Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)
Μόλις πριν από λίγο καιρό είχα γράψει ότι οι Γερμανοί μας θέλουν στην ευρωζώνη αν και δεν φοβούνται τις παρενέργειες πιθανής εξόδου μας, και την ίδια στιγμή πιέζουν για τον χρόνο, αρνούμενοι επιπλέον παράταση για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Μπερδεμένη αρκετά η συμπεριφορά τους απέναντι στην κρίση που μας ταλαιπωρεί εδώ και καιρό, τη μια λένε μας θεωρούν απαραίτητους, και την άλλη λένε πως μπορούν να κάνουν και χωρίς εμάς. Επίσης την ίδια εποχή είχα τονίσει ότι η συμπεριφορά τους μας μπερδεύει ολοένα και περισσότερο, καθώς δεν ξεκαθαρίζει τις προθέσεις τους απέναντί μας ούτε και δημιουργεί το παραμικρό κλίμα αισιοδοξίας. Παρά το γεγονός ότι το κλίμα φαίνεται προσωρινά να αλλάζει προς το καλύτερο, κανείς δεν μας διασφαλίζει πως η συνέχεια θα είναι προς θετική κατεύθυνση. Την ίδια ασάφεια άφησε πίσω της η Γερμανίδα καγκελάριος μετά τη σύντομη επίσκεψη στη χώρα μας. Το resume έγκειται στη συνεργασία των δύο χωρών, την παροχή της γερμανικής τεχνογνωσίας, και την επενδυτική κλιμάκωση από την πλευρά της μεγαλύτερης δύναμης στην ευρωζώνη. Η συνεργασία αυτή αφορά κυρίως στην τοπική αυτοδιοίκηση, την πράσινη ενέργεια αλλά και τον τουρισμό. Οι Γερμανοί έχουν από καιρό ξανοιχτεί επενδυτικά στις χώρες του νότου και ιδιαίτερα στην Ελλάδα. Οι πύλες για επενδύσεις στα φωτοβολταϊκά πάρκα έχουν από καιρό ανοίξει και με την έλευση της Γερμανίδας καγκελαρίου η όλη υπόθεση βαίνει προς επέκταση από επενδυτικής άποψης. Περίπου σα να δόθηκε επίσημα το σύνθημα. Εις ότι αφορά την τοπική αυτοδιοίκηση, διόλου τυχαία δεν ήταν η τελευταία περιοδεία του εντεταλμένου της γερμανικής κυβέρνησης για την ελληνογερμανική συνέλευση, Γιόαχιμ Φούχτελ, που συνοδευόμενος τον Σεπτέμβρη από εκπροσώπους των γερμανικών δήμων και κοινοτήτων επισκέφθηκε ελληνικούς δήμους για ανταλλαγή τεχνογνωσίας και συνεργασία στο επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, κάνοντας σαφείς τις προθέσεις της γερμανικής κυβέρνησης. Η ελληνογερμανική συνέλευση, να σημειωθεί, στοχεύει στη δημιουργία δικτύου «Περιφερειών, πόλεων, πολιτών», ενώ σημαντικό μέρος της συνεργασίας αποτελούν οι εκατέρωθεν συσκέψεις και συνέδρια με κεντρικό θέμα τον εναλλακτικό τουρισμό, την προστασία των υδάτινων πόρων και την ενεργειακή οικονομία. Όμως πέρα από αυτά, υπάρχουν και οι αντιφατικές δηλώσεις τύπου Σόμπλε που από την μια στιγμή στην άλλη ούτε που θέλει να ακούσει για κούρεμα του χρέους, ξεκαθαρίζοντας ότι όπως όλες οι χώρες έτσι και η Ελλάδα πρέπει να βάλει τάξη στα οικονομικά της και γενικότερα να νοικοκυρευτεί. Είναι παράξενο αλλά δεν θα μου κάνει εντύπωση μια ακόμη δήλωση μετά την επίσκεψη Μέρκελ. Είναι και αυτό μέρος του παιχνιδιού και μια σαφής προειδοποίηση του στυλ «μην παίρνετε και πολύ θάρρος…». Οι Γερμανοί λοιπόν φαντάζουν ως προστάτες αλλά και αυστηροί ελεγκτές