Από τον Γ. Καραβάνα
Σε προηγούμενο άρθρο (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 21-08-2012) είχα εκφράσει την άποψη ότι δεν πρέπει να συγχέουμε την «υποχρέωση του Κράτους να παρέχει δωρεάν κοινωνικές παροχές» με την παροχή αυτών των υπηρεσιών «υποχρεωτικά μέσω Κρατικών οργανισμών». Οι περισσότεροι συμφωνούμε ότι «η υγεία είναι ένα κοινωνικό αγαθό που όλοι πρέπει να απολαμβάνουν». Ακόμη και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής η πλειοψηφία – όπως αυτή εκφράζεται στο πρόσωπο του Προέδρου Ομπάμα – συμφωνεί πλέον ότι, δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν, σε μια πολιτισμένη χώρα, άνθρωποι που δεν έχουν πρόσβαση σε δωρεάν υπηρεσίες υγείας.
Το «δωρεάν» βεβαίως είναι παραπλανητικό! Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει τίποτα που να προκύπτει χωρίς αντίστοιχη δαπάνη σε ενέργεια, χρόνο και υλικά. «Δωρεάν» σημαίνει απλώς ότι το πληρώνει κάποιος άλλος! Και στην περίπτωση των κοινωνικών παροχών, αυτός ο άλλος είναι το Κράτος, δηλαδή όλοι οι φορολογούμενοι μαζί! Φόροι υπάρχουν για να μπορεί η κοινωνία να συντηρεί τα λιγότερο ικανά ή τυχερά μέλη της, με μέρος των χρημάτων των ικανότερων ή/και τυχερότερων μελών.
Από τη στιγμή λοιπόν που τα μέλη μιας κοινωνίας είναι αυτά που πληρώνουν τις κοινωνικές παροχές, μένει αυτά να αποφασίσουν α) ποιες υπηρεσίες θεωρούν ουσιώδεις για την αξιοπρεπή διαβίωση κάθε ανθρώπου και β) μέχρι ποιο βαθμό αυτή η παροχή μπορεί να γίνεται χωρίς τη συνεισφορά αυτού που τη λαμβάνει. Επιπλέον, και προκειμένου να επιτευχθεί το μέγιστο όφελος (τόσο αυτών που φορολογούνται, όσο κι αυτών που απολαμβάνουν την υπηρεσία) τα μέλη της κοινωνίας έχουν συμφέρον να βρουν εκείνον που θα παράσχει το κοινωνικό αγαθό, στην καλύτερη δυνατή ποιότητα και το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Αδιάφορο το αν ο οργανισμός, που θα παράσχει το κοινωνικό αγαθό, είναι δημόσιος ή ιδιωτικός! Αν για παράδειγμα πρέπει να σιτίσουμε τους Ελληνες στρατιώτες, αδιάφορο είναι αν, τα κοτόπουλα που θα καταναλώσουν, μεγάλωσαν σε ιδιωτικά ή κρατικά κοτέτσια! Αδιάφορο αν τα μαγείρεψαν δημόσιοι υπάλληλοι ή ιδιώτες! Το μόνο που πρέπει να μας απασχολεί είναι το ποιος μπορεί να προσφέρει καλύτερες υπηρεσίες σε χαμηλότερες τιμές.
Παρά την απλότητα του παραπάνω συλλογισμού, το ελληνικό κράτος επιλέγει πολλές φορές να πράξει διαφορετικά! Χρειαζόμαστε μια περιβαλλοντική μελέτη για ένα δημόσιο έργο; Ιδρύουμε έναν «οργανισμό περιβαλλοντικών μελετών». Χρειαζόμαστε να προπονήσουμε μια ομάδα κολυμβητών; Χτίζουμε ένα «Εθνικό Κολυμβητήριο». Απαιτείται να υπολογίσουμε τη μισθοδοσία των δημοσίων υπαλλήλων; Θεσμοθετούμε, σε κάθε δημόσιο οργανισμό, ένα ειδικό «τμήμα μισθοδοσίας». Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει καμία υπηρεσία που να μη μπορεί να παρασχεθεί από ιδιώτες, με εξαίρεση ίσως την Εθνική Άμυνα, την Αστυνόμευση και τη Δικαιοσύνη, που άλλωστε αποτελούν συστατικά μέρη της έννοιας Κράτος. Και μάλιστα να την παράσχουν σε καλύτερη ποιότητα και χαμηλότερη τιμή. Για τον υπολογισμό της μισθοδοσίας του συνόλου των δημοσίων υπαλλήλων, απασχολούνται 11.000 επιπλέον δημόσιοι υπάλληλοι, με κόστος που ξεπερνά τα 500 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Την ίδια ακριβώς δουλειά κάνουν για μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις, εταιρείες πληροφορικής σε πολύ χαμηλότερο κόστος. Για τον υπολογισμό της μισθοδοσίας 400.000 ιδιωτικών υπαλλήλων διαφόρων επιχειρήσεων, η Singular Logic απασχολεί 50 ανθρώπους. Διπλασιάζοντας των αριθμό των υπαλλήλων της, η εταιρία θα μπορούσε να αναλάβει τη μισθοδοσία ολόκληρου του Δημοσίου, σε τιμή προφανώς πολύ χαμηλότερη από τα 500 εκατομμύρια που πληρώνουμε σήμερα! Αντίστοιχα, θα μπορούσε το Κράτος να αναθέσει την περιβαλλοντική μελέτη σε μια εταιρία μηχανικών και να προπονεί τους αθλητές του σε ιδιωτικές πισίνες. Έχει υπολογιστεί ότι θα κόστιζε φθηνότερα να στέλνουμε κάθε επιβάτη του ΟΣΕ στον προορισμό του με ταξί, παρά να συντηρούμε τον ίδιο τον ΟΣΕ!
