Σε ένα παλιό φυλλάδιο, άγνωστου εκδότη, βρήκα μια ιστορία του Χότζα που επιτρέπει μια σύγχρονη ανάγνωση. Είναι άλλη μια ιστορία, από εκείνες που έτρεφαν τις ανατολίτικες ροπές μας αποχαυνωτικά. Το ενδιαφέρον της βρίσκεται στο πώς χειρίστηκε ο Χότζας το δικό του PSI...
Έμεινε, λοιπόν, μπατίρης ο Χότζας. Δεν «υπήρχε σάλιο» όπως λέγεται σήμερα, επίσημα. Ή, αλλιώς, ότι «έπιασε πάτο» το ταμείο του. Μας το είπαν κι αυτό. Είχε έλλειμμα κι αυτός ο φουκαράς. Πώς να κάνει «ανάπτυξη»; Κάπως έτσι δεν λέγεται; Κι ο Χότζας ήθελε να φροντίσει τα κτήματά του, να τα... «αναπτύξει», με «άλλο μίγμα πολιτικής»...
Μια και δυο, πάνω στην απελπισία του, σηκώνεται και πάει στο σπίτι του κουμπάρου του, του Μπεκήρ.
-Τι τρέχει Χότζα; Τον ρωτάει εκείνος.
-Κουμπάρε Μπεκήρ, θέλω να μου δανείσεις πενήντα φλουριά.
Ο τσιγκούνης Μπεκήρ ξαφνιάζεται.
-Πολλά ζητάς Ναστρεδίν! Πώς θα μπορέσεις να με ξοφλήσεις;
-Θα σε ξοφλήσω, κουμπάρε Μπεκήρ. Ορκίζομαι στον Αλλάχ πως θα θυμάμαι νύχτα-μέρα το χρέος μου.
-Βάζεις το χέρι σου στο Κοράνιο Ναστρεδίν;
-Το βάζω κουμπάρε Μπεκήρ. (σσ: Τότε δεν υπήρχαν... «Μνημόνια»).
Πραγματικά, μετά τον όρκο, ο Χότζας τσεπώνει τα πενήντα φλουριά και φεύγει.
Περνάει ένας μήνας, περνούν δυο, περνούν τρεις, κλείνει εξάμηνο, και ο Χότζας δεν πάτησε ούτε μια φορά το πόδι του στο σπίτι του Μπεκήρ.
Μια μέρα, τον στρίμωξε στον δρόμο ο κουμπάρος του και έξω φρενών του λέει:
-Ναστρεδίν, τζάνουμ, δεν είσαι τίμιος άνθρωπος!
-Γιατί, κουμπάρε Μπεκήρ; Απορεί τάχα ο Χότζας.
-Δεν ξέρεις γιατί; Τον κουτό κάνεις;
-Μα τον Αλλάχ, κουμπάρε, δεν καταλαβαίνω τίποτα.
-Μπρε τζαναμπέτη Χότζα, δεν σου δάνεισα πενήντα φλουριά;
-Ναι, τζάνουμ, μου τα δάνεισες.
-Και δεν μου ορκίστηκες στον Αλλάχ και στο όνομα του προφήτη πως θα φερθείς τίμια;
-Τίμια φέρομαι, κουμπάρε Μπεκήρ.
-Δεν φέρεσαι καθόλου τίμια! Μου ορκίστηκες να θυμάσαι το χρέος σου μέρα και νύχτα! Πάτησες τον όρκο σου πεζεβέγκη!
-Όχι κουμπάρε, δεν τον πάτησα! Σου ορκίστηκα να θυμάμαι το χρέος μου νύχτα-μέρα. Και θα το θυμάμαι, μα τον Αλλάχ, μέχρι να πεθάνω...
Μετά από αυτή τη χαλαρή ανάγνωση, και κάποιες εξίσου χαλαρές σκέψεις:
α-Μετά την ολοκλήρωση του δικού μας PSI (μη ρωτήσετε, δεν ξέρω τι είναι) και την υπογραφή της νέας Δανειακής Σύμβασης (το περιεχόμενο της οποίας αγνοείται...) θα θυμόμαστε το χρέος μας νύχτα-μέρα. Διά βίου. Ενθύμημα-εφιάλτη και για τους απογόνους μας...
