(*) Του Γιάννη Φασούλα
Σύντομα το Υπουργείο Οικονομικών προτίθεται να καταθέσει στη Βουλή το νέο φορολογικό νομοσχέδιο και απ’ ό,τι ανακοινώνεται επέρχονται σαρωτικές αλλαγές στον τρόπο φορολόγησης των εισοδημάτων.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τις προθέσεις του Υπουργείου, τα εισοδήματα κάθε πηγής (μισθοί-συντάξεις, ελεύθεροι επαγγελματίες, ενοίκια, τόκοι καταθέσεων) θα φορολογούνται, πλέον, αυτοτελώς, με ξεχωριστή φορολογική κλίμακα για κάθε πηγή και με 1-3 φορολογικούς συντελεστές η κάθε κλίμακα. Θεσπίζεται, στην ουσία, η αυτοτελής φορολόγηση των εισοδημάτων, ανά πηγή. Κατά συνέπεια, η έννοια του ενιαίου φορολογητέου εισοδήματος καταργείται, και το σύστημα της προοδευτικής φορολογίας, που για πολλές δεκαετίες, τώρα, ισχύει στη χώρα μας, υπονομεύεται και έμμεσα καταργείται.
Αντί, λοιπόν, με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο, να αρχίσει να διαχέεται στους πολίτες μία αίσθηση δικαίου και να διαμορφώνεται μια διαφορετική, εκτός από τη φοροεισπρακτική, φορολογική αντίληψη, βλέπουμε, αντίθετα, (για πρώτη φορά) να εισβάλλει στη φορολογική μας νομοθεσία, ένας άνεμος νεο-φιλελευθερισμού και οι φορολογικές αδικίες να πολλαπλασιάζονται.
Επεξεργαζόμενος κανείς τους νέους φορολογικούς συντελεστές, δύσκολα μπορεί να ανιχνεύσει, ποιες είναι πράγματι οι προθέσεις του νομοθέτη, ποια «ιδιοφυής» ιδέα κρύβεται πίσω από όλη αυτή τη μεθόδευση. Ας δούμε, όμως, αναλυτικότερα, τις συνέπειες όλου αυτού του κατασκευάσματος.
- Αυτοί που τυγχάνουν φορολογικών ελαφρύνσεων είναι: α) οι μισθωτοί ή συνταξιούχοι, χωρίς παιδιά, μέχρι το εισόδημα των 25.000 ευρώ (μείωση φόρου μέχρι 429 ευρώ), β) οι έχοντες εισοδήματα από ενοίκια από 50.000 έως 75.000 ευρώ (μείωση φόρου μέχρι 5%) και οι ελεύθεροι επαγγελματίες των 60.000 ευρώ και πάνω, όπου μείωση αυξάνεται ευθέως ανάλογα με την αύξηση του φορολογητέου εισοδήματος. Κι όλα αυτά με την προϋπόθεση, ότι οι πηγές των εισοδημάτων δεν συμπλέκονται.
- Όσο μικρότερα είναι τα εισοδήματα τόσο μεγαλύτερη είναι η ποσοστιαία αύξηση του φόρου. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα πληρώσουν μέχρι και 1.460% περισσότερο φόρο σε σχέση με πέρυσι, ενώ οι έχοντες εισοδήματα μόνο από ενοίκια θα πληρώσουν σε σχέση με πέρυσι μέχρι και 500% περισσότερο φόρο.
- Στο ύψος των 25.000 ευρώ, εάν το εισόδημα προέρχεται από μισθούς ή συντάξεις ο φόρος είναι 3.650 ευρώ, εάν προέρχεται από ενοίκια ο φόρος ανέρχεται στα 5.100 ευρώ (40% περισσότερο), ενώ αν προέρχεται από ελεύθερο επάγγελμα ο φόρος είναι 6.500 ευρώ (78% περισσότερο)
- Αν κάποιος έχει συνολικό φορολογητέο εισόδημα 50.000 ευρώ, προερχόμενο 50% από μισθούς και 50% από ενοίκια, θα πληρώσει με το νέο σύστημα συνολικό φόρο 8.750 ευρώ, ενώ σαν συνολικό εισόδημα με την περσινή κλίμακα θα πλήρωνε φόρο 12.620 ευρώ.
- Οι επιχειρήσεις, που δεν διανέμουν, αλλά αποθεματοποιούν τα κέρδη τους, καθώς και οι έχοντες παιδιά τιμωρούνται με περισσότερους φόρους.
