Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)
Σύνδεσμος Ημερησίων Περιφερειακών Εφημερίδων
Μεγαλώνει το πρόβλημα των εξαρτήσεων με το πέρας του χρόνου, παρά τις διεθνείς προσπάθειες για έλεγχο της κατάστασης και τις υποστηρικτικές δράσεις για τους κάθε λογής εξαρτημένους. Αλκοόλ, κάπνισμα και χρήση ναρκωτικών ουσιών εξακολουθούν να αφαιρούν τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως και τα κράτη αποδεικνύονται ανίσχυρα να προστατέψουν τους πολίτες τους. Οι εξαρτήσεις όχι απλά δεν καταπολεμούνται αποτελεσματικά αλλά νέοι δρόμοι εμπορίου και νόμιμη προσφορά προϊόντων καπνού ή αλκοόλης μετατρέπουν σε εφιάλτη τη ζωή των πολιτών που ανυποψίαστοι για τις σοβαρές παρενέργειες από την υπερβολική χρήση επιδίδονται σε καταχρήσεις, αγνοώντας τους σοβαρούς κινδύνους για την υγεία από τις κάθε είδους εξαρτήσεις. Το ποσοστό των προβληματικών χρηστών (άτομα με σοβαρή τοξικοεξάρτηση) ανέρχεται σε 26 εκατ. άτομα, και αντιστοιχεί στο 0,6% του ενήλικου πληθυσμού του πλανήτη. Ο καπνός σκοτώνει 5 εκατ. ανθρώπους ετησίως. Το αλκοόλ περίπου 2,5 εκατ. και τα ναρκωτικά παγκοσμίως περίπου 200.000 άτομα το χρόνο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, από τους 600.000 που κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας του παθητικού καπνίσματος, σχεδόν τα δύο τρίτα είναι γυναίκες. Σε όλο τον κόσμο, περισσότερες από 1,5 εκατ. γυναίκες πεθαίνουν κάθε χρόνο από τη χρήση καπνού. Η πλειονότητα αυτών των θανάτων εμφανίζονται σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Χωρίς συντονισμένη δράση, ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να ανέλθει σε 2,5 εκατομμύρια γυναίκες μέχρι το 2030. Έκθεση του ΟΗΕ για τα Ναρκωτικά κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την άνοδο στην προσφορά ναρκωτικών. Το 2007, στο Αφγανιστάν σημειώθηκε σοδιά-ρεκόρ οπίου, με συνέπεια η παγκόσμια παράνομη παραγωγή οπίου να έχει διπλασιαστεί σε σχέση με το 2005. Στην Κολομβία, η καλλιέργεια κόκας αυξήθηκε κατά 27% το 2007, αν και παραμένει περίπου 40% χαμηλότερη από το 2000.
ΝΕΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΕΜΠΟΡΙΟΥ
Εκθέσεις του ΟΗΕ αποκαλύπτουν την ύπαρξη συστημικών αλλαγών στους κύριους δρόμους των ναρκωτικών, ιδιαίτερα για την κοκαΐνη. Εξαιτίας της σταθερής ζήτησης της κοκαΐνης στην Ευρώπη και τη βελτίωση του ελέγχου στις παραδοσιακές οδούς, οι έμποροι των ναρκωτικών έχουν στοχοποιήσει τη Βόρεια Αφρική. Κράτη στην Καραϊβική, την Κεντρική Αμερική και τη Δυτική Αφρική, όπως και οι γειτονικές περιοχές του Μεξικού, βρίσκονται ανάμεσα στους μεγαλύτερους παραγωγούς κόκας και τους μεγαλύτερους καταναλωτές
ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Σύμφωνα με άλλα επίσημα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, στην κατανάλωση αλκοόλ οφείλεται παγκοσμίως το 4,0% των χαμένων ετών ζωής από πρώιμη θνησιμότητα ή ανικανότητα (58,3 εκατ.), ποσοστό που ειδικά για τους άνδρες ανέρχεται σε 6,5% έναντι 1,3% για τις γυναίκες.
Εντούτοις, στον ευρωπαϊκό χώρο το ποσοστό των χαμένων ετών ζωής από πρώιμη θνησιμότητα ή ανικανότητα εξαιτίας του αλκοόλ ανέρχεται στο 9,2%. Μάλιστα, ειδικά στους άνδρες το ποσοστό των χαμένων ετών ζωής από πρώιμη θνησιμότητα ή ανικανότητα εξαιτίας του αλκοόλ φτάνει στο 14%, έναντι 3,3% στις γυναίκες. Οι εκτιμήσεις αυτές αναγάγουν το αλκοόλ στο δεύτερο σημαντικότερο συμπεριφορικό παράγοντα κινδύνου για την Ευρώπη, μετά το κάπνισμα (WHO - Global Status Report on Alcohol 2004). Για το κάπνισμα, τέλος, τα στοιχεία με τον καιρό είναι ολοένα και πιο δραματικά.
ΠΑΡΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ
Η κατάσταση δεν αναμένεται να βελτιωθεί – τουναντίον φαίνεται πως συνεχώς ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι πέφτουν στις εξαρτήσεις του καπνίσματος, του αλκοόλ και των κάθε λογής ναρκωτικών. Οι έρευνες βέβαια πληθαίνουν, οι δράσεις προσπαθούν να περιορίσουν κατά το δυνατό το πρόβλημα, οι εξαρτήσεις όμως δεν λένε να κοπάσουν. Τα ίδια τα κράτη πολλάκις στηρίζουν σιωπηλά τις καπνοβιομηχανίες αλλά και τις εταιρίες αλκοολούχων ποτών, αφήνοντας υπογείως να λαμβάνει χώρα ένα απίστευτο παρεμπόριο στα κάθε λογής ναρκωτικά, με τα γνωστά αποτελέσματα. Την ίδια ώρα, οι τοξικομανείς αλλά και οι εθισμένοι στο αλκοόλ και το κάπνισμα οδεύουν σταθερά προς την καταστροφή. Περιμένοντας μια πιο δραστική πολιτική στο μέλλον, αλλά και τη συνέχιση της εθελοντικής προσπάθειας πολλών οργανώσεων για την καταπολέμηση των εξαρτήσεων, θα συνεχίσουμε να δημοσιοποιούμε σοβαρά στατιστικά στοιχεία που σχετίζονται με την απώλεια ζωής από το αλκοόλ, το κάπνισμα και τα ναρκωτικά. Τη μάστιγα που αν δεν υπενθυμίζουμε, θα συνεχίζει να επιφέρει το ένα μετά το άλλο συντριπτικά χτυπήματα κατά της νεολαίας και όχι μόνο. Εξαρτήσεις που αν δεν στιγματίζουμε, θα συνεχίζουν να υποβαθμίζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής αλλά κυρίως να την αφαιρούν.
