Από τον Μάξιμο Χαρακόπουλο
Το εντυπωσιακό ποσοστό της Λεπέν στη Γαλλία δημιούργησε αίσθηση στην Ευρώπη. Μπορεί να έχει τόση επιρροή ο ακροδεξιός λόγος στη χώρα που η επανάστασή της το 1789 συμβολίζει την απαρχή της εποχής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του ορθολογισμού; Το ίδιο μπορεί να αναρωτηθεί κανείς για τη δυναμική που αναπτύσσουν ακραία κινήματα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες με μακρά δημοκρατική παράδοση.
Είναι φανερό ότι η οικονομική κρίση συμπιέζει τα μεσαία κοινωνικά στρώματα της Ευρώπης, βάζει τέλος στο όνειρο της κοινωνικής ανόδου, της καταναλωτικής ευχέρειας, στην απόλαυση των παροχών ενός κοινωνικού κράτους. Και ταυτόχρονα, μεγεθύνει το πρόβλημα της μετανάστευσης, καθώς η πίτα μικραίνει και οι συνδαιτυμόνες πληθαίνουν.
Εισήλθαμε, λοιπόν, σε μια εποχή που πιστεύαμε ότι θα τη γνωρίζαμε μόνον από τα βιβλία της ιστορίας; Η Ευρώπη, έχει αποδείξει μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο -παρά τις πρόσφατες παλινωδίες της- ότι με διάλογο και συνεργασία μπορεί να βρίσκει λύσεις στα προβλήματά της.
Στην Ελλάδα, ανάλογη συζήτηση έχει ήδη «φουντώσει» από τα απρόσμενα υψηλά δημοσκοπικά ποσοστά μιας, έως πρόσφατα περιθωριακής, ομάδας της άκρας δεξιάς με αναφορές σε νέο-ναζιστικές ιδέες και πρακτικές.
Εξαρχής, βέβαια, να ξεκαθαρίσουμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία όσων δηλώνουν ότι προτίθενται να ψηφίσουν τη Χρυσή Αυγή, ούτε γνωρίζουν τι ακριβώς πρεσβεύει ούτε ποιοι είναι τα στελέχη της. Το υπόβαθρο που τροφοδοτεί τέτοιες προθέσεις μπορεί να αποδοθεί στο εκρηκτικό μείγμα αγανάκτησης και σύγχυσης που έχει διαμορφωθεί στην κοινωνία. Αγανάκτηση που προκάλεσε η απρόσμενη καταβαράθρωση του βιοτικού επιπέδου -κυρίως, των μεσαίων και αδύναμων στρωμάτων- και πολιτική σύγχυση που δημιουργεί η αναζήτηση για τον κατάλληλο τρόπο τιμωρίας των πολιτικών πρωταίτιων της κρίσης.
Αναμφίβολα, λοιπόν, η απάντηση «ψήφος στα άκρα» είναι μια αυθόρμητη, ακατέργαστη αντίδραση για όσα συμβαίνουν, για όσα δεν επέλεξαν, δεν επιθυμούν και δεν κατανοούν. Και γι’ αυτό τον λόγο δεν μπορεί να έχει διάρκεια. Τουλάχιστον για την πλειοψηφία όσων εκδηλώνουν πρόθεση ψήφου στα άκρα. Αργά ή γρήγορα, η λογική επεξεργασία των δεδομένων, η αγωνία για το αύριο και η επιθυμία για τη σταθερότητα θα επικρατήσει. Θα ήταν, όμως, πολιτική αφέλεια να αγνοήσουμε το φαινόμενο ή απλά να το καταδικάσουμε, χωρίς να αναδείξουμε τις αιτίες που το γεννούν και να λάβουμε αποφάσεις που θα το αδρανοποιήσουν.
Απαραίτητος παράγοντας για την απίσχναση των άκρων είναι το ξεπέρασμα της κρίσης, η ανάπτυξη, η δημιουργία θέσεων εργασίας. Οι απελπισμένοι συνιστούν πάντοτε το προσφορότερο υλικό για στρατολόγηση. Ιδιαίτερα μεταξύ των νέων. Χωρίς αύριο, χωρίς ελπίδα αισθάνονται ότι δεν έχουν τίποτε να χάσουν αν στηρίξουν τις φωνές του χάους.
Δεύτερος παράγοντας είναι η αποκατάσταση του νοήματος της Δημοκρατίας. Όχι με συνθήματα-κλισέ. Αλλά με συγκεκριμένα και γενναία βήματα εκ μέρους του πολιτικού κόσμου που θα πείθουν τους πολίτες ότι το σύστημα λειτουργεί με διαφάνεια και δικαιοσύνη. Όσο υπάρχουν σκιές για διαφθορά, ιδιαίτερα από τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ, όσο υπάρχει η αίσθηση ότι μόνον τα μικρά «ζωύφια» πιάνει ο ιστός της δικαιοσύνης το δημοκρατικό μας πολίτευμα θα «κουτσαίνει»...
Τρίτος παράγοντας είναι η ορθή λειτουργία του κράτους. Η ανοχή στην ανομία, η αδυναμία περιορισμού του εγκλήματος ακόμη και της μικρής παραβατικότητας δημιουργεί ανασφάλεια. Ο πολίτης φοβισμένος θα αναζητήσει στον αυτόκλητο προστάτη του τη «σωτηρία». Και τέλος πάντων, το κράτος θα πρέπει να δείξει αποφασιστικότητα και στο ζήτημα της λαθρομετανάστευσης. Ούτε σύνορα «τρύπια» πρέπει να έχουμε, ούτε ανεξέλεγκτα γκέτο. Όσο η κρατική μηχανή τελεί εν υπνώσει, είτε λόγω έλλειψης πολιτικής βούλησης, είτε λόγω ιδεοληψιών, το πεδίο των άκρων, σαν τη Χρυσή Αυγή, θα είναι δυστυχώς ευρύ.
Ας ελπίσουμε ότι αυτή η βαθιά και επώδυνη κρίση που μαστίζει τη χώρα θα μας κάνει τουλάχιστον όλους σοφότερους για να αποφύγουμε λάθη του παρελθόντος και να χτίσουμε κάτι καινούργιο σε σωστότερες και πιο γερές βάσεις.
* Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος είναι γραμματέας Πολιτικού Σχεδιασμού της Νέας Δημοκρατίας, βουλευτής Λαρίσης.