Αν, λοιπόν, μπορεί να βγάλει κανείς άκρη από όλη αυτή τη μεθόδευση, ας μας το πει, να μας διαφωτίσει λίγο. Το αλλοπρόσαλλο και το παράδοξο κυριαρχεί. Μόνο μια άδικη, φορομπηχτική διάθεση για τα χαμηλότερα εισοδήματα ανιχνεύει κανείς και μια καταφανώς αντιπαραγωγική και αντιαναπτυξιακή φορολογική πολιτική.
Το μόνο, πάντως, που σίγουρα μένει, είναι το ότι θεσπίζεται, η διάσπαση του ενιαίου φορολογητέου εισοδήματος, η υιοθέτηση του συστήματος της αυτοτελούς φορολόγησης των εισοδημάτων ανά πηγή και η συμπίεση των φορολογικών κλιμακίων (1-3 φορολογικοί συντελεστές σε κάθε κλίμακα). Ίσως αυτή να είναι και η βαθύτερη σκέψη του νομοθέτη. Η σταδιακή αλλοίωση του συστήματος της προοδευτικής φορολογίας από την ιδεολογία του flat fax, του ενός και ενιαίου συντελεστή για όλα ανεξαιρέτως τα εισοδήματα, που υιοθετεί και εισηγείται η νεοφιλελεύθερη σχολή. «Το νέο φορολογικό νομοσχέδιο αντίκειται στη διεθνή φορολογική πρακτική και σε οποιαδήποτε έννοια φορολογικής θεωρίας και καταστρατηγεί τις αρχές της κάθετης και οριζόντιας ισότητας» γράφει στα «Νέα» του προηγούμενου Σαββατοκύριακου η Γεωργία Καπλάνογλου, επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Με την κατάργηση κάθε αφορολόγητου και με την υιοθέτηση εξ αρχής υψηλών συντελεστών φορολόγησης (26% και 33%) στους ελεύθερους επαγγελματίες προτείνεται στην ουσία, η απώλεια φόρου από τη φοροδιαφυγή των ελεύθερων επαγγελματιών να καλυφθεί από την υπέρμετρη φορολόγηση των συνεπών και ειλικρινών φορολογουμένων, διότι με την πρόταση αυτή δεν συλλαμβάνεται η διαφευγούσα φορολογητέα ύλη, αλλά φορολογείται περισσότερο η δηλούμενη. Με τον τρόπο, λοιπόν, αυτόν φορολογούνται υπέρμετρα τα χαμηλότερα εισοδήματα και ελαφρύνονται τα μεγαλύτερα. Έχει κατά συνέπεια η πρόταση τα στοιχεία της σφοδρής αδικίας για τους ειλικρινείς φορολογούμενους, και αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη φοροδιαφυγή.
Επίσης με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο καταργούνται τα αφορολόγητα των παιδιών και τα κατώφλια της φτώχειας, που το ίδιο το κράτος προσδιορίζει μέσω της έρευνας της ΕΛ.ΣΤΑΤ. Ένας οικογενειάρχης, παντρεμένος με δυο παιδιά και ετήσιο εισόδημα 10.000 ευρώ καλείται να πληρώσει φόρο εισοδήματος 150 ευρώ, ενώ με ετήσιο εισόδημα 15.000 ευρώ, (κάτω κι αυτό από το όριο της φτώχειας) καλείται να πληρώσει φόρο εισοδήματος 1.200 ευρώ, καθώς και φόρο αλληλεγγύης (αλληλεγγύη σε ποιον άραγε;).
Τέλος, ο τρόπος αυτός φορολόγησης, που διαφοροποιεί τον υπολογισμό του φόρου ανάλογα με την πηγή του και εισάγει διακρίσεις με τις διαφορετικές φορολογικές κλίμακες, είναι κατάφωρα αντισυνταγματικός. Στο άρθρο 4, παρ. 5 του συντάγματος αναφέρεται ότι «οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους», που σημαίνει ανάλογα με τα εισοδήματα και τη φοροδοτική τους ικανότητα και όχι ανάλογα με την πηγή του εισοδήματος.
Αναπόφευκτα, λοιπόν, το νέο φορολογικό νομοσχέδιο θα επιφέρει ισχυρές αντιδράσεις και την κοινωνική κατακραυγή. Είναι αδύνατον η αποτροπή της οικονομικής κατάρρευσης και η «διάσωση της χώρας» να στηρίζεται στην αδικία, στη φορολόγηση των εξαθλιωμένων κοινωνικών στρωμάτων και τη φορολογική ελάφρυνση των μεγάλων εισοδημάτων.
(*) Ο Γιάννης Φασούλας είναι οικονομολόγος, μέλος της Κ.Ε. της ΔΗΜ.ΑΡ.
