Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)
Στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό, στις εισηγήσεις πριν από την ψήφισή του την Κυριακή το βράδυ, δεν είδαμε κάτι το ξεχωριστό (αν εξαιρέσει κανείς τις περιπτώσεις Σολδάτου και Πανούση) ούτε ανακαλύψαμε τη μοναδική αλήθεια από τα λεγόμενα των πολιτικών παρατάξεων που πρωταγωνιστούν εδώ και καιρό στις συζητήσεις γύρω από την κατάθεσή του.
Πέρα από τις στείρες διαφωνίες, τους κουραστικούς μονολόγους και τις γνωστές αντιπαραθέσεις, δεν έγινε κάτι το αποκαλυπτικό που θα προκαλούσε το ενδιαφέρον των πολιτών. Ο πρωθυπουργός, απευθυνόμενος στον Αλέξη Τσίπρα, για παράδειγμα, έκανε λόγο για «υπολείμματα συντεχνιών» που θα τελειώσουν σύντομα, ενώ ο ίδιος ο πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης τόνισε για άλλη μια φορά ότι η κυβέρνηση αυτή φτάνει στο τέλος της και ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα βρεθεί σύντομα στην εξουσία.
Ο Φώτης Κουβέλης, από την πλευρά του, υπογράμμισε ότι ο προϋπολογισμός έχει εγγενή προβλήματα για τα οποία πρέπει να επιδιωχθεί να υπάρξουν βελτιώσεις, παρά το περιοριστικό πλαίσιο του προγράμματος προσαρμογής, παραδέχθηκε όμως ότι με δεδομένους τους περιορισμούς, η ΔΗΜΑΡ τον ψηφίζει και θα εργαστεί για τη βέλτιστη υλοποίησή του, μέσα και από συμπληρώσεις που θα γίνουν στη συνέχεια.
Ειπώθηκαν όμως και άλλα πολλά στη διάρκεια της συζήτησης για τον προϋπολογισμό, άλλα ενδιαφέροντα και άλλα επαναλαμβανόμενα στο ίδιο μοτίβο της στείρας κομματικής αντιπαράθεσης, το αποτέλεσμα όμως ήταν αναμενόμενο: τίποτε δεν κέντρισε το ενδιαφέρον του πολίτη να ασχοληθεί περαιτέρω με το θέμα της ψηφοφορίας. Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, εκφράζοντας την ικανοποίησή του για τον προϋπολογισμό, είχε ανακοινώσει το Σάββατο, ανάμεσα στα άλλα, ότι το πρωτογενές έλλειμμα διαμορφώθηκε στα 1,2 δισ. ευρώ, από 5,9 δισ. ευρώ το αντίστοιχο δεκάμηνο του 2011 (-80%), ότι τον Οκτώβριο επετεύχθη πρωτογενές πλεόνασμα ύψους περίπου 900 εκατ. ευρώ και ότι το έλλειμμα του Κρατικού Προϋπολογισμού ανέρχεται στα 12,3 δισ. ευρώ, από 21,1 δισ. ευρώ το αντίστοιχο δεκάμηνο του 2011 (-41,7%).
Ο καθένας, καθώς φαίνεται, παρουσιάζει τα στοιχεία όπως τον συμφέρουν, άλλοτε ωραιοποιώντας την εικόνα και άλλοτε κινδυνολογώντας. Το θέμα δεν είναι όμως, για να έρθω και πάλι στην ψήφιση του προϋπολογισμού, το τι διαμείφθηκε στους διαδρόμους της Βουλής λίγο πριν από την υπερψήφισή του, αλλά το γεγονός ότι για άλλη μια φορά συζητήθηκαν τα σκληρά μέτρα που ήδη τίθενται σε εφαρμογή από την προηγούμενη εβδομάδα.
