Της Χρύσας Καραμανέ, εκπαιδευτικού του 33ου Δημοτικού Σχολείου Λάρισας, DEA Πανεπιστημίου Denis Diderot-Paris VII
Τα σεμινάρια Πεσταλότσι («Ρομά και Ανθρώπινα δικαιώματα: Πολιτιστικές και γλωσσολογικές όψεις στην κοινωνία») διοργανώνονται από το Συμβούλιο της Ευρώπης και απευθύνονται σε εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Είχα την τύχη να συμμετάσχω προσφάτως στο τριήμερο σεμινάριο που διοργανώθηκε στο Γκρατς της Αυστρίας. Συμμετείχαν δεκαπέντε εκπαιδευτικοί από ευρωπαϊκές χώρες (Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Ουγγαρία, Αυστρία, Ιταλία, Πορτογαλία, Πολωνία, Νορβηγία, Λιθουανία).
Οι εκπαιδευτικοί παρουσίασαν την πραγματικότητα της χώρας τους όσον αφορά την εκπαίδευση και το επίπεδο ζωής των Ρομά. Διαπιστώθηκαν από την πρώτη στιγμή κοινά θέματα σε όλες τις παρουσιάσεις: οι Ρομά είναι εγκατεστημένοι σε υποβαθμισμένες γειτονιές ενώ μετακινούνται συχνά για επαγγελματικούς λόγους. Σημειώθηκε η δυσκολία των μαθητών Ρομά να παρακολουθήσουν το σχολείο λόγω των μετακινήσεων ή επειδή η σχολική εκπαίδευση δεν αποτελεί μια αξία στην κοινωνία τους.
Είχαμε την ευκαιρία να επισκεφτούμε την πόλη του Oberwart. Εκεί ιδρύθηκε το πρώτο κέντρο πληροφόρησης Ρομά που βοηθάει όσους ψάχνουν για εργασία και όσους έχουν κοινωνικά προβλήματα. Το πρόγραμμα για «εκπαιδευτική βοήθεια σε Ρομά μαθητές» άρχισε το 1990. Δύο Ρομά δάσκαλοι βοηθούν τα παιδιά στα μαθήματά τους. Το 1993 άρχισε ένα ενδιαφέρον πρόγραμμα σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Γκρατζ. Ειδικός γλωσσολόγος και φοιτητές σχεδιάζουν μαζί με τους μαθητές γραμματική και λεξικό της γλώσσας των Ρομά του Burgenland.
Αξιόλογη προσπάθεια είναι το «Romano Centro» της Βιέννης. Μια σημαντική δράση του είναι οι Ρομά μεσολαβητές που βοηθούν τα παιδιά να ενταχθούν στο σχολείο. Γνωρίζοντας την κουλτούρα του σχολείου αλλά και των Ρομά οι παρεμβάσεις τους είναι πιο εύστοχες και τα παιδιά ενσωματώνονται καλύτερα στο σχολείο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε η εισήγηση της Ρομά διευθύντριας σχολείου της Ουγγαρίας που απευθύνεται αποκλειστικά σε μαθητές Ρομά. Στο πλαίσιο του σχολείου, λειτουργεί οικοτροφείο, που φιλοξενεί μαθητές από διάφορα μέρη της χώρας. Πέντε από τους δασκάλους είναι παλαιοί μαθητές του σχολείου. Δήλωσε ωστόσο – και αυτό είναι ίσως το πλέον ενδιαφέρον και διδακτικό - ότι το όνειρό της είναι να γίνει το σχολείο μικτό, δηλαδή να φοιτούν σ’ αυτό μαθητές μη Ρομά.
Σ’ αυτή την ενότητα του σεμιναρίου μας ζητήθηκε να παρουσιάσουμε τα βιβλία της γλώσσας που γράφτηκαν στα πλαίσια ειδικού προγράμματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Μέλη της συγγραφικής ομάδας ήταν δάσκαλοι των 33ου και 11ου Δημοτικών Σχολείων της Νέας Σμύρνης Λάρισας. Τα βιβλία αυτά χρησιμοποιούνται σε τμήματα ενισχυτικής διδασκαλίας για Ρομά μαθητές. Είναι χωρισμένα σε τρία επίπεδα, που το καθένα ανταποκρίνεται σε δύο τάξεις του Δημοτικού σχολείου. Το κάθε επίπεδο είναι χωρισμένο σε ενότητες με θέματα οικεία στους μαθητές Ρομά. Υπάρχουν παιγνιώδεις δραστηριότητες και παράρτημα με προγραφικές ασκήσεις στο α’ επίπεδο αλλά και γλωσσικές ασκήσεις στο β’ και γ’ επίπεδο. Τα βιβλία απέσπασαν εξαιρετικά θετικά σχόλια από τους συναδέλφους των άλλων χωρών.
Μέσα από την ενημέρωση από εκπαιδευτικούς με τους οποίους μοιραζόμαστε τις ίδιες αγωνίες, το σεμινάριο Πεσταλότσι ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία για την ανάπτυξη συνεργασίας με ευρωπαϊκά σχολεία στο πνεύμα της φράσης που αποτελεί το σύνθημα του σχολείου μας «μια γειτονιά, ένα σχολείο, μια αγκαλιά».
