ο λαός από τις πρωινές ώρες ξεσηκώθηκε και βγήκε στους δρόμους με δάκρυα χαράς υποδέχτηκε τα ανταρτόπουλα, τους έριχναν λουλούδια, τους αγκάλιαζαν, τους φιλούσαν, άλλοι χόρευαν και τραγουδούσαν αντάρτικα τραγούδια στους δρόμους, στις πλατείες, οι καμπάνες κτυπούσαν χαρμόσυνα, ύστερα από τρεισήμισι χρόνια σκλαβιάς και δυστυχίας απολάμβαναν τον αέρα της λευτεριάς.
Δεν θα επεκταθώ στις λεπτομέρειες εκείνης της ημέρας, διότι τα γεγονότα δημοσιεύτηκαν σε άλλο μου αφιέρωμα. Εις ανάμνηση εκείνου του μεγάλου γεγονότος της απελευθέρωσης, η δημαρχία μας κάνει λαμπρές γιορτές κάθε χρόνο στο μέγαρο του Δημαρχείου με πανηγυρική συνεδρίαση και ομιλίες του δημάρχου και όλων των παρατάξεων σχετικά με την Εθνική Αντίσταση και την απελευθέρωση και στη συνέχεια όλο το Δημοτικό Συμβούλιο, με επικεφαλής τον κ. δήμαρχο, τις πολιτικές και στρατιωτικές αρχές, τη Δημοτική Μουσική παιανίζουσα πορεύονται στο Μνημείο Πεσόντων (Φρούριο), όπου κατατίθενται από τις πολιτικές και στρατιωτικές αρχές και τις αντιστασιακές οργανώσεις δάφνινα στεφάνια. Η ημέρα της απελευθέρωσης είναι πολύ μεγάλη και η συμμετοχή των Λαρισαίων πρέπει να είναι καθολική, αλλά δυστυχώς είναι πολύ μικρή, ίσως φταίει που δεν υπάρχει επαρκής πληροφόρηση. Η ανταρτομάνα Λάρισα μέχρι σήμερα δεν κατόρθωσε να τιμήσει τους άξιους συντοπίτες μας διοικητές μεγάλων μονάδων της Εθνικής Αντίστασης για τη μεγάλη συμβολή στην απελευθέρωσή της.
Πανελλήνια Οργάνωση Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης
Π.Ο.Α.Ε.Α. Ν. Λάρισας
Ο πρόεδρος
Ν. Παπαθανασίου
