Του Νίκου Ι. Μεγαδούκα
Όταν προεκλογικώς ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας είχε δηλώσει ότι «το ευρώ δεν είναι φετίχ», είχε προκληθεί μεγάλος σάλος, στην Ελλάδα και την Εσπερία, με κυρίαρχη την κατηγορία ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως «θέλει τη χώρα εκτός του ευρώ» και ότι «παίζει το παιχνίδι του λόμπι της δραχμής».
Ωστόσο, διαπιστώνεται πως για κάποιες από δυνάμεις, είτε εγχώριες, είτε από ένα τμήμα της γερμανικής ελίτ, σήμερα πια το ευρώ δεν είναι φετίχ, αλλά το κυριότερο είναι πως δεν είναι φετίχ (παρά τις διαφωνίες τόσο των ΗΠΑ, όσο και ορισμένων Γερμανών πολιτικών, όπως ο Χέλμουτ Σμιτ και ο Γκέρχαρντ Σρέντερ) ούτε η παραμονή της Ελλάδος στην Ευρωζώνη, έστω κι αν η ενδεχόμενη έξοδός της, όπως είναι ομολογημένο, θα έχει τρομακτικό οικονομικό και πρωτίστως κοινωνικό κόστος.
Σε μια τέτοια χρονική συγκυρία, που επιβαρύνεται από την κατάσταση στη Μέση Ανατολή (με επίκεντρο τη Συρία) που παραμένει επικίνδυνα εκρηκτική, η δε οικονομική κρίση βαθαίνει διεθνώς, η κυβέρνηση των Αθηνών, αδιαφορούσα για τις κοινωνικές επιπτώσεις (και εν μέσω διαφωνιών και ενδοκυβερνητικών τριβών που απειλούν ακόμη και τη συνοχή της) συνεχίζει ακάθεκτη τη λήψη μέτρων, ύψους 11,5 δισ. ευρώ, μέτρων που σημαίνουν νέα αφαίμαξη μισθών και συντάξεων, προκειμένου, όπως υποστηρίζει, να πείσει τους πιστωτές ότι τηρεί τα συμφωνηθέντα στο Μνημόνιο και συνεπώς εκείνοι θα πρέπει να εκταμιεύσουν την επόμενη δόση του δανεισμού.
Κι όλα αυτά συμβαίνουν, ενώ πυκνώνουν τα συμπτώματα που επιβεβαιώνουν τον παγκόσμιο χαρακτήρα της κρίσεως, τα διάφορα ιμπεριαλιστικά – καπιταλιστικά κέντρα προσπαθούν να θωρακίσουν τα δικά τους συμφέροντα (δεν είναι τυχαίο ότι ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα προειδοποίησε ότι η αμερικανική οικονομία θα αντιμετωπίσει τους επόμενους μήνες «θυελλώδεις καταστάσεις εξαιτίας της κρίσης χρέους της Ευρώπης») η οικονομία της Κίνας παρουσιάζει συμπτώματα «κόπωσης», όπως λένε διεθνή ΜΜΕ, η δε διεθνής κατάσταση επιβαρύνεται περαιτέρω κι από την επερχόμενη διατροφική κρίση. «Μπροστά σε αυτό που αναμένει ο ΟΗΕ τους επόμενους μήνες, η κρίση χρέους της Ευρωζώνης φαντάζει...προβληματάκι», έγραψε σχετικώς η «Καθημερινή».
Εν προκειμένω, τονίζεται πως στα γραφεία των Ηνωμένων Εθνών έχει χτυπήσει ήδη «κόκκινος συναγερμός», αφού η ξηρασία τις ΗΠΑ έχει εκτοξεύσει τις τιμές σε βασικά προϊόντα, όπως το κρέας και τα δημητριακά διεθνώς, η τιμή του καλαμποκιού καταρρίπτει τα ρεκόρ το ένα μετά το άλλο και προς τούτο ο ΟΗΕ έχει προειδοποιήσει όλες τις κυβερνήσεις και τους έχει συστήσει να λάβουν ειδικά μέτρα, προκειμένου να αντιμετωπιστεί μια κρίση που καλπάζει και απειλεί να προκαλέσει παγκόσμιο οικονομικό και ανθρωπιστικό κραχ.
