Οι μνήμες της αποφράδας μέρας της 20ής Ιουλίου 1974 αναβιώνουν και φέτος όπως κάθε χρόνο με τη συμπλήρωση 36 χρόνων από την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο. Οι Τούρκοι χτυπούν ανελέητα το πολυβασανισμένο νησί. Αεροσκάφη ρίχνουν αλεξιπτωτιστές κοντά στο χωριό Κιόνελι. Αξιωματικοί, οπλίτες από την Ελλάδα και Έλληνες από την Κύπρο πολεμούν πλάι- πλάι. Βομβαρδιστικά αεροσκάφη χτυπούν το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ. Η αίθουσα επιχειρήσεων και τα γύρω κτίρια του Διοικητηρίου γίνονται ο πρώτος στόχος του Τούρκου εισβολέα. Σε δευτερόλεπτα η εικόνα γίνεται πραγματικά βιβλική. Οι στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ γράφουν χρυσές σελίδες δόξας και απαράμιλλου ηρωισμού. Ακόμη και όταν τα πάντα έχουν κριθεί μένουν εκεί όπου τους έταξε η πατρίδα ζηλεύοντας τη δόξα των τριακοσίων του Λεωνίδα, γράφοντας ξανά την ιστορία με το νεανικό τους αίμα.
Και ενώ όλα αυτά συμβαίνουν στο νησί, στην Ελλάδα παίρνεται η απόφαση για μια αεροπορική αποστολή από τις πιο επικίνδυνες και ηρωικότερες στην ιστορία της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας που δίκαια θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως επιχείρηση αυτοκτονίας με την κωδική ονομασία «ΝΙΚΗ». Ο συγγραφέας Κακολύρης στο βιβλίο του με τον ομώνυμο τίτλο αναφέρεται σε μία από τις πιο παράτολμες επιχειρήσεις στην πολεμική αεροπορική ιστορία που ήταν άγνωστη για τον πολύ κόσμο και διαδραματίστηκε την 21η Ιουλίου του 1974 κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, από την 354 Μοίρα Τακτικών Μεταφορών με αεροσκάφη noratlas και είχε σαν στόχο τη μεταφορά καταδρομέων στην Κύπρο, για την ενίσχυση των μαχόμενων Ελλήνων στο νησί. Διοικητής της Α΄ μοίρας καταδρομών ήταν ο Γιώργος Παπαμελετίου και υποδιοικητής ο Άγγελος Αβραμίδης. Τα αεροσκάφη αν και καταπονημένα από τα χρόνια και τις αναρίθμητες πτήσεις πήραν θέσεις και απογειώθηκαν με διαφορά πέντε λεπτών το ένα από το άλλο, έχοντας από τριάντα καταδρομείς το καθένα με πλήρες φορτίο που σήμαινε βάρος 5.000 κιλών.
Οι αεροπόροι αυτής της αποστολής στο σύνολό τους απετέλεσαν λαμπρό παράδειγμα θάρρους και πίστης στον όρκο του καθήκοντος, αφού με 15 μεταφορικά αεροσκάφη υπέρβαρα κατά 50%, χωρίς κανένα ραδιοβοήθημα, πετώντας νύχτα στα 300-400 πόδια πάνω από τη θάλασσα κάλυψαν 1.500 μίλια έχοντας οριακά καύσιμα για την επιστροφή, σε μια περιοχή η οποία ελέγχετο αποκλειστικά από τον εχθρό. Μέχρι τα μεσάνυχτα απογειώθηκαν από τη Σούδα 14 noratlas. Μετά ο συντονιστής της επιχείρησης διέκοψε τις πτήσεις γιατί η προσγείωση των αεροσκαφών έπρεπε να γίνει νύχτα πριν από το φως της 22ας Ιουλίου. Πέντε noratlas δεν απογειώθηκαν. Ο κυβερνήτης του «Νίκη 15» (Πετρουλάκης) όμως είχε αντίρρηση και απογειώθηκε μη υπακούοντας στη διαταγή. Ήταν μια πράξη παράτυπη και παράτολμη, απογειώθηκε και έλαβε επιτυχημένα μέρος σε αυτήν την παράτολμη αποστολή, η οποία μαζί με την δράση της ΕΛΔΥΚ, και των Ελλαδιτών αξιωματικών της Εθνικής Φρουράς, έγιναν η αιτία να αναγραφεί και η λέξη «ΚΥΠΡΟΣ» στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Τώρα τα 15 noratlas με τους ηρωικούς καταδρομείς της Α’ μοίρας Αλεξιπτωτιστών πετούσαν στο σκοτάδι λίγα μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Μόλις τα αεροσκάφη πέρασαν τα βουνά της ανατολικής Κρήτης, άρχισαν κάθοδο για τα 500 πόδια με ταχύτητα 140 κόμβων και από εκεί για το FIR Αθηνών-Καΐρου.
Για τέσσερις περίπου ώρες θα βρίσκονταν χωρίς προστασία μέσα στην ακτίνα δράσεως της εχθρικής αεροπορίας. Στα πρόσωπα των παιδιών αυτών όμως δεν υπήρχε ούτε η παραμικρή σκιά φόβου, ήξεραν πού πήγαιναν και τους κινδύνους που θα αντιμετώπιζαν. Το μόνο μέλημά τους ήταν να φτάσουν και να βοηθήσουν τα αδέρφια τους που έδιναν άνιση μάχη με τον κατακτητή.