β-Μέχρι πριν λίγα χρόνια το «Ελληνικόν Μονοπώλιον» μάζευε έμμεσους φόρους από αλάτι, τράπουλες, πυρεία, αλκοόλ κ.λπ. για να εξοφληθούν χρέη προς δανειστές μας. Αυτοί, ποτέ δεν χάνουν, φροντίζουν να εξασφαλιστούν με πολλούς τρόπους, αλλάζοντας, ίσως, τον τρόπο και τη διάρκεια εξόφλησης των δανείων. Εκεί την πάτησε και ο κουμπάρος ο Μπεκήρ: βασίστηκε σε όρκους και παχιά λόγια...
γ-Όσο δεν αντικρίζουμε με θάρρος και κουράγιο τη σκληρή αλήθεια, η ανατολίτικη κουτοπονηριά του Χότζα δεν θα βοηθήσει. Γιατί τις τεχνικές του παζαριού τις ξέρουν καλύτερα οι «Αγορές». Το οικονομικό αλισβερίσι δεν γίνεται με «κουμπαριές», αλλά σε θεσμισμένα Συμβούλια, Forum, Επιτροπές, κ.λπ. Μακρινά, δυσνόητα έως ακατανόητα για τον πολίτη. Εκτός από εκείνον που έχει κάποια οικειότητα με το διεθνοποιημένο, το άυλο, το αλητεύον χρήμα.
δ-Στην Ελλάδα υπάρχει και παράγεται πλούτος. Αυτό οδηγεί σε δυο σκέψεις. Η πρώτη: Γιατί, τζάνουμ Χότζα, δεν συμμαζεύεις το σπιτικό σου και περιμένεις από άλλους να το κάνουν; Τα «πενήντα φλουριά» που σου έδωσα (ακόμα τρέχει το ΕΣΠΑ...) τα έκανες «ανάπτυξη» ή τα χαράμισες; Και με ποιους; Οι ερωτήσεις, που έχουν δύσκολη απάντηση, θα ταίριαζαν σε έναν Ολλανδό, μεγαλωμένον με την αυστηρή, την πειθαρχημένη προτεσταντική νοοτροπία. Η δεύτερη: Και ο φορτωμένος με ανατολίτικα χούγια δεν γίνεται, από τη μια μέρα στην άλλη... Φιλανδός! Μη λησμονούμε και ότι είναι δύσκολος ο ελληνογενής ορθολογισμός, αυτός που μπορεί να οδηγήσει στη γόνιμη αυτοκριτική και στην αυτογνωσία. Πιο οικεία είναι η κουτοπονηριά του Χότζα... Ίσως αξιωθούμε να δούμε πού θα βγάλει αυτός ο συγχρωτισμός, έχοντας στην σκέψη μας νύχτα-μέρα την αγωνία...
ΟΦΕΙΛΗ
Το σημείωμα της περασμένης Κυριακής αναφερόταν, ακροθιγώς, στα χαρακτηριστικά ενός ηγέτη. Φίλος, λοιπόν, υπερήλικας, με εγνωσμένη κοινωνική ευαισθησία και πολιτική ευθυκρισία, διέθεσε αρκετόν από τον πολύτιμο χρόνο του για να σχολιάσουμε τηλεφωνικά το θέμα. Τον ευχαριστώ. Συμπληρωματικά, έτσι για συντροφιά του, θα ήθελα να του γνωρίσω τον κ. Τζορτζ Μπίζος. Δεν είναι πολύ γνωστός ο κ. Τζορτζ Μπίζος, ο Έλληνας νομικός που στήριξε και συμπαραστάθηκε, σε όλη του τη ζωή, έναν μεγάλο ηγέτη, τον Νέλσον Μαντέλα. Σε μια συνέντευξή του, λοιπόν, στο περιοδικό Time (21-7-2008) διηγιόταν ότι ο Μαντέλα, όταν γινόταν συζήτηση για θέματα ηγεσίας, του άρεσε και το επαναλάμβανε ότι κάτι του έμεινε από τα παιδικά του χρόνια. Όταν έβοσκε γελάδια. «Ξέρεις» συνήθιζε να λέει «μπορείς μόνο να τα οδηγήσεις από πίσω». Αντί σχολίου, ένα θαυμαστικό αποκαλυπτικό: Και ποιος ηγέτης το είπε!
xatzis@hotmail.com