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟΣ ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ
Ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος φοβάται – και ως φαίνεται βασίμως - ότι κάποιες δυνάμεις στην ΕΕ θέλουν να μετατραπεί η Ελλάδα σε «Ιφιγένεια», με (υποτιθέμενο) στόχο τη διάσωση του ευρώ, ξεκινά διπλωματικό μαραθώνιο προκειμένου να πείσει, ώστε σημεία του προγράμματος λιτότητας να αλλάξουν και να εξασφαλιστεί η επιμήκυνση του χρόνου της δημοσιονομικής προσαρμογής, αν και γνωρίζει πως η χώρα, ούσα και αυτή στη δίνη του προαναφερθέντος διεθνούς κυκλώνα, είναι με την «πλάτη στον τοίχο» και ότι (στη λογική των περαιτέρω πιέσεων για την ελληνική συμμόρφωση στα συμφωνηθέντα στο Μνημόνιο) η εκταμίευση της επόμενης δόσεως και η συνέχιση της χρηματοδοτήσεως της Ελλάδας θα αποφασιστεί τελικά όχι τον Σεπτέμβριο, όπως αναμενόταν, αλλά στο Eurogroup της 8ης Οκτωβρίου.
Αυτό σημαίνει ότι τον Σεπτέμβριο, στην πιο κρίσιμη φάση των διαπραγματεύσεων με την Τρόικα, η Αθήνα θα είναι εγκλωβισμένη στα οριακά ταμειακά της διαθέσιμα, όπως δε δήλωσε ο Γιάννης Στουρνάρας «οι αριθμοί δεν βγαίνουν» και συνεπώς «πρέπει να μείνουμε ζωντανοί μέχρι να δώσει η Ευρώπη μια συνολική λύση στο πρόβλημα της Ευρωζώνης».
Υπό το πρίσμα αυτό και παρά τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει σε πολιτικό επίπεδο (διαφωνίες μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων και σοβαρές απειλές από βουλευτές, όπως της ΔΗΜΑΡ, ότι θα καταψηφίσουν τα νέα μέτρα) ο Αντώνης Σαμαράς είχε το προηγούμενο διάστημα τηλεφωνικές συζητήσεις με τη γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο (τον οποίο συνάντησε και στην Ελλάδα) τον επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι, καθώς και με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπάι κι έτσι έχει πλήρη την εικόνα της καταστάσεως, αλλά και του κλίματος έναντι της Ελλάδος στο εξωτερικό.
Ο Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος φαίνεται ότι ποντάρει και στους Αμερικανούς, προ ημερών συνομίλησε με τον Αμερικανό υπουργό των Οικονομικών Τίμοθι Γκάιτνερ και δεν αποκλείεται ακόμη και μια επίσκεψή του στις ΗΠΑ, καθώς ο Πρόεδρος Ομπάμα, δίνει, εκτός των άλλων, ιδιαίτερη σημασία στη στήριξή του από την ελληνοαμερικανική κοινότητα, για τις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου.
Την Τετάρτη ο πρωθυπουργός θα συναντηθεί στην Αθήνα με το θεωρούμενο ως φιλέλληνα (αν και εσχάτως «κάνει νερά») επικεφαλής του Eurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, αλλά το πιο κρίσιμο ταξίδι του είναι στο Βερολίνο, όπου αναμένεται, στις 24 Αυγούστου, να συναντηθεί με τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ.
Ο βασικότερος στόχος του Αντώνη Σαμαρά είναι να αποκρούσει τη συνεχιζόμενη εχθρότητα, με την οποία το γερμανικό συντηρητικό κατεστημένο αντιμετωπίζει την Ελλάδας, ενώ ίσως αποδειχθεί ευκολότερη η προσπάθειά του στις 25 του μηνός στο Παρίσι, όπου θα συναντηθεί με τον πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ, με τον οποίο οι απόψεις τους ταυτίζονται σε αρκετά σημεία.
Ο Αντώνης Σαμαράς, όπως έγραψαν και οι Financial Times, θα ζητήσει μια επιμήκυνση δύο ετών στην εφαρμογή του προγράμματος λιτότητας, πλην, όμως, αυτό το αίτημα παραμένει άγνωστο αν θα γίνει δεκτό.
Το αντίθετο θα υποστήριζε κανείς, αν σκεφθούμε πως ο εκπρόσωπος της Καγκελαρίας Στέφεν Ζάιμπερτ, δήλωσε πως για την κ. Μέρκελ «όπως και για την υπόλοιπη γερμανική κυβέρνηση, το συμφωνηθέν Μνημόνιο κατανόησης, το οποίο καθορίζει τι πρέπει να επιτύχουν οι Έλληνες και το οποίο παραμένει σε ισχύ για μας, αποτελεί τη βάση για τη συνεργασία μας ή τη βοήθεια της Ελλάδας».
