* Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com) Σύνδεσμος Ημερησίων Περιφερειακών Εφημερίδων
Μια ανάσα, κατά τα φαινόμενα, δίνει στα νοικοκυριά με χρέη, η εφαρμογή του νόμου σχετικού με τις ρυθμίσεις οφειλών. Πρόκειται για τον νόμο 3869/2010 που αφορά στη «ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων και άλλες διατάξεις». Σε μια εποχή όπου τα χρέη συσσωρεύονται μέρα με τη μέρα, σε ένα θολό τοπίο από την αδυναμία αποπληρωμής χρεών από χιλιάδες πολίτες, που για τον ένα ή τον άλλο λόγο βρέθηκαν στην εν λόγω δυσάρεστη θέση, η εφαρμογή του νόμου αυτού έρχεται ως σανίδα σωτηρίας ή απλά ως μια ακόμη ευκαιρία για τους δανειολήπτες να βγουν από το σκοτεινό τούνελ της μη ανταπόκρισης στις υποχρεώσεις τους.
Όπως λέγεται, τουλάχιστον 150.000 θα είναι οι δανειολήπτες που θα προστρέξουν να επωφεληθούν από το νέο αυτό νόμο. Το θέμα βέβαια είναι τι θα πράξουν οι τράπεζες, με δεδομένη την τραγική κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Γιατί, όσο και να διαβεβαιώνεται από τραπεζικά στελέχη ότι οι τράπεζες εκτιμούν τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που οδηγούν τους δανειολήπτες σε αδυναμία αποπληρωμής, η πίεση που ασκούν καθημερινά σε όσους χρωστούν είναι αφόρητη. Την ψήφιση του προαναφερθέντος νόμου χαιρέτησε το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών – ΚΕ.Π.ΚΑ. Είναι σίγουρα ένα βήμα για την ανακούφιση των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και μια κίνηση συμπαράστασης προς όλους όσους χρωστούν.
Τρία είναι τα στάδια ρύθμισης χρεών: Πρόκειται συγκεκριμένα για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, τον δικαστικό συμβιβασμό και τη δικαστική ρύθμιση των χρεών. Στο πρώτο στάδιο (εξωδικαστικός συμβιβασμός) γίνεται προσπάθεια συμβιβασμού του οφειλέτη με τον πιστωτή του. Βέβαια, τις περισσότερες φορές ο συμβιβασμός αυτός αποτυγχάνει καθώς προσκρούει στην αδιαλλαξία του πιστωτή. Και μην ξεχνάμε πως οι οφειλέτες δεν είναι, όπως κάποιοι ισχυρίζονται, «τρωκτικά». Τουναντίον οι πιστωτές πιέζουν αφόρητα και απειλούν ποικιλοτρόπως τους οφειλέτες.
Ας δούμε όμως τι γίνεται παρακάτω. Μετά την πρώτη απόπειρα συμβιβασμού και σε περίπτωση αποτυχίας, ο φορέας που βοήθησε τον οφειλέτη εκδίδει βεβαίωση αποτυχίας του συμβιβασμού. Ακολούθως, ο οφειλέτης καταθέτει στο Ειρηνοδικείο αίτηση για ρύθμιση οφειλών. Στην αίτηση αναφέρει τις οφειλές του, τα οικογενειακά του εισοδήματα, την περιουσία του και βεβαίωση ότι απέτυχε ο εξωδικαστικός συμβιβασμός. Έτσι, αναλαμβάνει τώρα το Ειρηνοδικείο να συμβιβάσει τα δύο μέρη (δικαστικός συμβιβασμός). Βλέπουμε λοιπόν ότι καταβάλλεται μια δεύτερη προσπάθεια συμβιβασμού και τα περιθώρια για διευθέτηση των διαφορών αυξάνουν. Ή τουλάχιστον γίνεται ότι είναι δυνατόν προκειμένου να υπάρξει μια λύση για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά.
