Ένα μεγάλο βήμα για τον Ερντογάν, ένα ακόμη μεγαλύτερο για την Τουρκία αν... Αν βεβαίως διατηρηθεί το βήμα αυτό και δεν... ανατραπεί στην πορεία των πραγμάτων, γιατί όλα μπορεί να τα περιμένει κανείς στην Τουρκία.
Το γεγονός είναι, πάντως, ότι με το αποτέλεσμα του προχθεσινού δημοψηφίσματος η Τουρκία βρίσκεται ένα βήμα πιο κοντά στην Ευρώπη. Και γι’ αυτό η Ευρώπη, όπως άλλωστε και οι ΗΠΑ, καλοδέχτηκαν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, το οποίο, με την αλλαγή του Συντάγματος θα συμβάλλει στον περαιτέρω εκδημοκρατισμό της γείτονος, μειώνοντας σημαντικά τη δικαστική εξουσία και κυρίως την εξουσία των στρατιωτικών. Το λεγόμενο «βαθύ κράτος» της Τουρκίας, που λύνει και δένει και στα νύχια στέκεται γενικώς, εξακοντίζοντας απειλές και προς τα έξω και προς τα μέσα όταν αισθάνεται ότι αγνοείται. Και όταν λέμε «στα νύχια στέκεται», μιλάμε και για το ενδεχόμενο πιθανών πραξικοπημάτων, που άλλωστε δεν τα κάνουν και ολομόναχοι οι στρατιωτικοί γενικώς. Υπάρχουν πάντοτε και κάποιοι απ’ έξω που τους κλείνουν το μάτι, όταν δεν τους εξυπηρετούν πρόσωπα και καταστάσεις. Ας πούμε στην προκειμένη περίοδο ο Ερντογάν δεν είναι ιδιαίτερα... συμπαθής και «εξυπηρετικός» απέναντι στις ΗΠΑ. Το αντίθετο μάλιστα. Οι σχέσεις των δύο βρίσκονται στο χειρότερο σημείο. Και μπορεί, βεβαίως, αυτή η τροπή των πραγμάτων να ευνοεί την Ελλάδα και τις γεωπολιτικές επιδιώξεις - «αν» παθαίναμε καμιά κρίση εξυπνάδας και εκμεταλλευόμασταν το θέμα σωστά - αλλά... Αλλά οι κακές σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ και με τον Ερντογάν να τους κάθεται στο... στομάχι, θα μπορούσαν ν’ ανοίξουν τις ορέξεις ορισμένων για αυθαίρετες επεμβάσεις στο εσωτερικό της χώρας.
Με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος όμως και αυτό το ανέλπιστο (και για τον Ερντογάν) 58% που απέσπασε, υπέρ των συνταγματικών αλλαγών που θέλει να προωθήσει για τη διεύρυνση της δημοκρατίας στη χώρα, αποκτά και ο ίδιος ένα όπλο ισχυροποίησης της θέσης του. Όχι μόνο στο εσωτερικό και ενόψει των εκλογών που θα γίνουν την επόμενη χρονιά, αλλά και προς τυχόν ενδιαφερομένους εκ του εξωτερικού να επέμβουν στα εσωτερικά της χώρας. Άλλο τώρα που χειροκροτούν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.
Από την άλλη, βέβαια, αυτή η ενίσχυση του φιλοϊσλαμισμού είναι ένα ζήτημα. Γιατί από τη μία πλευρά ναι μεν εκσυγχρονίζεται η χώρα, από την άλλη όμως μπαίνει στο θρησκευτικό της καβούκι και γέρνει όλο περισσότερο προς το Ιράν. «Κλίση», η οποία μόνο θετική δεν μπορεί να είναι.
Τώρα, από κει και πέρα, μεταξύ άλλων με τις συνταγματικές αλλαγές άνοιξε ο δρόμος ώστε οι στρατιωτικοί να μπορούν στο εξής να δικάζονται από πολιτικά δικαστήρια. Που σημαίνει ότι έτσι ανοίγει ο δρόμος και για τη δίωξη των πρωτεργατών του πραξικοπήματος που... ατύχησε, συμπεριλαμβανομένου συνεπώς κα του ιδίου του Εβρέν.
Όσο για την προσέγγιση προς την Ευρώπη, ναι μεν είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση οι συνταγματικές αλλαγές που αποφασίστηκαν, αλλά βεβαίως ο δρόμος είναι μακρύς και δύσκολος και είναι πολλά αυτά που έχει να κάνει η Τουρκία. Και βέβαια να μην ξεχνάμε ότι στην Ε.Ε., που περνάει τη δική της κρίση, έχουν πληθύνει οι φωνές - αν δεν έχουν κυριαρχήσει - υπέρ μιας «προνομιακής» σχέσης της Τουρκίας με την Ε.Ε. και όχι ένταξης.
Τώρα να πούμε ότι ο Ερντογάν σχετικώς «απεγκλωβισμένος» από τους στρατηγούς μπορεί να κάνει και κάποιες θετικές κινήσεις, όσον αφορά π.χ. στο Κυπριακό; Είναι μία πιθανότητα, αλλά δεν είναι να το δένουμε και κόμπο. Αυτό θα φανεί στην πορεία. Όπως θα φανεί πόση ισχύ είχε τελικά το «άλλοθι» των στρατηγών σε σχέση με την Κύπρο. Μπορεί απλά να «κρυβόταν» πίσω από τους στρατηγούς. Θα δείξει.