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΝΤ
Ο πρωθυπουργός σχεδιάζει να επισκεφθεί και τη Φρανκφούρτη για να συνομιλήσει με τον ισχυρό άνδρα της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, ενώ ερωτήματα υπάρχουν σχετικά με τις πραγματικές προθέσεις της Γενικής Διευθύντριας του ΔΝΤ, ενόψει της συνάντησης που αναμένεται να έχει μαζί της εντός του Σεπτεμβρίου.
Στο Μέγαρο Μαξίμου δεν μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν τις προθέσεις της κ. Λαγκάρντ, η οποία, εντός ενός μηνός, έκανε δύο διφορούμενες και αντιφατικές δηλώσεις: Το ΔΝΤ «δεν εγκαταλείπει ποτέ το τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα», δήλωσε η Κ. Λαγκάρντ, στον απόηχο δημοσιευμάτων που έφεραν το Ταμείο να αποσύρεται από το ελληνικό πρόγραμμα, ενώ το προηγούμενο διάστημα σημείωνε ότι «δεν έχω καμία διάθεση να διαπραγματευθώ με την Ελλάδα».
Σχετικά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι το ΔΝΤ πιέζει την Ευρωζώνη για μια ριζοσπαστική αντιμετώπιση της κρίσεως χρέους στην Ελλάδα, καθώς θεωρεί ότι η βαθύτερη ύφεση, οι αστοχίες στην υλοποίηση του προγράμματος, αλλά και το ανεπαρκές πρώτο «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων έχουν καταστήσει το χρέος μη βιώσιμο. Ήδη το χρέος έχει φουσκώσει και έχει αυξηθεί 8,3% σε τρεις μήνες, φθάνοντας στα 305 δις. ευρώ...
Με στόχο να υποχωρήσει το χρέος στο 100% του ΑΕΠ το 2020, απαιτείται ένα νέο «κούρεμα», που αυτή τη φορά θα επιβαρύνει είτε την ΕΚΤ και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης, είτε τα κράτη - μέλη, είτε και τους δύο, κάτι που δεν αρέσει στην Ευρώπη και, ως εκ τούτου, πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι αυτή η προσέγγιση του ΔΝΤ στο ελληνικό ζήτημα, θα μπορούσε να είναι η αφορμή ώστε να οδηγηθεί η Ελλάδα στην έξοδο από το ευρώ.
«Όσοι θεωρούν ότι είμαστε μια χαμένη υπόθεση, ένα βαρέλι δίχως πάτο, θα δεχθούν το «κούρεμα» μόνο με έξοδο της χώρας από την Ευρωζώνη. Θα μπορούν να πουν στην κοινή τους γνώμη ότι, έστω και με κάποιο κόστος, απάλλαξαν οριστικά το κοινό νόμισμα από την Ελλάδα», δήλωσε Έλληνας αξιωματούχος, σύμφωνα με την «Καθημερινή».
Η εφημερίδα ανέφερε, επίσης, σε σχετικό της ρεπορτάζ:
«Το ερώτημα είναι εάν το ΔΝΤ επιμείνει σε μια συνολική αναθεώρηση του ελληνικού προγράμματος τον Οκτώβριο, μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης από την Τρόικα. Καθοριστικός στο θέμα αυτό θα είναι ο ρόλος των ΗΠΑ. Η Ουάσιγκτον, τουλάχιστον μέχρι τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου, θέλει να αποφύγει πάση θυσία την κλιμάκωση της κρίσης στην Ευρωζώνη και τις όποιες συνέπειες θα έχει αυτή στις ΗΠΑ. Έτσι, είναι πιθανό η τελική λύση να μην αναζητηθεί το φθινόπωρο, αλλά προς το τέλος του έτους ή στην αρχή του επόμενου, όταν θα φτάσει η ώρα της επόμενης αξιολόγησης».
ΒΡΟΜΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Στο μεταξύ, δεν είναι λίγοι εκείνοι που κάνουν λόγο για «βρόμικο πόλεμο» κατά της Ελλάδος και της παραμονής της στην Ευρωζώνη, από το σκληρό κομμάτι της, ήδη, διασπασμένης ελίτ της Γερμανίας, με κεντρικό στόχο (στο πλαίσιο της ενδοκαπιταλιστικής κόντρας) να υπονομευτούν οι σχέσεις της Ελλάδος με τις ΗΠΑ το ταχύτερο δυνατόν και δη πριν από τις αμερικανικές εκλογές, ώστε ο Μπαράκ Ομπάμα και εν γένει ο αμερικανικός παράγων «να μην βάλουν άλλο πλάτη» για την παραμονή της Ελλάδος στην Ευρωζώνη.
