Σε μια δύσκολη χρονική συγκυρία, κατά την οποία έχουν επανέλθει στο προσκήνιο τα σενάρια περί χρεοκοπίας, αλλά και περί πιθανότητας κοινωνικών εκρήξεων στην Ελλάδα, ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου επέλεξε να δώσει την αίσθηση ενός νέου, δυναμικού, ξεκινήματος για την κυβέρνησή του και προχώρησε σε σαρωτικό και δομικό ανασχηματισμό, δημιουργώντας ένα σχήμα, το οποίο ευελπιστεί πως θα είναι πιο ομογενοποιημένο, συντονισμένο και φυσικά πιο αποτελεσματικό.
Με τη νέα κυβέρνησή του, ο Γιώργος Α. Παπανδρέου θέλει να πείσει (κυρίως τους δανειστές της χώρας) ότι δεν αλλάζει πολιτική, ότι θα τηρήσει απαρέγκλιτα τους όρους του διαβόητου μνημονίου της Ελλάδος με την Τρόικα (Ε.Ε. – Δ.Ν.Τ. και Ε.Κ.Τ.) ότι θα προχωρήσει με ταχείς ρυθμούς αυτό που έχει αποκαλέσει «αλλαγές παντού» και θα «τιθασεύσει» τα, δυσμενή για τη χώρα, σενάρια που επανήλθαν στο προσκήνιο.
Σύμφωνα με αυτούς που προωθούν τα ανωτέρω σενάρια, τα σκληρά μέτρα λιτότητας, λόγω της υφέσεως και της ελλείψεως αναπτυξιακής διαστάσεως στην οικονομική πολιτική, θα φέρουν έντονες κοινωνικές αντιδράσεις. Είναι ενδεικτικό πως ο Hans Werner Sinn, επικεφαλής του γερμανικού Τhink Τank IFO, δήλωσε ότι περαιτέρω μέτρα λιτότητας θα φέρουν τη χώρα στο χείλος του «εμφυλίου πολέμου» και πρόσθεσε ότι η «λιγότερο κακή επιλογή» θα είναι η έξοδος της Ελλάδος από το ευρώ, «ακόμη και αν αυτό σκοτώσει τις ελληνικές τράπεζες».
Εξάλλου, είναι γεγονός πως τα κρατικά έσοδα δεν αυξάνονται, η διαφορά αποδόσεως (τα περιβόητα spreads) των ελληνικών ομολόγων έναντι των αντίστοιχων γερμανικών παραμένει σε υψηλά επίπεδα και καθιστά δύσκολη την επάνοδο της Ελλάδος στις αγορές και αυτό, σε συνδυασμό με το ότι το χρέος θα ανέλθει στα επίπεδα του 150% του Α.Ε.Π., οδηγεί τους αναλυτές στην εκτίμηση ότι ίσως να καταστεί αναπόφευκτη την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.
ΕΜΜΟΝΗ ΣΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ
Με δεδομένο αυτό το κλίμα, ο Γιώργος Α. Παπανδρέου επέλεξε να ανασχηματίσει την κυβέρνησή του με στόχο να δώσει την αίσθηση ενός νέου, δυναμικού, ξεκινήματος, με εμμονή, όμως, στη λιτότητα και τους στόχους του Μνημονίου, κυρίως, όμως, να σταματήσει τις όποιες διχογνωμίες στο εσωτερικό του κυβερνητικού σχήματος, που παρέλυαν τη λειτουργία του.
«Τα βλέπει η μέρα και γελά», «Ανασχηματισμός του μεσονυχτίου», «Κυβέρνηση ρήξεων» και «Δύναμη κρούσης με τρεις υπερυπουργούς», είναι μερικοί από τους τίτλους των εφημερίδων για τον ανασχηματισμό, που καταδεικνύουν το παρασκήνιο που προηγήθηκε, τις ζυμώσεις και τις στοχεύσεις του κυβερνητικού σχήματος.
Ας σημειωθεί πως για πρώτη φορά ένας κυβερνητικός ανασχηματισμός ανακοινώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες και αυτό – για ορισμένους αναλυτές – κατέδειξε μεν τις εγγενείς αδυναμίες του Γιώργου Α. Παπανδρέου να αποφασίσει και να επιβάλλει ως αρχηγός (αντί να προτείνει και να δέχεται να παζαρεύει) αλλά ταυτόχρονα ακύρωσε επικοινωνιακά κάθε προσπάθεια αλλαγής του κλίματος.