της ελληνικής δημόσιας ζωής. Είχα πει και το καλοκαίρι ότι το γερμανικό μήνυμα είναι σαφές: περισσότερα μέτρα, περισσότερες μειώσεις, αδιάκοπη και χωρίς χρονοτριβή τήρηση των δεσμεύσεων και τάχιστη εκπλήρωση των εντολών της τρόικας. Αυτού του είδους οι υποδείξεις που συνοδεύονται βέβαια από τεχνητές πανηγυρικές ρήσεις ότι τάχα η ευρωζώνη χρειάζεται την Ελλάδα, προκαλούν το λιγότερο σύγχυση και ανησυχία. Η «γραμμή» βέβαια είναι προς τη στήριξη της Ελλάδας, οι συνεχιζόμενες όμως ανακοινώσεις δεν βοηθούν στο παραμικρό. Έτσι οι Έλληνες πολίτες βλέπουν από την μια ευχαριστημένο τον πρωθυπουργό, από την άλλη όμως δεν αισθάνονται και τόσο ασφαλείς. Ακριβώς αυτό συμβαίνει και τώρα μετά την επίσκεψη Μέρκελ που για άλλη μια φορά νίπτει τας χείρας της εις ό,τι αφορά στις εκθέσεις και αξιώσεις της τρόικα. Κατανοεί τα προβλήματα των Ελλήνων αλλά «δεν μπορεί να γίνει αλλιώς». Καταλαβαίνει πως έχουν γίνει μεγάλες θυσίες, όμως ο προγραμματισμός είναι σαφής: περικοπές, μειώσεις, απολύσεις. Έτσι, με αλλεπάλληλες αντιφάσεις σε δηλώσεις και συνεντεύξεις, οι Γερμανοί πολιτικοί δίνουν το στίγμα της επόμενης μέρας που μόνο ασφάλεια δεν παρέχει. Είχα πει όμως και παλιότερα ότι καλό θα ήταν να σκεφτούν σε ποια χώρα απευθύνονται και με ποιους συνδιαλέγονται. Πολύ απλά διότι Ελλάδα δεν είναι η εικόνα του Κοινοβουλίου, Ελλάδα δεν σημαίνει μόνο κακές ειδήσεις, δεν σημαίνει ούτε διαφθορά, ούτε αδιαφάνεια. Όσοι μιλούν εύκολα για το «φακελάκι» στα νοσοκομεία, για τις μίζες και την κατασπατάληση των επιδοτήσεων, όσοι αναφέρονται χωρίς πολλή σκέψη στην ανεργία και τον πληθωρισμό που κανείς δεν αμφισβητεί ότι κατέχει νούμερα - ρεκόρ, θα πρέπει παράλληλα να σκέπτονται για ποια χώρα μιλούν, τι συμβολίζει, και ποια η σχέση της με τον πολιτισμό. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι θα πρέπει κανείς να υποβάλλεται σε υπερπατριωτικές ονειρώξεις, δεν θα πρέπει όμως κανείς Γερμανός πολιτικός να λοιδορεί τον τόπο που αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε με το πρότυπο της αρχαίας Αθήνας η άμεση – και το διευκρινίζω αυτό για τους εγχώριους υπερεθνικιστές - δημοκρατία. Θα πει κανείς, μακρινό παρελθόν είναι αυτό, δεν έχει σχέση με το σήμερα. Σωστά. Άλλη τόση σχέση έχει η Μέρκελ για παράδειγμα, με τους θεωρητικούς της φιλοσοφικής σχολής της Φρανκφούρτης. Όμως η ιστορία είναι ιστορία. Και οι ηγεσίες δεν θα πρέπει να την λησμονούν. Πολύ περισσότερο που την εποχή της παγκοσμιοποίησης, τα πάντα ισοπεδώνονται. Την εποχή όπου οι ηγέτες του νεοσυντηρητισμού ταξιδεύουν από την μια χώρα στην άλλη για να εκθρέψουν απλά την κοινωνική φίμωση σε όλα τα επίπεδα. Έτσι έκανε και η Μέρκελ, που αντί να επισκεφθεί την Πνύκα και την αρχαία Αγορά, προτίμησε να χτυπήσει φιλικά στον ώμο τον Έλληνα πρωθυπουργό ως δείγμα ιδεολογικής αλληλεγγύης. Γιατί άλλο συμφωνίες και επενδύσεις, και άλλο πολιτισμός και δημοκρατία.
