Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com) Σύνδεσμος Ημερησίων Περιφερειακών Εφημερίδων
Εντυπωσιακά στοιχεία για τη μετανάστευση στη χώρα μας παρέχουν οι «Γιατροί χωρίς Σύνορα». Σύμφωνα με τα στοιχεία, σε ετήσια βάση δεκάδες χιλιάδες μετανάστες και αιτούντες άσυλο φτάνουν στην Ελλάδα, μία από τις κύριες πύλες εισόδου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2009, καταγράφηκαν 36.472 συλλήψεις μεταναστών χωρίς έγγραφα στα χερσαία και θαλάσσια ελληνοτουρκικά σύνορα. Πολλοί από αυτούς έχουν εγκαταλείψει τις χώρες τους εξαιτίας του πολέμου, της αστάθειας, των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή λόγω της μεγάλης φτώχειας. Οι περισσότεροι μετανάστες χωρίς έγγραφα που εισέρχονται στη χώρα από τα ανατολικά σύνορα κατάγονται από το Αφγανιστάν, ενώ αρκετοί άλλοι προέρχονται από το Ιράκ, τη Σομαλία, την Παλαιστίνη και το Πακιστάν. Ανάμεσα σε αυτούς που αποφασίζουν να πραγματοποιήσουν το δύσκολο το ταξίδι προς την Ευρώπη, συγκαταλέγονται όλο και περισσότερο οικογένειες με παιδιά και ασυνόδευτοι ανήλικοι. Ελλείψει νόμιμων οδών μετανάστευσης προς την Ευρώπη οι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες διακινητών, με αποτέλεσμα συχνά να πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης και βίαιης μεταχείρισης από εγκληματικά δίκτυα. Αυτή είναι η ενδεικτική κατάσταση που επικρατεί αναφορικά με τους μετανάστες και αιτούντες άσυλο, που τόσο κόπτονται «φανατικοί κύκλοι» στην Ελλάδα (με πρώτο και καλύτερο τον πρόεδρο του ΛΑ.Ο.Σ.) να εξαφανιστούν σχεδόν από προσώπου γης! Οι μετανάστες και αιτούντες άσυλο, σπρωγμένοι από τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης στις χώρες τους, από τις πλείστες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αναγκάζονται εκ των πραγμάτων να περάσουν μέσα από τη χώρα μας, στοχεύοντας να καταλήξουν στην Κεντρική Ευρώπη. Πολλοί από αυτούς βέβαια ζητούν πολιτικό άσυλο και αποτελεσματική προστασία, αλλά προπάντων μη επαναπροώθηση. Τα κυκλώματα βέβαια γύρω από την προσφορά και εξασφάλιση «ασφαλούς διόδου» στην Ελλάδα, δίνουν και παίρνουν. Στην καλύτερη περίπτωση, οι έμποροι της ανθρώπινης ανάγκης τους εγκαταλείπουν αβοήθητους στις ανοιχτές θάλασσες, αφού προηγουμένως έχουν εισπράξει τις διόλου ευκαταφρόνητες αμοιβές... Στη χειρότερη, τους προδίδουν οι ίδιοι. Από τις εξετάσεις που πραγματοποίησαν οι «Γιατροί χωρίς Σύνορα» σε μετανάστες και αιτούντες άσυλο που κρατούνται γιατί δεν έχουν νόμιμα έγγραφα, διαπίστωσαν πως πολλοί από αυτούς διακατέχονται από κρίσεις πανικού και φόβο, θλίψη, κατάθλιψη, ενώ αρκετοί έχουν κάνει απόπειρες αυτοκτονίας.
ΑΘΛΙΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ
Σύμφωνα με όσα κατέγραψε η οργάνωση, τα κέντρα κράτησης στην Ελλάδα είναι επιεικώς απαράδεκτα και δεν ανταποκρίνονται στα διεθνή πρότυπα. Οι συνθήκες υγιεινής είναι άθλιες, τα κτίρια ακατάλληλα και ο συνωστισμός κύριο χαρακτηριστικό της κατάστασης που επικρατεί. Είναι πρόσφατο το παράδειγμα από τα κέντρα κράτησης της Παγανής στη Λέσβο και της Βέννας στην Ροδόπη. Απουσία διερμηνέων, ανύπαρκτη ιατρική φροντίδα και παντελής απουσία ψυχολογικής υποστήριξης, συνθέτουν την θλιβερή εικόνα στα κέντρα κράτησης. Οι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο δε λαμβάνουν επίσης την στοιχειώδη πληροφόρηση γύρω από τη νομική τους κατάσταση και το καθεστώς κράτησής τους, ενώ δεν τους αποσαφηνίζεται το τι θα γίνει τελικά με την περίπτωσή τους. Στην κυριολεξία, ζουν σε συνθήκες που σε καμία περίπτωση δεν θυμίζουν ευρωπαϊκή χώρα!
ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΛΛΗΨΕΩΝ
Σύμφωνα με τα στοιχεία, μόνο το 2009, στα θαλάσσια σύνορα με την Τουρκία συνελήφθησαν κοντά στους 30.000 μετανάστες, ενώ οι συλλήψεις από την αστυνομία κατά μήκος των ελληνοτουρκικών συνόρων, έφτασαν τις 9.000. Οι περισσότεροι μετανάστες και αιτούντες άσυλο είναι Αφγανοί, Ιρακινοί, Παλαιστίνιοι, Σομαλοί και Πακιστανοί. Όπως καταλαβαίνουμε, από τις χώρες προέλευσης, γίνεται σαφές ότι οι άνθρωποι αυτοί απλά επιζητούν την ασφαλή διαβίωση, μακριά από πολέμους, ανασφάλεια και σοβαρές καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτό βέβαια δεν περιμένουμε να το καταλάβουν οι ιθύνοντες των περήφανων ακροδεξιών κύκλων που το μόνο που επιτάσσουν είναι πάνω απ΄ όλα το «Πατρίς – Θρησκεία – Οικογένεια» και κάποιοι πιο ακραίοι την «καθαρότητα της φυλής». Οι «ζωές υπό κράτηση» όμως παραείναι πολλές και οι συνθήκες διαβίωσης υπεράνω ορίων αντοχής. Η πρόσβαση στα κέντρα κράτησης είναι πολύ περιορισμένη για τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ). Αντιπροσωπείες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόληψη των βασανιστηρίων, της Επιτροπής πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αλλά και της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, έχουν εκφράσει επανειλημμένως τις ανησυχίες τους για τις συνθήκες κράτησης. Και η ελληνική κυβέρνηση; Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά γενικά στους μετανάστες, ο πρωθυπουργός έχει δείξει ευαισθησία. Το ίδιο ενδιαφέρον όμως πρέπει να δείξει και για τους αιτούντες άσυλο που αντιμετωπίζουν σοβαρότατα προβλήματα. Πριν από καιρό, ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη, Σπύρος Βούγιας, έγινε αποδέκτης της απόγνωσης που διακατέχει τους κρατούντες - αιτούντες άσυλο και μη - μετανάστες στη Λέσβο. Έδειξε κατανόηση και υποσχέθηκε πως θα μεριμνήσει για να βελτιωθούν οι συνθήκες κράτησης αλλά και να δοθεί κάποια λύση στο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν. Παρόλα αυτά, μερικούς μήνες μετά, το πρόβλημα παραμένει ως έχει. Και η εικόνα της χώρας συνεχίζει να αμαυρώνεται. Όχι πως στην υπόλοιπη Ευρώπη τα πράγματα είναι καλύτερα (βλ.Ιταλία). Απλά, με δηλωμένη την κοινωνική ευαισθησία του πρωθυπουργού, θα περιμέναμε η κατάσταση να είναι σαφώς καλύτερη. Και φυσικά, οι φωνές περί «εκδίωξης» των προσφύγων και αιτούντων άσυλο, αλλά και οι «αγωνίες» περί υπερσυγκέντρωσης «ξένου στοιχείου» στην Ελλάδα, να έχουν οριστικά εκλείψει. Η κατάσταση πάντως δεν έχει παρουσιάσει μέχρι στιγμής σημάδια βελτίωσης. Ας ελπίσουμε πως στο εγγύς μέλλον κάτι θα διορθωθεί. Για ζωές μιλάμε και όχι για εμπορεύματα. Αν δεν το έχουν καταλάβει ακόμη, ειδικά ορισμένοι τυφλωμένοι από την γκαιμπελικού τύπου προπαγάνδα περί «ανωτερότητας του Έλληνα». Αν δεν το παρακολουθούν στενά κάποιοι από την κυβέρνηση που ναι μεν παρουσιάζονται ευαισθητοποιημένοι, αλλά κυρίως στα λόγια.