Κατ’ επανάληψη έχουμε γράψει στην «Ε», ότι η Ουάσιγκτον βλέπει αρνητικά οποιοδήποτε ενδεχόμενο να διασπαστεί η Ευρωζώνη ή να αποσταθεροποιηθεί περαιτέρω το ευρώ, ενώ συνεκτιμά την υψίστης σημασίας γεωπολιτική θέση της Ελλάδος, η οποία αποκτά βαρύτητα για τον υπερατλαντικό παράγοντα, λόγω των εξελίξεων στο Ιράν και τη Συρία.
Κατά συνέπεια, οι Αμερικάνοι δεν φαίνεται να επιθυμούν την πλήρη οικονομική κατάρρευση της Ελλάδος, ούτε ανεξέλεγκτες κοινωνικές εντάσεις, ή παρατεταμένη πολιτική αστάθεια στη χώρα, έγραψε το «Παρόν».
Όμως, στη Γερμανία, όπου δεν υπάρχει ενιαία άποψη για το πώς πρέπει να γίνει ο χειρισμός της κρίσεως στην Ευρωζώνη, τα «γεράκια θέλουν να ρίξουν το ανάχωμα ΗΠΑ που υπάρχει για την Ελλάδα, ώστε να μπορέσουν ευκολότερα, όποτε και αν χρειαστεί, αφού πρώτα επιφέρουν ολοκληρωτική καταστροφή με τη συνταγή λιτότητας, να την «ξεφορτωθούν» από την Ευρωζώνη και να πουν μετά πως για όλα τα κακά ευθύνεται αυτή η διεφθαρμένη και σπάταλη χώρα», πρόσθεσε η εφημερίδα.
Εν προκειμένω δεν είναι τυχαίο, πρόσφατο άρθρο του περιοδικού Economist, υπό τον τίτλο «Είσαι σε πειρασμό, Άνγκελα;», που εμφανίζει την Καγκελάριο να μελετά το βιβλίο «Πώς να διαλύσετε το ευρώ», στο οποίο αναφέρεται ότι η κ. Μέρκελ «έχει κι έναν πρακτικό λόγο να σκέφτεται τη διάλυση του ευρώ: γιατί είναι πιο κοντά από ποτέ στο να συμβεί».
Στο άρθρο υποστηρίζεται ότι η διάλυση του ευρώ θα ήταν πολύ περισσότερο δαπανηρή από την προσπάθεια διασώσεώς του: Η έξοδος της Ελλάδος από το ευρώ, όχι μόνο θα είχε τελικό κόστος ύψους 320 δισ. ευρώ (εκ των οποίων τα 110 δισ. θα αναλογούσαν στη Γερμανία) αλλά θα συμπαρέσυρε, μέσα στον πανικό των αγορών και τις υπόλοιπες χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Τότε, λέει ο Economist, η Καγκελάριος θα είχε δύο επιλογές: είτε να διασώσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα τις υπόλοιπες χώρες, δίνοντας «λευκές επιταγές» και χωρίς χρόνο να διαπραγματευθεί την πανευρωπαϊκή πειθαρχία ομοσπονδιακού τύπου που πάντοτε ζητούσε, είτε να «ακρωτηριάσει» την Ισπανία, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Κύπρο για να σταματήσει τη «μόλυνση» του ευρώ.
Όμως, κατά το περιοδικό, στη δεύτερη περίπτωση, το κόστος για την Ευρωζώνη θα έφθανε στα 1,15 τρισ. ευρώ, με τα 500 δισ. ευρώ να αποτελούν το μερίδιο της Γερμανίας (δηλαδή το 20% του ΑΕΠ της χώρας), χωρίς να υπολογίζεται το κόστος ανακεφαλαιοποιήσεως των γερμανικών τραπεζών από τη «χασούρα» τους από τις χώρες του Νότου.
Το περιοδικό εκτιμά ότι από οικονομικής απόψεως - και πολιτικής, καθώς μία έξοδος της Ελλάδος είναι πολύ πιθανό να την οδηγήσει σε μία βαλκανική «κόλαση» - είναι πλέον συμφέρουσα η διάσωση του ευρώ, παρά η διάλυσή του, ωστόσο αυτό δεν θα έχει σημασία αν δεν εφαρμοσθεί ποτέ.
(Η συνέχεια του άρθρου στην επιφυλλίδα της Δευτέρας 20.08.2012)