Το δυστύχημα είναι ότι όλους τους λυπούν τα μέτρα αλλά όλως περιέργως δεν βρίσκουν τον τρόπο να πορευθούν συντονισμένα, προκειμένου να φανεί στους εταίρους ότι η ενότητα είναι συμπαγής. Μπορούσε όμως να γίνει αυτό; Τι περιθώρια συνεννόησης υπήρχαν και κατά πόσο τα κόμματα στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων; Οι φιλοφρονήσεις Στουρνάρα προς Παπαρήγα ότι «τουλάχιστον οι απόψεις της είναι συγκροτημένες» και η στόχευση του ΣΥΡΙΖΑ με το χαρακτηριστικό επιχείρημα του υπουργού Οικονομικών ότι ο πρόεδρός του δεν γνωρίζει σε ποια χώρα βρίσκεται, ότι έχει «κακούς συμβούλους» και ότι δίνει ζημιογόνες συνεντεύξεις σε ξένα έντυπα, διανθίστηκε με τις αναφορές για την πατρίδα και το έθνος από τον πρωθυπουργό αλλά και τις στρατιές των ανέργων που προσπαθεί να προστατεύσει η κυβέρνηση με τη μέριμνά της (sic).
Τι άλλο καλύτερο θα μπορούσε να ακούσει κανείς από τον κ. Σαμαρά, που ευρισκόμενος σε αυτή τη δυσχερή θέση εκλιπαρεί τους πολίτες να τον καταλάβουν; Προστάτης και εκπρόσωπος των ανέργων, πάντως δεν είναι ούτε υπήρξε. Αλλά και ο Αλέξης Τσίπρας, όμως, που τώρα τελευταία αναφέρεται επανειλημμένως στη διακυβέρνηση της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ, θα πρέπει να προσέξει καθώς στο κόμμα του ακούγονται αντίθετες φωνές ή τουλάχιστον εκφράζονται δισταγμοί.
Το πολιτικό σκηνικό δεν άλλαξε μετά την υπερψήφιση του προϋπολογισμού, ούτε διεφάνη κάτι άλλο που θα μπορούσε να προκαλέσει περαιτέρω κοινωνικούς τριγμούς. Ο δρόμος έχει ήδη χαραχθεί και η πορεία είναι ούτως ή άλλως μακρινή. Αυτό που μένει βαθιά χαραγμένο στη μνήμη του Έλληνα πολίτη είναι ότι για μια ακόμη φορά τα κόμματα προτίμησαν την πεπατημένη από το να βρουν μια κοινή συνισταμένη. Μια συνισταμένη που όμως δεν θα μπορούσαν εκ των πραγμάτων να βρουν μετά τις πρόσφατες αλλεπάλληλες συναντήσεις των πολιτικών αρχηγών τους προηγούμενους μήνες.
Όταν άκουγε κανείς τα «ναι» και τα «όχι» στον προϋπολογισμό, αισθανόταν πως ένας ακόμη κύκλος της μεταπολίτευσης έκλεινε με δραματικό τρόπο μετά την παρατεταμένη οικονομική κρίση. Για κάποιους, η υπερψήφιση του προϋπολογισμού ήταν η ταφόπλακα και το κερασάκι στην τούρτα μετά τα τελευταία εξοντωτικά μέτρα. Για άλλους, μια ανάσα ανακούφισης λίγο πριν από τη λήψη της δανειακής δόσης.
Ο προϋπολογισμός λοιπόν του 2013 υπερψηφίστηκε. Μαζί με αυτήν τη διαδικασία ξεκινά όμως τώρα μια νέα εποχή για τους πολίτες και τα αποθέματα αντοχής τους. Πόσα «ναι» ή «όχι» θα ακούγονταν, άραγε, από τα στόματα των πολιτών που έχουν γονατίσει από την κρίση και τα μέτρα; Πόσοι θα επέλεγαν να σιωπήσουν σε ενδεχόμενο άκουσμα του ονόματός τους αναφορικά με τις προθέσεις και τη γνώμη τους για τα μέτρα; Η απάντηση είναι αυτονόητη. Όμως στη Βουλή ο κύκλος έκλεισε και τον λόγο τώρα έχουν οι εταίροι. Το δύσκολο έργο της κυβέρνησης έχει ακόμη δρόμο καθώς οι λαϊκές αντιδράσεις θα πολλαπλασιαστούν. Ο προϋπολογισμός, με λίγα λόγια, εγκρίθηκε με πλειοψηφία, τον λόγο όμως τώρα έχουν οι πολίτες. Αυτοί και η οξυδέρκειά τους μετά τις κρίσιμες πολιτικές μάχες εντυπώσεων.
