Του Ευάγγελου Βλαχάκη
Τα απαράδεκτα και σκοτεινά σημεία της θρησκείας των προγόνων μας είχαν ήδη επισημάνει οι μεγάλοι σοφοί της αρχαιότητας. Οι αντιλήψεις του Πλάτωνα για το «όντως ον» ή του Αριστοτέλη για το «πρώτον κινούν» είναι εντελώς ασυμβίβαστες με την πολυθεΐα και την ειδωλολατρία των λαϊκών στρωμάτων της εποχής τους.
Ο Πλάτωνας μέμφεται τον Όμηρο, ότι παρουσιάζει τους θεούς γεμάτους πάθη, δίνοντας μία πολύ αρνητική αντίληψη του θείου. Οι Σκύθες, ένας λαός βάρβαρος και πολεμικός, όταν πληροφορήθηκαν όσα συνέβαιναν στη λατρεία του Διονύσου, απορούσαν πώς οι Έλληνες δέχονται να λατρεύουν έναν θεό, που αφαιρεί το νου τους. Ο ιερός Χρυσόστομος επισημαίνει ότι: «οι Έλληνες διά τούτο εισί βδελωκτοί, ότι τα πάθη εθεοποίουν, την μέν επιθυμίαν Αφροδίτην, τον δε θυμόν Άρην, την δε μέθην Διόνυσον προσειπόντες».
Αυτό ήταν ένα είδος οικονομίας του Θεού για να επικρατήσει φυσικά και αβίαστα η πίστη στο Χριστό, και να αναζητήσει ο ελληνισμός μια θρησκεία αντάξια του μεγαλείου του. Την αναζήτηση αυτή εκφράζει, η λατρεία στον «άγνωστο θεό», που έδωσε την αφορμή στον Απόστολο Παύλο να μιλήσει για τον Ιησού Χριστό στην Πνύκα των Αθηνών.
Φωτεινά πνεύματα της αρχαίας Ελλάδος, όπως ο Αισχύλος, ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας, ανέμεναν, έναν μεσσία ή λυτρωτή και, κατά κάποιον τρόπο, «προφήτευσαν» την έλευση του Χριστού. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της αρχαίας ελληνικής θρησκείας ήταν η πίστη στη μοίρα και στο ρόλο των μαντών στην καθημερινή ζωή.
«Στη Μοίρα δεν αντιστέκεται ούτε ο Άρης ο θεός του πολέμου. Στη Μοίρα υπακούουν ακόμα και οι θεοί». Όποιος προσπαθεί να ενεργήσει «υπέρ μόρον» (πάνω από ό,τι όρισε η Μοίρα), το μετανοεί πικρά. Οι μάντεις έπαιζαν καταλυτικό ρόλο στη ζωή των αρχαίων Ελλήνων. Στην αρχαία τραγωδία, η προσβολή στο μάντη, η περιφρόνηση των χρησμών του, θεωρείται ύβρη, που πληρώνεται ακριβά.
Στο χριστιανικό χώρο όπως είναι γνωστό, ο Θεός είναι πρόσωπο παντοδύναμο και ελεύθερο. Είναι πρόσωπο ελεύθερο σε απόλυτο βαθμό. Δεν δεσμεύεται από τίποτε. Ο άνθρωπος έχει δημιουργηθεί «κατ’ εικόνα» του Θεού, που σημαίνει ότι διαθέτει και αυτός ελευθερία βουλήσεως, το «αυτεξούσιον» κατά τη θεολογική γλώσσα.
Οι λατρευτικές πράξεις, των αρχαίων Ελλήνων, για να ευαρεστήσουν ή εξευμενίσουν κάποιο θεό, σήμερα στο φως του Χριστιανισμού, θεωρούνται εντελώς απαράδεκτες και ασυμβίβαστες με το πολιτιστικό τους επίπεδο, με την πρόοδο στα γράμματα, στις επιστήμες, στη φιλοσοφία, στις τέχνες.
Στη Σπάρτη στο «Λυμναίον ιερόν» που φυλασσόταν το ξόανο της «Ορθίας Αρτέμιδος» κατά την εορτήν μαστιγώνονταν έφηβοι. Το χτύπημα ήταν τόσο δυνατό ώστε να ρέει το αίμα για να ραντισθεί ο βωμός. Όσοι άντεχαν ονομάζονταν «βωμονίκαι».
Στην Αλέα της Αρκαδίας που εορτάζονταν τα «Σκιέρεια» προς τιμήν του Διονύσου η τελετουργία προέβλεπε μαστίγωση γυναικών. Επειδή όμως η μαστίγωση αυτή δεν ήταν επιθυμία των κατοίκων εγίνονταν με εντολή – χρησμό του Μαντείου των Δελφών.
Στην Αθήνα στα «Θεσμοφόρια» που τελούνταν προς τιμήν της Δήμητρας και της κόρης της Περσεφόνης, το τελετουργικό προέβλεπε «αισχρόν λόγον» για να γελάσει η Δήμητρα για το χωρισμό της Περσεφόνης.
Στον αρχαίο κόσμο αν κατηγορούσαν κάποιον για μία ανήθικη πράξη μπορούσε να πει: «Γιατί κατηγορείτε εμένα, έναν απλό θνητό; Αυτό το έκανε και ο μεγάλος θεός ο Δίας». Αναρίθμητες είναι οι μοιχίες, που διέπραξε ο Δίας με μεγάλες και μικρές θεές, αλλά και με απλές θνητές. Όταν συναντούσε εμπόδια μεταμορφώνονταν σε κάτι, σε αετό, σε ταύρο, σε χρυσή βροχή, σε κύκνο και πετύχαινε το σκοπό του.
Στον Ορχομενό της Βοιωτίας τρεις γυναίκες, κόρες του βασιλιά που αρνήθηκαν να λάβουν μέρος στα διονυσιακά όργια, παραφρόνησαν. Ο Διόνυσος (ή μάλλον το δαιμόνιο που κρύβονταν πίσω απ’ αυτόν) ενεργούσε εκδικητικά. Τα πονηρά πνεύματα χαίρονταν στην υποτίμηση του ανθρωπίνου προσώπου, στην εκδίκηση, στη γελοιοποίησή του, στο μίσος και στο θάνατο με την πρακτική των ανθρωποθυσιών. «Πάντες οι θεοί των εθνών δαιμόνια» (Ψ. 95,5).
Η άπειρη αγάπη και φιλανθρωπία του Αγίου Τριαδικού Θεού δεν ανέχτηκε την πλάνη και την απάτη που ο ανθρωποκτόνος διάβολος χρησιμοποιούσε για να καταδυναστεύσει την ανθρωπότητα με τα μαντεία, τους μάντεις, τις ιέρειες, τις ψευτοφλόγες και τους ψευτοθεούς και έστειλε τον Θεάνθρωπο Ιησού Χριστό τον μοναδικό Σωτήρα του κόσμου.
«Ούτω γάρ ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμον, ώστε τον υιόν αυτού τον μονογενή έδωκεν, ίνα πας ο πιστεύων εις αυτόν μη απόλητου, αλλ’ έχει ζωήν αιώνιον». (Ιω. 3,16).