Γιατί λοιπόν επιλέγουμε να πληρώνουμε ακριβά, κάτι που θα μας κόστιζε πολύ φθηνότερα; Ο λόγος είναι απλός: το πολιτικό σύστημα, μέσα από τη δημιουργία πελατειακών σχέσεων, έχει συμφέρον να δημιουργεί θέσεις απασχόλησης στο δημόσιο, προκειμένου να εξαγοράζει ψήφους. Αν όμως το σκεφτεί κανείς, είναι ηλίθιο μια κοινωνία να πληρώνει ανθρώπους που δεν χρειάζεται και που διαφορετικά θα έκαναν κάτι πιο παραγωγικό. Θα ήταν αντίστοιχο του να δίνεις μισθό στο γιο ή τον ξάδερφό σου, για να πηγαίνει και να γυρίζει σ’ ένα γραφείο που κρατάς κλειστό! Είναι προτιμότερο να τους δίνει τα χρήματα κατευθείαν, γλιτώνοντας έτσι τα έξοδα ενοικίασης του γραφείου, και να τους αφήσεις να κάθονται στο σπίτι. Το παραπάνω παράλογο μέχρι τώρα δεν ήταν εμφανές, διότι ο γιος κι ο ξάδερφος πληρώνονταν με δανεικά που είχαν παρθεί στο όνομα του νοικοκύρη, εν αγνοία του! Τώρα όμως που ο δανειστής σταμάτησε τη χρηματοδότηση, ο νοικοκύρης αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι δεν έχει νόημα να βγάζει λεφτά από τη μία τσέπη και να τα βάζει στην άλλη. Ή χειρότερα, να τα δίνει στο Κράτος προκειμένου να του τα επιστρέψει με τη μορφή κοινωνικών παροχών, αφού όμως πρώτα κρατήσει ένα μέρος, για τα «δικά του παιδιά».
Οι περισσότεροι πολίτες έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται αυτή την πραγματικότητα. Από την άλλη, το πολιτικό κατεστημένο, προσπαθεί να προασπίσει τα δικά του συμφέροντα (μεγαλύτερο το κράτος = περισσότερες θέσεις για να τακτοποιήσεις φίλους, μεγαλύτερα τα ποσά που διαχειρίζεσαι, μεγαλύτερος ο έλεγχος που ασκείς στην οικονομία), επιστρατεύοντας το πιο πονηρό του επιχείρημα: «μα θα τα κάνουμε όλα ιδιωτικά; Πώς θα σπουδάζει ο φτωχός μαθητής; Πώς θα γίνεται καλά ο ασθενής που δεν έχει να πληρώσει;».
Η απάντηση είναι απλή: όπως και τώρα! Θα τον πληρώσουμε όλοι εμείς, με τη φορολογία μας! Μόνο, που θα μας στοιχίζει πολύ φθηνότερα και μάλιστα για καλύτερες υπηρεσίες από πριν! Αν αποφασίσουμε να αναθέσουμε την Υγεία σε ιδιωτικά νοσοκομεία, κανείς δεν μας απαγορεύει να πληρώνουμε – μέσω επιδομάτων - τα νοσήλια όσων δεν μπορούν να ανταποκριθούν. Αν αποφασίσουμε (όπως ήδη κάνουμε με τα φροντιστήρια) να αναθέσουμε την παιδεία σε ιδιωτικά ιδρύματα, κανείς δεν μας εμποδίζει να πληρώνουμε τα δίδακτρα των φτωχότερων. Αν αναλογιστούμε την τεράστια μείωση της φορολογίας – άμεσης και έμμεσης – που αυτό θα σημάνει, είναι βέβαιο πως θα βγούμε πολύ κερδισμένοι. Το Κράτος θα πρέπει απλώς να ελέγχει ότι ο ανταγωνισμός λειτουργεί (αποφυγή δημιουργίας καρτέλ) κι ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις τηρούν τους νόμους, τιμωρώντας όσες από αυτές δεν το κάνουν.
*Ο Γ. Καραβάνας, είναι Μορ. Βιολόγος και μέλος της Κ.Ε. της ΔΡΑΣΗΣ