Ωστόσο, η «Καθημερινή» ξέφυγε από την επικοινωνιακή παράμετρο (που έχει κι αυτή τη σημασία της) και τόνισε ότι «οι αλλαγές στο οικονομικό επιτελείο και η δημιουργία ενός συντονιστικού κέντρου αποτελούν θετικές εξελίξεις (...). Ένας κρίσιμος τομέας, ο οποίος θα έχει μεγάλη σημασία φέτος τον χειμώνα, είναι η δημόσια ασφάλεια όπου το ζητούμενο είναι να συνεχισθεί το έως τώρα αποτελεσματικό έργο της κυβέρνησης».
Υπό το πρίσμα όλων των προαναφερθέντων και με την εμπειρία των 11 μηνών επώδυνης διακυβερνήσεως , ο πρωθυπουργός επέλεξε τις δομικές αλλαγές στην κυβέρνησή του, αλλαγές που επιβλήθηκαν από τη δυσμενή κατάσταση της χώρας και προφανώς ενόψει μίας αναπόφευκτης νέας καταιγίδας αντιλαϊκών μέτρων, το 2011, καθώς έχουν δοθεί διαβεβαιώσεις μόνο για την τρέχουσα χρονιά ότι δεν θα ληφθούν άλλα μέτρα.
Έτσι, ο Γιώργος Α. Παπανδρέου επέλεξε να κλείσει όλες τις «τρύπες» στην κυβέρνησή του, η οποία χαρακτηριζόταν από αποσυντονισμό, αποσπασματικότητα και αναβλητικότητα και τη στεγανοποίησε. Δηλαδή, επεδίωξε επί της ουσίας να της δώσει ενιαίο τρόπο σκέψεως και λειτουργίας, ώστε να μην επαναληφθούν ούτε φαινόμενα αναβλητικότητας και παραλύσεως, ούτε κυρίως τριβές και ασυνεννοησία μεταξύ (υποτίθεται) συναρμοδίων Υπουργών.
ΤΑ ΚΛΕΙΔΙΑ
Στην κυβέρνηση, που προέκυψε μετά τον ανασχηματισμό, αναδεικνύονται 5 Υπουργοί – κλειδιά.
Κι αυτοί είναι ο Υπουργός Εσωτερικών Γιάννης Ραγκούσης, ο οποίος αναλαμβάνει το γενικό συντονισμό, καθώς το Υπουργείο του – πιθανώς θα ονομαστεί όπως και στο παρελθόν Υπουργείο Προεδρίας κυβερνήσεως - θα μετεξελιχθεί «ώστε να συγκροτήσει κεντρική επιτελική δομή, που θα συμβάλλει στην εκπόνηση ενός στρατηγικού πολιτικού και επικοινωνιακού σχεδιασμού για την προώθηση του κυβερνητικού έργου».
Υπουργός – κλειδί, με δεδομένες τις καλές σχέσεις που διατηρεί με τα διεθνή οικονομική κέντρα και με τον ίδιο προτεσταντικό τρόπο σκέψεως με τον Γ. Α. Παπανδρέου, παραμένει ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, στον τομέα της Οικονομίας και στο έργο αυτό θα συνεπικουρείται από το μεθοδικό Μιχάλη Χρυσοχοϊδη, ο οποίος αναλαμβάνει τον τομέα της (ανύπαρκτης) αναπτύξεως και του (ανύπαρκτου) ελέγχου στην αγορά και το εμπόριο.
Σημαντικό, επίσης, κλειδί στην κυβέρνηση παραμένει ο Χάρης Παμπούκης, από τους εξ απορρήτων του πρωθυπουργού, ο οποίος παραμένει Υπουργός Επικρατείας, αλλά αναλαμβάνει και την ευθύνη προσελκύσεως ξένων επενδύσεων, έργο το οποίο έκανε ατύπως στο διαρρεύσαν 11μηνο, έχοντας προκαλέσει την ενόχληση των (τότε) καθ’ ύλη αρμοδίων Υπουργών.
Ατού στην νέα κυβέρνηση, θεωρείται κι ο Υπουργός Υγείας Ανδρέας Λοβέρδος, ο οποίος «έλυσε» – με το γνωστό αντιλαϊκό τρόπο και παρά τις έντονες αντιδράσεις – την καυτή παράτα του ασφαλιστικού και των συντάξεων και έτσι μετακόμισε στο Υπουργείο αυτό, παραδίδοντας το Υπουργείο Εργασίας στην Λούκα Κατσέλη, η οποία είχε πολλά προβλήματα στη συνεργασία της, ως Υπουργού Οικονομίας και Αναπτύξεως, με το Γιώργο Παπακωνσταντίνου, καθώς είχαν σαφώς διαφορετική προσέγγιση στα οικονομικά ζητήματα. Πιο λαϊκιστική, η κα Κατσέλη και πιο νεοφιλελεύθερη ο κ. Παπακωνσταντίνου.