Βέβαια και σε αυτό το στάδιο υπάρχει η περίπτωση να μην μπορούν και πάλι να ρυθμιστούν τα χρέη, οπότε ο πιστωτής παραπέμπει τον οφειλέτη στα δικαστήρια. Σε αυτό το σημείο και σε αυτό τα στάδιο (δικαστική ρύθμιση χρεών), θα πρέπει - κατά τη γνώμη μου - να καταβληθούν μεγάλες προσπάθειες για την καλύτερη ρύθμιση των χρεών, και να εξαντληθεί η καλή θέληση μεταξύ των δύο μερών. Πρόκειται για μια πολύ ευαίσθητη φάση και στάδιο για τη σύνταξη ενός κοινά αποδεκτού σχεδίου αποπληρωμής. Αν και σε αυτό όμως το στάδιο δεν υπάρξει αποτέλεσμα, τότε η ρύθμιση των οφειλών γίνεται ενώπιον δικαστηρίου όπου μπορεί να διαταχθεί ρευστοποίηση της ακίνητης περιουσίας του οφειλέτη, εξαιρουμένης της πρώτης κατοικίας. Να σημειωθεί ότι μέχρι την 3η Φεβρουαρίου 2011 απαγορεύεται ο πλειστηριασμός της πρώτης κατοικίας.
Οι φορείς που θα βοηθούν τους οφειλέτες στο πρώτο στάδιο συμβιβασμού είναι ο Συνήγορος Καταναλωτή, οι Επιτροπές Φιλικού Διακανονισμού στις κατά τόπους νομαρχίες, οι Ενώσεις Καταναλωτών που είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο Ενώσεων Καταναλωτών, ο Μεσολαβητής Τραπεζών – Επενδυτικών Υπηρεσιών και δικηγόροι.
Σε κάθε περίπτωση, όπως διαπιστώνει κανείς και με την πρώτη ματιά, το νομοσχέδιο για τη ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων και άλλες διατάξεις, δίνει τη δυνατότητα στα «φεσωμένα» νοικοκυριά να ελιχθούν και να κερδίσουν κάποιο χρόνο προκειμένου να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους απέναντι στους κάθε λογής πιστωτές. Δεν φτάνει όμως μόνο αυτός ο νόμος, που ρίχνει κάποιο φως στο τούνελ. Πρέπει και οι ίδιοι οι πιστωτές - και ειδικά οι τράπεζες - να αλλάξουν την πολιτική τους, εναρμονιζόμενες με τα νέα οικονομικά δεδομένα. Οι τράπεζες βέβαια από τη μεριά τους θεωρούν ότι αναγνωρίζουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά και ανακοινώνουν ότι έχουν προχωρήσει – ειδικά τους τελευταίους μήνες - σε αναδιαρθρώσεις και αναχρηματοδοτήσεις δανείων με ευνοϊκούς όρους, που έχουν θετική ανταπόκριση από την πελατεία τους.
Αρκεί όμως αυτή η κίνηση από την πλευρά των τραπεζών; Ο νόμος 3869/2010 είναι ένα θετικό βήμα προς την ανακούφιση των οφειλετών στην δίνη μιας μεγάλης οικονομικής κρίσης. Απομένει να δούμε αν ο νόμος αυτός θα έχει τα αναμενόμενα θετικά αποτελέσματα και την ανταπόκριση από την πλευρά των πιστωτών που καλούνται να ξεσφίξουν το ζωνάρι. Με δεδομένο ότι πολλοί είναι οι φορείς που εμπλέκονται ειδικά στο πρώτο στάδιο, οι ελπίδες για ρυθμίσεις και διακανονισμούς αυξάνονται. Και τουλάχιστον οι ευκαιρίες για ρυθμίσεις χρεών πολλαπλασιάζονται. Αρκεί βέβαια να επιδεικνύεται και η ανάλογη διάθεση μεταξύ πιστωτών και οφειλετών και το κράτος να μην παραμένει απλά παθητικός θεατής.
