Από τον Κωνσταντίνο Οικονόμου
Στη Θεσσαλία γνώρισε μεγάλη ακμή η μαγεία. Προστάτιδά της ήταν η Εννοδία ή Εκάτη, όπως λεγόταν στα κλασικά - ελληνιστικά χρόνια. Οι πρακτικές της μαγείας αποσκοπούσαν στη γονιμότητα, στη θεραπεία, στη ζωή, στον θάνατο. Η μαγεία συχνά είχε θεραπευτικά χαρακτηριστικά και άλλοτε βλαπτικά. Από τα προϊστορικά χρόνια, έχουν έρθει στο φως σύμβολα γονιμότητας που χρησιμοποιούνταν για θεραπευτικούς σκοπούς (συμπαθητική μαγεία), ενώ από την Κλασική Εποχή κι έπειτα έχουν βρεθεί ομοιώματα, κυρίως μολύβδινα, που παριστάνουν τα θύματα της βλαπτικής μαγείας. Αυτά τα ομοιώματα (καταπασσαλεύσεις) οι μάγοι είτε τα έδεναν με δεσμά, είτε τα τρυπούσαν και στη συνέχεια τα έθαβαν σε τάφους ή τα πετούσαν σε πηγές, ποταμούς ή λίμνες. Άλλη μέθοδος βλαπτικής μαγείας ήταν οι κατάδεσμοι. Επρόκειτο για μικρές πινακίδες, συχνότερα μολύβδινες, χαραγμένες με μαγικά ξόρκια και κατάρες (δες εικόνα), που κι αυτές, συνήθως, θάβονταν σε τάφους για να μείνουν για πάντα απρόσιτες από περίεργα μάτια, επιτυγχάνοντας έτσι τη διαιώνιση του κακού. Σε άλλες περιπτώσεις οι κατάδεσμοι αφορούσαν την ερωτική έλξη ατόμου του άλλου φύλου. Στη Θεσσαλία, το μεν Πήλιο θεωρούνταν τόπος θεραπείας, κυρίως λόγω της παράδοσης του Κενταύρου Χείρωνα, η δε πεδινή ενδοχώρα τόπος για μαγικές πρακτικές. Η μεγάλη ανάπτυξη της μαγείας στη Θεσσαλία αποδιδόταν στον μύθο της Μήδειας. Σύμφωνα μ’ αυτόν, όταν η Μήδεια διέσχιζε με τον Ιάσονα τη Θεσσαλία, ο σάκος της, που περιείχε διάφορα βότανα, έσπασε σκορπίζοντας τους μαγικούς-θεραπευτικούς σπόρους. Εδώ η μυθική παράδοση απηχεί την ιστορική βεβαιότητα ότι η μαγεία πέρασε στον ελλαδικό χώρο από τους ανατολικούς πολιτισμούς στη Μυκηναϊκή Εποχή και εντεύθεν.
Η πιο γνωστή μάγισσα της Θεσσαλίας ήταν η Εριχθώ, στην οποία αφιέρωσε μεγάλο τμήμα του ποιήματός του ο Λατίνος ποιητής Μάρκος Α. Λουκανός (39 π.Χ.). Αυτό τo επικό ποίημα(1) αναφέρεται στον εμφύλιο πόλεμο ανάμεσα στον Πομπήιο και τον Ιούλιο Καίσαρα, έναν πόλεμο που η κρισιμότερη φάση του διεξήχθη στην πεδιάδα της Φαρσάλου. Σύμφωνα με το έπος, ο γιος του Πομπήιου, την παραμονή της κρίσιμης μάχης του 48 π.Χ., συμβουλεύτηκε την Εριχθώ. Η Εριχθώ, σε αντίθεση με άλλους μάγους ή μάντεις, που οδηγούσαν τους ενδιαφερόμενους στον κάτω Κόσμο για να πληροφορηθούν ό,τι ζητούν, φέρνει στον πάνω κόσμο, ανάμεσα στους ζωντανούς, ένα πτώμα που μέσω της νεκρομαντείας το... εμψυχώνει και εκείνο με τη σειρά του προφητεύει για το αποτέλεσμα της μάχης. Βέβαια, από ιστορικούς το κείμενο κρίνεται υπερβολικό ή φανταστικό, δείχνει όμως με σαφήνεια την εξάπλωση της μαγείας στον θεσσαλικό χώρο.
Ένας άλλος Ρωμαίος συγγραφέας, ο Λούκιος Απουλήιος, (στο έργο του Ο χρυσός γάιδαρος) γράφει για τις πρακτικές της θεσσαλικής μαγείας και ιατρικής. Ας μην ξεχνάμε ότι κατά την Αρχαιότητα η ιατρική και η μαγεία, μέσω της βοτανικής ήταν πολύ κοντά. Θα λέγαμε ότι η επιστήμη σε πολλές των περιπτώσεων επικάλυπτε τη δεισιδαιμονία και αντιστρόφως. Αρκεί να θυμηθούμε ότι ο Ιπποκράτης έζησε για μεγάλο χρονικό διάστημα στη Λάρισα της Θεσσαλίας, όπου πέθανε και τάφηκε.
Ο Κωνσταντίνος Αθ. Οικονόμου είναι δάσκαλος στο 32ο Δημοτικό Σχολείο Λάρισας,συγγραφέας
(1). Marcus Annaeus Lucanus, Pharsalia