Από πολλούς αναλυτές δεν θεωρείται τυχαίο πως ο εκφράζων και τμήμα του παλαιού ΠΑΣΟΚ και πολλάκις διαφωνήσας με την αντιλαϊκή πολιτική της κυβερνήσεως, μέχρι πρότινος Γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδος του Κινήματος και πρώην Υπουργός Ναυτιλίας (επί θητείας του θρηνήσαμε τους 82 νεκρούς του ναυαγίου του πλοίου «Σάμινα») Χρήστος Παπουτσής ανέλαβε την ηλεκτρική καρέκλα του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη και έτσι «θα καταλάβει πόσα απίδια έχει ο σάκος», όπως έλεγε έμπειρο κοινοβουλευτικό στέλεχος.
Ο ίδιος πρόσθετε ότι ο κ. Παπουτσής έκανε ανέξοδη κριτική εξ αριστερών και τώρα «μαντρώθηκε» κι έγινε Υπουργός. Και μάλιστα Υπουργός σε ένα Υπουργείο που, εκ των πραγμάτων, θα κληθεί (ως κατασταλτικός μηχανισμός του κράτους) να «διαχειρισθεί» τα ζητήματα, όχι μόνο της τρομοκρατίας (που παραμένει ανοιχτή πληγή) αλλά και των, θεωρούμενων ως βεβαίων, κοινωνικών αντιδράσεων.
Επισημαίνεται πως οι κ. Ραγκούσης, Παπακωνσταντίνου, Χρυσοχοΐδης, Λοβέρδος και Παμπούκης, όπως και η κ. Άννα Διαμαντοπούλου (που παρέμεινε στο κρίσιμο πόστο της Υπουργού Παιδείας) κάθε άλλο παρά λαϊκιστές μπορεί να θεωρηθούν και μάλιστα από την πρώτη μέρα που εισήλθαν στην κυβέρνηση είχαν ταχθεί υπέρ της αμέσου λήψεως σκληρών μέτρων για την αποφυγή της χρεοκοπίας.
Έχουν δε ενιαία αντίληψη για τις «ανατροπές» που θεωρούν ότι απαιτούνται στην κρατική μηχανή και στην οικονομία, οπότε με την «αναβάθμισή» τους σε θέσεις – κλειδιά εξαλείφονται οι ιδεολογικές συγκρούσεις, που αποτελούσαν τροχοπέδη στο προηγούμενο σχήμα.
Οι προαναφερθέντες Υπουργοί ουδεμία σχέση είχαν με το παλαιό ΠΑΣΟΚ (αυτό που έχει την αναφορά του στον Ανδρέα Παπανδρέου – το αντίθετο μάλιστα ορισμένοι εξ αυτών είχαν υπηρετήσει ενθέρμως τον σημιτικό εκσυγχρονισμό) ο δε πρωθυπουργός επιδιώκει να τους «συνταιριάξει» με τους παλαιούς και έμπειρους (με αναφορά στο παλαιό ΠΑΣΟΚ) τους οποίους έβαλε στην κυβέρνησή του, δηλαδή τον Κώστα Σκανδαλίδη, τον Χρήστο Παπουτσή και τον Τηλέμαχο Χυτήρη.
Ας μη λησμονούμε, επίσης, ότι ο Γ. Α. Παπανδρέου ευελπιστώντας στην αξιοποίηση της όποιας επιρροής (θέλει να πιστεύει ότι μπορεί ακόμη να) διαθέτουν στο συνδικαλιστικό κίνημα, «μάντρωσε» στην κυβέρνηση και τους πρώην συνδικαλιστές Γιάννη Κουτσούκο και Δημ. Κουσελά, ενώ αναβάθμισε σε αναπληρωτή Υπουργό, τον έμπειρο υφυπουργό Εργασίας Γιώργο Κουτρουμάνη.
Εν πάση περιπτώσει, ο πρωθυπουργός εγκατέλειψε τις όποιες διακηρύξεις του για «ολιγομελές» και «ευέλικτο» κυβερνητικό σχήμα και συγκρότησε κυβέρνηση 48 ατόμων, τηρώντας τις όποιες εσωτερικές και γεωγραφικές ισορροπίες, αλλά προσβλέπει σ’ αυτήν για την προώθηση των «αλλαγών» που οραματίζεται.
Ο παλαίμαχος κομμουνιστής ηγέτης Χαρίλαος Φλωράκης συνήθιζε να λέει ότι στην πολιτική «οι νύχτες είναι γκαστρωμένες». Δεν είναι δε λίγοι εκείνοι, που, με αφορμή το μεταμεσονύχτιο ανασχηματισμό και με δεδομένο ότι η πολιτική σκληρής λιτότητας παραμένει, μήπως η νέα κυβέρνηση αποδειχθεί ανεμογκάστρι...