Πλησιάζοντας τις ακτές της Κύπρου έβλεπαν τα φώτα του Ακρωτηρίου και έκαναν στροφή 15 μίλια νότια της Λάρνακας. Από εκεί πέρασαν από το όρος Τρόοδος με πορεία για Λευκωσία. Πρέπει να τονιστεί πως σε όλη τη διάρκεια της πτήσης από τη Σούδα, τα αεροσκάφη πετούσαν με σιγή ασυρμάτου για να μην εντοπιστούν, με σβηστά φώτα και με μόνη βοήθεια αυτή την εμπειρία των αεροναυτίλων που έδιναν την πορεία με ανύπαρκτα ουσιαστικά μέσα στους κυβερνήτες. Η Μεγαλόνησος ήταν στο σκοτάδι, και μόνο οι φωτιές που έκαιγαν από τους βομβαρδισμούς της προηγούμενης μέρας φώτιζαν το τοπίο. Τα τροχιοδεικτικά βλήματα από τα αντιαεροπορικά πυρά σκορπίζονταν προς όλες τις κατευθύνσεις. Εκτυφλωτικές λάμψεις από τα βλήματα όπου έσκαγαν δίπλα στα αεροπλάνα ξέσχιζαν τον ουρανό. Το βράδυ εκείνο, όλοι ανεξαιρέτως, εχθροί και φίλοι χτυπούσαν τα noratlas που αγνοούσαν την ταυτότητά τους. Η προσέγγιση ήταν εφιαλτική, οι κυβερνήτες των αεροσκαφών προσπαθούσαν με απεγνωσμένους ελιγμούς να αποφύγουν τα πυρά, τα χειριστήρια έτρεμαν από τα οριακά σημεία που είχαν φτάσει τα noratlas και οι μηχανές μούγκριζαν από τη μέγιστη ισχύ που προσπαθούσαν να πάρουν. Δυστυχώς το σήμα για «όπλα δεσμευμένα» δεν έφτασε σε όλες τις αντιαεροπορικές συστοιχίες της Εθνικής Φρουράς στον πέριξ του αεροδρομίου χώρο που ήταν ταγμένα, από αλυσιδωτά λάθη της διοίκησης. Κάποιοι ήταν τυχεροί. Άλλοι όχι. Το «Νίκη 4» (Παναγόπουλος) χτυπήθηκε καίρια στην περιοχή της Μακεδονίτισσας. Τέσσερις αεροπόροι και 27 καταδρομείς έμειναν στα άγια κυπριακά χώματα να φυλάγουν Θερμοπύλες πιστοί στον όρκο της πατρίδας τους. Ο Ηλίας Δαλαμάγκας από το Μεσοχώρι Λάρισας ήταν ένας από αυτούς. Μοναδικός επιζήσας ο καταδρομέας Αθανάσιος Ζαφειρίου ο οποίος πήδηξε στο κενό λίγο πριν συντριβεί το αεροσκάφος.
Το αεροσκάφος «Νίκη 3» είχε δεχτεί αμέτρητες σφαίρες και κείτονταν σαν πληγωμένος αετός εκτός διαδρόμου. Με υπεράνθρωπες προσπάθειες το πλήρωμα και οι υπόλοιποι καταδρομείς κατόρθωσαν να βγάλουν πριν καεί τα δύο νεκρά παλικάρια και τους δέκα τραυματισμένους συναδέλφους τους. Το «Νίκη 7» (Δημητρός) κάπνιζε κατεστραμμένο από τα αντιαεροπορικά. Και η ζημιά θα ήταν ακόμα μεγαλύτερη αν από τύχη, το αντιαεροπορικό που το έπληξε δεν πάθαινε εμπλοκή. Επίσης το «Νίκη 10» (Αδαμόπουλος) έπαθε σοβαρές ζημίες και τα πληρώματά τους τα πυρπόλησαν για να μην πέσουν στα χέρια του εχθρού. Η δύναμη έλαβε εντολή να ενισχύσει τη δύναμη της ΕΛΔΥΚ που ήδη βρισκόταν στο αεροδρόμιο. Οι ανεπανάληπτες πράξεις ηρωισμού και αυτοθυσίας, που διαδραματίστηκαν στις μάχες που έδωσαν στη συνέχεια στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας, οι καταδρομείς δικαίωσαν τη θυσία των 4 πιλότων και των 29 νεκρών καταδρομέων συναδέλφων τους. Σήμερα μετά από 36 χρόνια σκύβουμε ευλαβικά για μια ακόμη φορά το κεφάλι στη μνήμη όλων εκείνων των ηρωικών νεκρών παραδειγματιζόμενοι από τον ηρωισμό, την αυτοθυσία και την αγάπη τους για την Πατρίδα.
ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥΣ Η ΜΝΗΜΗ.
Ο Δημήτρης Σ. Δραγανιδάκης, είναι Πρόεδρος της Λέσχης Ελλήνων Καταδρομέων Λάρισας
