Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)
Πώς θα χαρακτήριζε κάποιος το γεγονός ότι τελικά η χώρα μας εξασφάλισε μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου το μεγαλύτερο μέρος της δόσης – μαμούθ; Πόσοι και ποιοι θα πρέπει να πανηγυρίζουν μετά την απόφαση του Eurogroup; Υπό ποιες προϋποθέσεις θα κατευθυνθούμε προς την πολυπόθητη ανάπτυξη που καίει από δω και πέρα τους κυβερνώντες; Ήταν τελικά τόσο απλά τα πράγματα με την καταβολή της δόσης και τόσο εύκολοι διαπραγματευτικά οι δανειστές μετά τις αλλεπάλληλες συναντήσεις στις Βρυξέλλες; Και από την στιγμή που καταβλήθηκε η δόση τι γίνεται στη συνέχεια;
Οι απορίες και τα ερωτήματα ποικίλλουν μετά την απόφαση των Βρυξελλών, που ναι μεν καθησυχάζει τις αγορές, όμως πρόσκαιρα και υπό προϋποθέσεις. Πληροφορίες από τις Βρυξέλλες λένε πως ναι μεν αποφάσισαν θετικά αναφορικά με την εκταμίευση, όμως στην ουσία έχουν πάψει εδώ και καιρό να ασχολούνται με την τύχη της Ελλάδας. Σας φαίνεται περίεργο αυτό; Δεν θα πρέπει, παρά το γεγονός ότι στο κείμενο της συμφωνίας αναφέρθηκε ότι η ευρωζώνη δεσμεύεται να παράσχει την κατάλληλη στήριξη στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του προγράμματος μέχρις ότου επανέλθει στις αγορές, παρά το γεγονός ότι επισημαίνεται ότι η χώρα μας έχει βελτιώσει αισθητά τις ρυθμίσεις που αφορούν τον δεσμευμένο λογαριασμό για την εξυπηρέτηση του χρέους της σε τριμηνιαία βάση.
Στο τέλος της ανακοίνωσης – και αξίζει αυτό να προσεχθεί – αναφέρεται ότι το Eurogroup θα είναι σε θέση να αποφασίσει και τυπικά την εκταμίευση, ως τις 13 Δεκεμβρίου, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν ολοκληρωθεί οι εθνικές διαδικασίες και ανάλογα με το αποτέλεσμα της ενδεχόμενης επαναγοράς από την Ελλάδα ελληνικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά. Την ίδια στιγμή, στην αρχή της ανακοίνωσης, εκφράζεται η ικανοποίηση για τη θετική αξιολόγηση της Τρόικας σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα έχει υιοθετήσει με ικανοποιητικό τρόπο μια ευρεία δέσμη μεταρρυθμίσεων. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Πολύ απλά ότι ανά πάσα στιγμή η τρόικα θα μπορεί να μπλοκάρει τις διαδικασίες εκταμίευσης της δόσης αν δεν τηρηθούν οι δεσμεύσεις.
Και μέχρι τις 13 Δεκεμβρίου, πολλά μπορούν να συμβούν κι ας φαίνεται τυπική η διαδικασία. Αν παρ’ όλα αυτά όμως τίποτε δεν γίνει που θα μπορούσε να αλλάξει την απόφαση των δανειστών, δεν ξέρω κατά πόσο τελικά έχουμε να κάνουμε με μια Πύρρειο νίκη και κατά πόσο οι ελπίδες για ανάπτυξη είναι πολλές. Γεγονός είναι ότι η χώρα μας όλο αυτό το διάστημα βρέθηκε στο στόχαστρο και η θέση του πρωθυπουργού ήταν εκ των πραγμάτων δύσκολη. Όπως επίσης, γεγονός είναι ότι εδώ που έφτασαν τα πράγματα, οι λύσεις ήταν περιορισμένες. Αυτό όμως που απασχολεί τον Έλληνα πολίτη δεν είναι πώς παίρνει το χρήμα, αλλά αφενός με ποιο τρόπο θα αξιοποιηθεί, και αφετέρου τι θα γίνει στη συνέχεια αφού κάποια στιγμή η χώρα θα πρέπει να σταθεί στα πόδια της.
Η απόφαση του Eurogroup δεν είναι παρά μια μικρή ανάσα, μια παράταση λίγων μηνών μέχρι την άνοιξη που τα πράγματα θα έχουν πάρει τον δρόμο τους. Και εννοώ μέχρι τότε που θα έχει διαφανεί αν και κατά πόσο η λύση της δανειοδότησης ήταν επιβεβλημένη. Προς το παρόν, πάντως, δε δίδεται τίποτε άλλο από μια παράταση μέχρις ότου η χώρα μας θα πρέπει να έχει αποφασίσει πως θα κινηθεί προς την πολυπόθητη ανάπτυξη. Και δεν θα έπρεπε ασφαλώς να ακολουθηθεί η εύκολη και γνωστή στους Έλληνες συνταγή του εφησυχασμού καθώς θα εισρεύσει χρήμα, πολύ δε περισσότερο που το χρήμα αυτό είναι δανεικό, μεγάλο μέρος του οποίου θα εξυπηρετήσει παλιά χρέη.
Γιατί ήδη από τις πρώτες αντιδράσεις επαναπαύονται κάποιοι υπό τη σκέπη της καταβολής της δόσης, μια γνωστή από παλιά συμπεριφορά. Αν θέλουμε πραγματικά να αλλάξουμε την εικόνα μας στην Ευρώπη, θα πρέπει πρώτα να γίνουμε αξιόπιστοι και προπάντων φερέγγυοι. Θα το επαναλάβω, οι εντυπώσεις για την Ελλάδα από τις Βρυξέλλες – και αφήστε στην άκρη την συμφωνία για τον δανεισμό – δεν είναι και οι καλύτερες. Από την άλλη, βέβαια, και οι δανειστές με τους εξοντωτικούς όρους της τρόικα έχουν γονατίσει την ελληνική κοινωνία και σαφώς οι ευθύνες ανήκουν και στις δύο πλευρές. Όμως κάποια στιγμή θα πρέπει να δούμε την αλήθεια κατάματα. Θα πρέπει να εντατικοποιήσουμε την εγχώρια παραγωγή, να αλλάξουμε συνολικά τον χαρακτήρα της ίδιας της κοινωνίας.
Οι δανειστές έδωσαν υπό όρους και προϋποθέσεις με δόσεις τα χρήματα. Θα ακολουθήσει ένα κενό διάστημα μέχρι την εκταμίευση και ακόμη περισσότερο μέχρι την κατεύθυνση για ανάπτυξη που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την παροχή κινήτρων. Στο μεταξύ όμως πολλά νοικοκυριά στη χώρα θα έχουν καταρρεύσει και η ανεργία θα πλησιάσει το 30%. Με λίγα λόγια, η δόση υπογράφηκε, η σιγουριά για το αύριο όμως παραμένει μακρινός και άπιαστος στόχος. Αν μάλιστα προσθέσουμε και τα απροσδόκητα γεγονότα στις σχέσεις με την τρόικα, το όλο θέμα εξακολουθεί να είναι θρίλερ. Γιατί η δόση με δόσεις δεν είναι παρά βελόνα στ΄ άχυρα μπροστά στην κατάσταση της ελληνικής οικονομίας. Γιατί πολύ απλά ο Έλληνας αφενός θα πρέπει να προσπαθήσει να ζήσει σε συνθήκες μεταπολεμικές από πλευράς επιβίωσης και αφετέρου κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι το πρόβλημά του σταμάτησε εδώ.
