Της Τριανταφυλλιάς Ριζούλη, φιλολόγου
Η σύγχρονη τραγωδία που υφίσταται αυτή τη στιγμή η Ελλάδα, δε διαφέρει αρκετά από την αρχαιότερη σωζόμενη τραγωδία του Αισχύλου «Πέρσαι», καθότι το διαχρονικό μήνυμα του είναι σήμερα περισσότερο επίκαιρο παρά ποτέ. Δημοκρατία και απόλυτη μοναρχία, αίσθημα ατομικής πολιτικής ευθύνης και ανεξέλεγκτη δεσποτική αυθαιρεσία είναι τα αντιθετικά ζεύγη που προσδιορίζουν Έλληνες και Πέρσες και κατ’ επέκταση τους σύγχρονους Έλληνες με τις υπερδυνάμεις των Ευρωπαίων.
Στο πλαίσιο των Περσών ειδικότερα παίρνει πιθανώς τη μορφή μιας «διδασκαλίας» του Αισχύλου προς τους συγχρόνους του, καθώς τους επιτρέπει νηφάλια να προβάλουν τη δική τους δύναμη στο πάθημα μιας άλλης μεγάλης δύναμης που κατέπεσε, γιατί οι θεοί την τιμώρησαν σχεδόν αποκλειστικά για τα ηθικά παραπτώματά της. Αποτελεί ουσιαστικά υπόμνηση προς τους Αθηναίους του χρέους που έχουν ως μεγάλη δύναμη να μην ξεχνούν τους θεούς και τα ηθικά όρια της πολιτικής τους, τόσο της εσωτερικής όσο και, κυρίως , της εξωτερικής, για κάτι που φαίνεται να αδιαφορεί η Τρόικα.
Η αυλαία ανοίγει βρίσκοντας τη χώρα να ζει έναν ατελείωτο γολγοθά, σαν να αποτελεί μέρος της αρχαίας τραγωδίας. Η καταστροφή του πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας, των αγαλμάτων, και των ιερών της, μετά τον πολύνεκρο πόλεμο της ναυμαχίας της Σαλαμίνας με τους Πέρσες, δε διαφέρει σε τίποτα από το ψυχολογικό και συνάμα ψυχοφθόρο πόλεμο της Τρόικας και των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης∙ την καταστροφή τους υπάρχοντος πολιτισμού, της θρησκείας και της γλώσσας, με τη μόνη διαφορά αυτή τη στιγμή, της κρίσης χρέους της χώρας μερικών δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η εντύπωση ωστόσο, που αποκομίζει ο σύγχρονος των γεγονότων θεατής, όσο και ο σημερινός αναγνώστης είναι ότι οι Έλληνες αποτέλεσαν όργανο της θείας δίκης. Ο κόσμος των τραγωδιών αποτελείται από θεούς και ανθρώπους, οι οποίοι ως φορείς ιδεών εστιάζουν στην προσωπική ευθύνη, που έχει το σημαντικότερο ρόλο στη διαχείριση της ανθρώπινης μοίρας σε ατομικό επίπεδο και έπειτα σε συλλογικό. Διότι όποιος είναι εν τάξει με τη συνείδηση του, είναι και μ’ όλο τον κόσμο.
Αυτήν ακριβώς την αλήθεια θυμίζει ο Αισχύλος στους συμπατριώτες του συμβάλλοντας με τον τρόπο του σε ένα ξεκίνημα της ανερχόμενης αθηναϊκής δύναμης: «..όπου βλέποντας αυτές τις τιμωρίες... ας μην περιφρονεί κανείς την τωρινή του τύχη, μήπως ποθώντας περισσότερη, χάσει τη μεγάλη του ευτυχία γιατί στέκει από πάνω ο Δίας, τιμωρός της άμετρης έπαρσης και κριτής αυστηρός».
Έτσι, η αυλαία κλείνει με την ιστορία των λαών να έχει αποδείξει με δραματικό, πολλές φορές, τρόπο ότι οι μεγάλες δυνάμεις γεννιούνται, ακμάζουν, πεθαίνουν. Αυτό το σχήμα είναι αναπόδραστο, δηλαδή αποτελεί μιαν αιώνια αλήθεια, που ισχύει για όλα τα ανθρώπινα δημιουργήματα. Πόσο το λαμβάνουν υπόψη τους οι μεγάλες δυνάμεις του καιρού μας είναι θέμα που το έχει κρίνει ήδη η ιστορία: στην παραζάλη της δύναμης του παρόντος χρόνου ξεχνούν τις αιώνιες αλήθειες του δικαίου, της αρετής, της ειρήνης. Ας μη ξεχνούν ότι ο Θεός μας ως δίκαιος κριτής και κυβερνήτης του κόσμου στέκει πάντα προστάτης και βοηθός σε κάθε βήμα μας.
